استفاده از سهمیه شاهد و ایثارگر در کنکور سراسری فقط یک بار امکان پذیر است (دادنامه شماره 28 مورخ 22/2/1399 هیئت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری)
*شماره پرونده: هـ ع /9802706
شماره دادنامه: 9909970906010028
تاریخ: 22/2/99
* شاکی: آقای صباح محمودی
*طرف شکایت : سازمان سنجش آموزش کشور
*موضوع شکایت و خواستـه : تقاضای ابطال قید استفاده یکبار از سهمیه شاهد و ایثارگر در کنکور سراسری مندرج در بند 4 و 5 صفحه 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری 98 و عدم تکرار این بند در آزمون های آتی من جمله آزمون سراسری 99
*شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان سنجش آموزش کشور به خواسته تقاضای ابطال قید استفاده یکبار از سهمیه شاهد و ایثارگر در کنکور سراسری مندرج در بند 4 و 5 صفحه 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری 98 و عدم تکرار این بند در آزمون های آتی من جمله آزمون سراسری 99 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد :
4- بر اساس تبصره 2 ماده 10 آئین نامه اجرایی قانون تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهـادگران داوطـلب بسیجی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مصوب 30/11/1367 هیات محترم وزیران، آن دسته از داوطلبانی که با استفاده از سهمیه شاهد و ایثارگر یکبار در رشته های تحصیلی دوره روزانه آزمون سراسری (برای پذیرفته شدگان رزمنده از سال 1368به بعد و برای پذیرفته شدگان سهمیه شاهد از سال 1376 به بعد) پذیرفته شده اند، اعم از اینکه از رشته قبولی انصراف داده و یا در رشته قبولی ثبت نام کرده یا نکرده باشند حق استفاده مجددد از سهمیه مذکور در آزمون سراسری را نخواهند داشت.
5- بر اساس مصوبه پنجاه و چهارمین جلسه کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور آن دسته از داوطلبان سنوات قبل که با استفاده از سهمیه های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته شدگان رشته های تحصیلی غیرروزانه (دوره های شبانه و نیمه حضوری دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، دانشگاه پیام نور، موسسات آموزش عـالی غیردولتی و غـیرانتفاعی و یا دوره های پردیس خودگـردان (بین الملل) و مجازی) قرار گرفته اند در صورت انصراف از رشته قبولی خود فقط یکبار مجاز به استفاده مجدد از سهمیه های مربوط در این آزمون خواهند بود.
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
1- تبصره 2 ماده 10 آئین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان مصوب 67 صرفا عدم امکان استفاده مجدد از امتیازات مندرج در آئین نامه در صورت انصراف از تحصیل را مقرر ساخته است. و دلالتی بر استفاده مجدد کسانی که در دانشگاه پذیرفته شده و فارغ التحصیل شده اند، ندارد.
2- آئین نامه فوق صرفا حاکم بر رزمندگان (حداقل 6 ماه حضور در مناطق عملیاتی از تاریخ 59 الی 67) است. اما قانون جامع ایثارگران فراتر از بازه زمانی مذکور و همچنین شامل دیگر ایثارگران همچون شهدای ترور و … است.
3- در هیچکدام از قوانین مربوط به ایثارگران تصریحی بر لزوم استفاده یکبار از سهمیه وجود ندارد.
4- استفاده از سهمیه ایثارگران منوط یه تصویب آئین نامه اجرایی نیست که سازمان سنجش در این رابطه به آئین نامه اجرایی مصوب 67 استناد می نماید.
5- استناد به آئین نامه مقدم برای اجرای قوانین موخر وجهی ندارد. قوانین حاکم بر امور ایثارگران اکنون قانون جامع ایثارگران مصوب 90، ماده 47 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم مصوب 93 و ماده 90 قانون برنامه ششم مصوب 1396می باشد. اما سازمان سنجش برای اجرای این قوانین به آئین نامه مصوب 67 استناد می نماید.
6- ایجاد حق به موجب حکم مقنن است و تحدید و تخصیص آن نیز بایستی به موجب حکم قانونگذار باشد که در مورد حاضر چنین نیست.
7- قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان و آئین نامه اجرایی آن به موجب قوانین موخر التصویب همانند ماده 90 قانون برنامه ششم یا تبصره 1 ماده 118 قانون برنامه پنجم نسخ شده است.
8- رای شماره 1205 مورخ 22/10/1394، رای شماره 144 مورخ 10/11/96، رای شماره 735 مورخ 10/7/90 و رای شماره 734 مورخ 30/10/92 دلالت بر محدود نبودن سهمیه ایثارگران به یکبار است.
9- بند 5 صفحه 25 دفترچه مستند به مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور مقرر داشته است که چنانچه داوطلبان سنوات قبل با استفاده از سهمیه در دوره های غیر روزانه پذیرفته شده باشند در صورت انصراف از رشته قبولی، برای یکبار مجاز به استفاده مجدد از سهمیه خواهند بود. این مصوبه قابل یافت نیست. در این خصوص:
الف- مطابق ماده 3 قانون مدنی و به طریق اولی بخشنامه و مقررات بایستی در روزنامه رسمی ذکر شوند وگرنه قابلیت اجرایی نخواهند داشت.
ب- مطابق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و قانون ارتقا سلامت اداری مقررات دولتی مستوجب حق و تکلیف برای اشخاص بایستی منتشر و به اطلاع عموم برسد.
ج- مصوبه کمیته مطاله و برنامه ریزی مغایر با تبصره 2 ماده 10 آئین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان است چرا که آیین نامه مزبور صرفا از منع استفاده مجدد رد صورت انصراف از تحصیل سخن گفته است.
پ- تخصیص استفاده از سهمیه جزء هیچ یک از اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو نیست.
ت- ماده 6 قانون سنجش و پذیرش دانشجو و ماده 6 آئین نامه آن نیز صرفا بر ابقای سهمیه های پیشین دلالت دارند و دلیلی بر تخصیص آنها در میان نیست.
* در پاسخ به شکایت مذکور ، مدیر کل حقوقی سازمان سنجش آموزش کشور به موجب لایحه شماره 54743 مورخ 27/9/1398 به طور خلاصه توضیح داده است که :
1- موضوع خواسته و شکایت سابقا در هیات عمومی دیوان مطرح و رد شده است.
2- مقرره زمانی قابل ابطال در دیوان است که موجب تضییح حقوق اشخاص شود. مقرره حاضر هرچند موجب محدودیت در حقوق برخی می شود اما به نفع اکثریت ایثارگران است.
3- طبق تبصره ماده 12 قانون دیوان و رویه این نهاد، شکایات از شورای عالی انقلاب فرهنگی قابل شکایت در دیوان نیست.
4- تبصره 2 ماده 10 آئین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان مصوب 68 صراحت بر عدم امکان استفاده مجدد از سهمیه توسط پذیرفته شدگان در دوره روزانه دارد.
5- امکان استفاده مجدد از سهمیه موجب خالی ماندن ظرفیت دانشگاه ها به سبب تمایل پذیرفته شدگان برای عدم ثبت نام یا انصراف و شرکت مجدد برای قبولی در رشته های بهتر می شود.
6- سازمان سنجش صرفا مجری تصمیمات مراجع ذیصلاح است و شکایت بایستی به طرفیت نهادهای تصمیم گیر اقامه شود.
رأی هیأت تخصصی فرهنگی ، آموزشی و پزشکی
در خصوص تقاضای ابطال بند 4 صفحه 25 دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری 98 مبنی بر عدم امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران برای پذیرفته شدگان دوره های روزانه دانشگاه ها، با عنایت به اینکه مصوبه مورد اعتراض تکرار مفاد تبصره 2 ماده10 آئین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان مصوب 1368 است و قاعده مندرج در این تبصره مطابق دادنامه شماره 606 مورخ 28/6/1396 هیات عمومی عدالت اداری مغایر قانون شناخته نشده است، لذا به استناد بند « ب » ماده 84 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شكايت شاکی صادرمي گردد. این رأی ظرف بیست روز از تاریخ صدور، از سوی رئیس دیوان یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قابل اعتراض مي باشد.
ذبیح اله واحدی- رئیس هیأت تخصصی فرهنگی ، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری