اساسنامه طرح شاهد (مصوبه شماره ۳۲۵۰/دش مورخ ۶۹.۹.۱۷ شورای عالی اداری)
مصوب جلسات ۱۵۱، ۱۵۲، ۱۵۳ و ۱۶۲ مورخ ۴.۲۶، ۵.۲۳، ۶.۶ و ۶۹.۸.۲۹ شورای مشترک کمیسیونهای ۱ و ۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی‌حسب اختیارات تفویضی به ریاست شورای عالی)
اساسنامه طرح شاهد
مقدمه:
حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی، سلام‌الله علیه، رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، به منظور رسیدگی همه‌جانبه به مسائل فرهنگی و تحصیلی فرزندان عزیز “شاهد” در تاریخ ششم فروردین ماه سال ۶۵، حکمی خطاب به جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین‌حاج آقای کروبی نماینده معظم‌له در بنیاد شهید انقلاب اسلامی، صادر فرمودند و در این حکم از ایشان خواستند به اتفاق وزرای آموزش و پرورش و‌آموزش عالی طرحی جهت تحقق این امر مهم تهیه نمایند.
متعاقب حکم مذکور، حضرت امام، سلام‌الله علیه در پاسخ به نامه تشکر فرزندان “شاهد” به معظم‌له، پیامی بسیار مهم به تاریخ هشتم اردیبهشت سال۶۵ صادر فرمودند که در آن پیام حضرت امام (س)، تأکیدات بسیار مؤکدی مبنی بر پیگیری مجدانه امور تحصیلی و فرهنگی فرزندان معظم “شاهد”خطاب به مسئولان کشور مبذول فرموده‌اند.
به منظور جلوگیری از اطاله مقدمه، متن فرمان و همچنین متن پیام حضرت امام خمینی، سلام‌الله‌علیه در بخش ضمیمه آورده شده است تا در صورت‌نیاز مورد مراجعه قرار گیرد.
“شورای طرح و برنامه” به منظور تحقق اهداف عالیه حضرت امام(س) در امر رسیدگی به امور تحصیلی و فرهنگی فرزندان “شاهد” و نیز به منظور‌انسجام بخشیدن به کلیه فعالیتهای وزارتخانه‌ها و نهادهای مورد خطاب “فرمان” اساسنامه حاضر را تدوین نموده است:
فصل اول:
ماده ۱ – هدف: تربیت، آموزش و رشد همه جانبه فرزندان شاهد و برطرف ساختن موانع و معضلات سر راه این مهم با بسیج همه امکانات رسمی‌کشور و تشویق سرمایه‌ها و امکانات مردمی جهت فراهم آوردن شرایط مطلوب اسلامی در جهت شکوفایی فرهنگی و الگو ساختن این یادگاران عزیز‌آن “تبار خونبار” به منظور آن که رسالت بزرگ پدران بزرگوار خود را به دوش کشند و در راه تهذیب و تحصیل خود با الهام از روح پر فتوح سربازان امام‌زمان (ارواحنا فداه) تلاش وافر نمایند و با کسب دانش و معنویت اسلامی امور جامعه خویش را به دست گیرند.
ماده ۲ – در این اساسنامه به فرزندان عزیر شهدا و مفقودین و اسراء به اختصار فرزندان شاهد اطلاق خواهد شد.
تبصره – فرزندان جانبازانی که متحمل ضایعاتی بیش از ۷۰% شده‌اند در حکم فرزندان شاهد محسوب گردیده و از مزایای ایشان بهره‌مند خواهند شد.
فصل دوم – ارکان و تشکیلات:
ماده ۳ – ارکان و تشکیلات طرح و برنامه امور فرهنگی فرزندان شاهد عبارت است از:
۱) شورای طرح و برنامه امور فرهنگی فرزندان شاهد
۲) کمیسیونهای فرهنگی و…
۳) ستاد برنامه‌ریزی امور فرهنگی فرزندان شاهد
۴) ستادهای مرکزی، حوزوی، آموزش عالی، آموزش و پرورش پیش دبستانی
فصل سوم – ترکیب و اعضاء:
ماده ۴ – شورای طرح و برنامه شاهد مرکب است از:
۱) نماینده ولی فقیه و سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی به عنوان رییس شورا
۲) وزیر فرهنگ و آموزش عالی
۳) وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
۴) وزیر آموزش و پرورش
ماده ۵ – کمیسیونهای فرهنگی و تخصصی زیر نظر شورای طرح و برنامه تشکیل می‌گردد و اعضاء آنها را شورا تعیین می‌نماید
ماده ۶ – ستاد برنامه‌ریزی امور فرهنگی فرزندان شاهد دارای اعضایی متشکل از یک نماینده از هر کدام از ارگانهای ذیل می‌باشد
۱) بنیاد شهید انقلاب اسلامی
۲) بنیاد جانبازان انقلاب اسلامی
۳) وزارت آموزش پرورش
۴) وزارت فرهنگ و آموزش عالی
۵) وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۶) رییس دانشگاه شاهد
۷) صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
۸) نماینده‌ای به پیشنهاد رییس بنیاد شهید و تصویب شورای مدیریت حوزه
۹) یک نماینده به انتخاب شورای طرح و برنامه‌ریزی
تبصره – مسئول ستاد برنامه‌ریزی توسط رییس شورای طرح و برنامه منصوب می‌گردد.
ماده ۷ – ترکیب ستادهای مرکزی شاهد به شرح ذیل می‌باشند:
الف – ترکیب ستاد مرکزی شاهد آموزش و پرورش
۱) معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش به عنوان رییس ستاد
۲) معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش
۳) معاون فرهنگی بنیاد شهید انقلاب اسلامی یا یکی از نمایندگان بنیاد شهید انقلاب
اسلامی در ستاد برنامه‌ریزی
۴) مدیر کل امور مدارس شاهد و نمونه
ب – ترکیب ستاد مرکزی شاهد فرهنگ و آموزش عالی:
۱) معاون آموزشی یا دانشجویی وزارت فرهنگ و آموزش عالی به عنوان رییس ستاد
۲) رییس سازمان سنجش آموزش کشور
۳) معاون آموزشی یا دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۴) رییس دانشگاه شاهد
۵) معاون فرهنگی بنیاد شهید انقلاب اسلامی یا یکی از نمایندگان بنیاد شهید انقلاب اسلامی در ستاد برنامه‌ریزی
۶) مدیر کل امور دانشجویان شاهد وزارت فرهنگ و آموزش عالی
ج – ترکیب ستاد مرکزی شاهد پیش دبستانی
۱) معاون فرهنگی بنیاد شهید انقلاب اسلامی به عنوان رییس ستاد
۲) معاون حمایتی سازمان بهزیستی
۳) یک نفر صاحبنظر در امور پیش دبستانی به انتخاب بنیاد شهید انقلاب اسلامی
۴) یک نفر صاحبنظر در امور پیش دبستانی به معرفی وزیر آموزش و پرورش
۵) نماینده معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش (صاحبنظر در امور تربیتی)
۶) یک نفر از اعضای هیأت علمی و محققان دانشگاهی در رشته علوم تربیتی به انتخاب وزارت فرهنگ و آموزش عالی
فصل چهارم – وظایف و اختیارات:
ماده ۸ – وظایف شورای طرح و برنامه امور فرهنگی فرزندان شاهد به شرح زیر می‌باشد:
الف – وظایف شورا:
۱) تعیین خط مشی کلی و سیاست‌گذاری متناسب با فرمان حضرت امام “سلام‌الله علیه”
۲) بررسی و تصویب نهایی طرحهای اجرایی ارائه شده از ستاد برنامه‌ریزی.
۳) پیشنهاد هر گونه تغییر و اصلاح در مواد اساسنامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۴) نظارت عالیه بر کلیه امور اجرایی طرح شاهد.
ب – وظایف خاص وزارت آموزش و پرورش در رابطه با طرح شاهد:
۱) اولویت دادن در تأمین نیروی انسانی مورد نیاز کادر آموزشی، پرورشی و اداری طرح شاهد از بین نیروهای مجرب و متعهد و همچنین در تأمین‌نیازهای مالی، تدارکاتی، خدماتی، رفاهی و فضای آموزشی مناسب طرحهای مصوب شاهد مربوط به امور تحصیلی و فرهنگی و تقویت بنیه علمی‌فرزندان شاهد طبق مصوبات شورای طرح و برنامه شاهد
۲) تأسیس اداره کل شاهد در وزارتخانه
۳) در شرایط مساوی (و سپس اولویت دادن) در پذیرش فرزندان شاهد در واحدهای آموزشی تحت پوشش از قبیل: دانشسراها و مراکز تربیت معلم، مراکز فنی حرفه‌ای، مدارس تیزهوشان مدارس نمونه و استثنایی.
تبصره – آیین‌نامه اجرایی توسط ستاد مرکزی شاهد آموزش و پرورش تدوین می‌شود و به تأیید شورای طرح و برنامه شاهد می‌رسد.
۴) اجرای کلیه دستورالعملها و مصوبات شورای طرح و برنامه
ج – وظایف خاص وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۱) تأسیس اداره کل شاهد در وزارت فرهنگ و آموزش عالی (توسط آن وزارت)
۲) در شرایط مساوی اولویت دادن به ارائه خدمات رفاهی به فرزندان شاهد از قبیل: خوابگاه، اردوهای تربیتی، تفریحی، آموزشی و فوق برنامه و‌همچنین بورسهای خارج از کشور
۳) اجرای دستورالعملها و مصوبات شورای طرح و برنامه
د – وظائف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما و سایر ارگانها و سازمانهای فرهنگی و تبلیغی
۱) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی و سایر مؤسسات فرهنگی‌موظفند فرزندان و اعضای خانواده‌های شاهد را در استفاده از برنامه‌های فرهنگی، هنری و تبلیغی در اولویت قرار دهند.
۲) سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است در جهت ارتقاء فرهنگ خانواده‌های شاهد، تبیین فرهنگ شهادت و ایثار، حفظ روحیه‌انقلابی خانواده‌ها و رشد شکوفایی استعداد فرزندان شاهد اقدام مقتضی در چهارچوب برنامه‌های خود با همکاری بنیاد شهید انقلاب اسلامی معمول‌دارد.
ه – وظایف خاص بنیاد شهید انقلاب اسلامی در طرح شاهد:
۱) نظارت عالیه بر حسن اجرای برنامه‌های فرهنگی و تحصیلی فرزندان شاهد در کلیه مقاطع تحصیلی از کودکستان تا پایان تحصیلات دانشگاهی و‌ارائه گزارشهای لازم به شورای طرح و برنامه
۲) تدوین بودجه طرح شاهد و پیشنهاد آن به مراجع قانونی کشور و پیگیری لازم برای به تصویب رساندن آن
۳) تنظیم بودجه و تخصیص آن به بخشهای مختلف طرح شاهد و نظارت بر هزینه کردن آن
۴) اجراء دستورالعملها و مصوبات شورای طرح و برنامه
۵) تأسیس دانشگاه شاهد
۶) ارائه خدمات ویژه به دانش‌آموزان و دانشجویان طرح شاهد در زمینه‌های رفاهی از قبیل اردوهای تربیتی، تفریحی، آموزشی، فوق برنامه و خصوصاً‌احداث و تأمین خوابگاه‌ها
۷) تأمین اعتبارات لازم برای آموزشهای تکمیلی به وزارت آموزش و پرورش ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی
۸) اختصاص دادن امتیازات ویژه در ابعاد رفاهی به نیروهای متعهد و مجرب در مدارس شاهد به منظور جذب و تثبیت آنان
فصل پنجم – منابع تأمین بودجه و سایر امکانات طرح شاهد:
ماده ۹ – منابع مالی و تأمین هزینه‌های طرح شاهد به شرح زیر است:
الف – دولت از محل بودجه عمومی
ب – بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی
ج – بنیاد شهید انقلاب اسلامی
د – بنیاد ۱۵ خرداد
ه – کمکهای مردمی
ماده ۱۰ – این اساسنامه با مقدمه و ۵ فصل و ۱۰ ماه و ۳ تبصره در جلسات ۱۵۱، ۱۵۲، ۱۵۳ و ۱۶۲ به تصویب شورای مشترک کمیسیونهای ۱ و ۲شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید.
بسمه تعالی
مقدمه: حضرت امام خمینی مدظله‌العالی خطاب به حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی کروبی، در تاریخ ۶۵.۱.۶ فرمانی به شرح ذیل صادر فرمودن:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
جناب حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ مهدی کروبی دامه‌افاضاته
ضمن تشکر از زحمات جنابعالی که مسئولیت ارزشمند سرپرستی خانواده‌های معظم شهدا، مفقودین، اسرا و معلولین را به عهده گرفتید، لازم می‌دانم‌در امور فرهنگی فرزندان عزیزم این یادگاران شهیدان و معلولین و مفقودین و اسرا دقت بیشتر نموده و آنان را از کودکستان تا دانشگاه به بهترین وجه‌اداره نمایید.
از آنجایی که جامعه اسلامی استقلال و آزادی و جمهوری اسلامی خویش را مدیون ایثارهای غیر قابل ترسیم این عزیزان می‌داند هر چه سریع‌تر با‌وزیران آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی طرحی را تنظیم نموده و به شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم نمایید.
اعضای محترم این شورا خود توجه دارند که بزرگترین و خداپسندانه‌ترین ارزش اسلامی خدمت به فرزندان این عزیزان است. بنیاد مستضعفان موظف‌است تمامی بودجه این کار عظیم را بر عهده گیرد و در صورت کمبود دولت و بنیاد شهید و بنیاد پانزدهم خرداد اقدام کنند.
اینجانب از حوزه‌های علمیه تقاضا دارم تا در صورت درخواست ورود به آن حوزه‌ها، آنان را یاری و به طور شایسته تعلیم و تربیت نمایند. صدا و‌سیمای جمهوری اسلامی برنامه‌هایی را در جهت رشد استعداد و خلاقیت این فرزندان معظم تدوین نماید، انشاء‌اله مردم شهیدپرورمان تا آنجایی که‌مقدورشان است بدین کار الهی کمک نمایند.
نور چشمان عزیزم توجه خواهند داشت تا کنون که رسالت بزرگ پدران بزرگوار خویش را بدوش می‌کشند‌در راه تهذیب و تحصیل خود با الهام از روح پر فتوح سربازان امام زمان ارواحنا فداه تلاش وافر نمایند تا با کسب دانش و معنویت اسلامی امور جامعه‌خویش را به دست گیرند.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته
ششم فروردین ماه ۱۳۶۵ – پانزدهم رجب سال ۱۴۰۶
روح‌الله الموسوی الخمینی
فرزندان معظم شاهد در پاسخ سپاسگزارانه به فرمان حضرت امام امت نامه‌ای نوشتند که متن آن عیناً نقل می‌گردد:
پدر بزرگوار و بسیار عزیز و خوبمان رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی امام خمینی،
امیدواریم سلام خالصانه‌ای را که از اعماق قلبهای کوچکمان‌خدمتتان معروض می‌داریم بپذیرید.
امام عزیزی و پدر مهربان هر چند از ابتدای شهادت و مفقود شدن و اسارت پدرانمان الطاف کریمانه و عنایت خالصانه و توجهات بی‌شائبه حضرتعالی را‌نسبت به خودمان احسان و دقیقاً آن را لمس می‌نمودیم و تأسیس نهاد مقدس و پر ارزش بنیاد شهید انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی‌بهترین دلیل این مطلب می‌باشد، اما حکم بسیار مهم و تاریخی جنابعالی به نماینده محترم و پر تلاش و دلسوز حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای‌کروبی که امید است خداوند خدمات بی‌حد ایشان را اجری وافر عطا کند، یک بار دیگر ما را با مسئولیت خطیر و بسیار مهممان در ادامه راه پدرانمان که‌در راه اسلام بزرگ و تحقق احکام قرآن کریم مجاهدت کردند، بیش از پیش آشنا کرد.
پدر والامقام و امید همه آنانی که سرپرست خود را در راه اعتلای اسلام عزیز تقدیم خداوند بزرگ کردند، ما فرزندان شهدا، اسراء، مفقودین و جانبازان‌در این روز پر برکت و میلاد مسعود امام عصر حضرت مهدی (عج) با لبیک به ندای الهی شما اعلام می‌داریم این همه عنایت و توجهات شما و‌برنامه‌هایی که از سوی بنیاد شهید انقلاب اسلامی تدارک دیده می‌شود در راه کسب علم و دانش و کسب معرفت و آشنایی با فرهنگ غنی اسلام نهایت‌استفاده را بنماییم و همانگونه که در فرمان مهم حضرت عالی آمده است، ادامه دهنده راه عزیزانمان و حافظان و تداوم‌بخشان واقعی دستاوردهای‌شهدا، مفقودین، اسرا و جانبازان باشیم.
خداوند بزرگ به شما عمری با سلامت تا ظهور حضرت مهدی (عج) و به رزمندگان ایثارگرمان در جبهه‌های نبرد پیروزی نهایی در مصاف با خصم زبون‌عنایت فرماید.
پاسخ حضرت امام امت به نامه فرزندان شاهد چنین بود:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
نورچشمان عزیزیم، فرزندان محترم شهدا و جانبازان، اسرا و مفقودین
اعزهم‌الله‌تعالی
پیام شما را شنیدم، من به شما سلام و درود می‌فرستم و به وجود شما مباهات و افتخار می‌کنم و چه افتخاری بالاتر از این که ما در تداوم انقلابمان‌ذخیره‌های عظیمی همچون شما عزیزان را داریم که حضورتان در جامعه و در تمامی صحنه‌های اسلامی و انقلابی و مردم یادآور رشادتها و فداکاریها و‌اخلاص رادمردانی است که به برکت خونهای پاک آنان انقلاب و جمهوری اسلامی ایران بارور گردید و با شهادت و ایثار و جانبازی و اسارت آنان از‌پانزدهم خرداد تا کنون بر تارک نهضت‌مان نام مجد و آزادی و شرف پایدار ماند.
شما گواهان صادق و یادگاران عزمها و اراده‌های استوار و آهنین نمونه‌ترین بندگان مخلص حقید که مراتب انقیاد و تعبد خویش را به پیشگاه اقدس حق‌تعالی با نثار خون و جان به اثبات رسانیدند و در میدان جهاد اکبر با نفس و جهاد اصغر با خصم واقعیت پیروزی خون بر شمشیر و غلبه اراده آنان را بر‌شیطان مجسم کردند و سرمایه جان خویش را به بهای اندک نفروختند و ملعبه زخارف زودگذر دنیا و متعلقات آن نشدند و با همتی بلند به سودا و‌معامله برخاستند که خدا مشتری جان آنان شد و اجر و مزدشان را بی‌دریغ و در نزد خود قرار داد و حیاتشان را جاودانه ساخت که این منتهی آرزوی‌عاشقان و مشتاقان و غایت عمل و آمال عارفان است که “یا لیتنا کنا معهم” و گوارا باد بر این شهیدان لرت انس و همجواریشان با انبیاء عظام و اولیاء گرام‌و شهدای صدر اسلام و گواراتر بر آنان باد نعمت رضایت حق که “رضوان من‌الله اکبر” و اینکه ما و شما مانده‌ایم که وارث رسالتیم و حامل آن امانت.
عزیزانم، من شما را دوست داشته و چون فرزندان خود می‌دانم و همیشه شما را دعا می‌کنم و با نصیحتی مشفقانه و پدرانه از شما فرزندان خوب و با‌وفای خود می‌خواهم کم بار امانت پدرانتان را که میراث عزت و راه رسم زندگی آنان بوده است به خوبی بر دوش کشید و تقوی و پاکی و پاکدامنی را‌پیشه کنید و نظم در زندگی و تمامی مراحل آن حکم فرما سازید و با جدیت به تحصیل علوم و کسب معارف و بهره‌وری از استعدادهای الهی خود‌بپردازید و هیچگاه سلاح مبارزه با ظلم و استکبار و استضعاف بر زمین نگذاری و دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان با دشمنان خدا را شعار‌خود سازید و خود را از مردم پابرهنه و مستضعف و بی‌پناهی که تمامی ما رهین منت و خدمت آنان هستیم و شهیدان و جانبازان و اسراء و مفقودین نیز‌از همین قشرند دور نسازید و موکداً از شما فرزندان شهدا می‌خواهم که با مادران داغدیده خود به عطوفت و مهربانی رفتار کنید که “ الجنت تحت اقدام‌امهاتکم” و آخرین سخنم با شما اینکه به جمهوری اسلامی که ثمره خون پدرانتان است تا پای جان وفادار بمانید و با آمادگی خود و صدور انقلاب و‌ابلاغ پیام خون شهیدان زمینه را برای قیام منجی عالم و خاتم‌الاوصیا و مفخرالاولیاء حضرت بقیه‌الله‌روحی‌له‌الفداء فراهم سازید و به مسئولین محترم‌جمهوری اسلامی ایران برای چندمین بار سفارش می‌کنم و این نصیحت و سفارش همیشگی است که قدر این نعمتهای بزرگ الهی را بدانید و در شرایط‌کنونی و آینده‌های دور الویت را به این عزیزان و کسانی بدهند که در راه اسلام خون داده‌اند و مبارزه کرده‌اند و به شدت از بهانه‌جویی و سنگ‌اندازی و‌مانع‌تراشی و کاغذبازی که مانع رشد آنان و ملت دلاور ایران است خودداری ورزند.
خداوند به همه توفیق خدمت و اخلاص عنایت فرماید و این گوهرهای گرانبها را از کید وسوسه‌های شیطان محافظت کند. “ان‌ربی‌قریب‌مجیب”
والسلام علیکم و رحمت‌الله
هشتم اردیبهشت ماه ۱۳۶۵ – هیجدهم شعبان ۱۳۰۶
روح‌الله الموسوی الخمینی