در خصوص تقاضای ابطال بند دفترچه ثبت نام آزمون استخدامی مبنی بر عدم اِعمال سهمیه معلولان در رشته محل هایی که صرفاً دارای یک ظرفیت استخدامی می باشد (دادنامه شماره ۱۰۳ مورخ ۲۸/۳/۱۳۹۸ هیئت تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری)
هیات تخصصی استخدامی
* شماره پرونده : هـ ع؍۹۷؍۱۷۹۱
شماره دادنامه: ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۱۰۳
تاریخ: ۲۸/۳/۹۸
* شاکی : آقایان محمد صادقی و ناصر سرگران
*طرف شکایت : سازمان اداری و استخدامی کشور
*موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند (ج) از بخش چهارم دفترچه ثبت نام آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور (تیر ماه ۱۳۹۷)
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان اداری و استخدامی کشور به خواسته ابطال بند (ج) از بخش چهارم دفترچه ثبت نام آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور (تیر ماه ۱۳۹۷) به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:
ج) سهمیه معلولین : جذب معلولین عادی (با ارائه معرفی نامه از بهزیستی) از محل سهمیه استخدامی (۳ درصد قانون حمایت از حقوق معلولان) صرفاً از طریق شرکت در امتحان مشترک فراگیر ، کسب حد نصاب لازم و رقابت بین کلیه داوطلبان معلول (در هر یک از مجوزهای کلی سازمان اداری و استخدامی کشور به دستگاه اجرایی) بر اساس نمره مکتسبه در امتحان مشترک فراگیر و به میزان حداکثر دو برابر ظرفیت جهت معرفی به مصاحبه استخدامی صورت می پذیرد.
تذکر ۱ : معلولین مشمول سهمیه ۳ درصد جهت استفاده از سهمیه اختصاص یافته خود باید در زمان انتخاب شغل محل، ( از بین شغل محل های سهمیه آزاد ) شغل محل هایی را انتخاب نمایند که تعداد مورد نیاز ( ظرفیت ) آن شغل محل ها بیش از یک نفر باشد. (در مشاغل با یک نفر ظرفیت، سهمیه مذکور لحاظ نشده و انتخاب افراد صرفاً بر اساس نمرات مکتسبه صورت خواهد پذیرفت.) بدیهی است انتخاب افراد برتر جهت استفاده از سهمیه یاد شده از طریق رقابت بین جامعه معلولین صورت خواهد پذیرفت. سهمیه مذکور قابل تخصیص به سایر داوطلبان نبوده و در صورت عدم تکمیل، باقیمانده ظرفیت این سهمیه نیز محفوظ خواهد ماند.
تذکر ۲ : معلولین محترم باید توانایی لازم برای انجام شغلی که جهت آن استخدام می شوند را دارا باشند.
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
شاکیان به موجب درخواستی تقاضای ابطال بخشی از دفترچه ثبت نام آزمون استخدامی متمرکز دستگاه های اجرایی کشور در سال ۱۳۹۷ را نموده و در تبیین خواسته خود به موارد ذیل اشاره کرده اند:
در بند (ج) بخش چهارم دفترچه ثبت نام آزمون استخدامی ۳ درصد سهمیه مربوط به معلولان تنها در رشته محل هایی اعمال شده که ظرفیت استخدام در آنها بیش از یک نفر است و در مواردی که تنها یک نفر مورد نیاز بوده این سهمیه در نظر گرفته نشده است. این در حالی است که در ماده ۱۵ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۹۶، حداقل ۳ درصد سهمیه استخدامی کلیه دستگاه های اجرایی به معلولین اختصاص داده شده است و هیچ محدودیت برای آن وجود ندارد. لذا بخش مورد اعتراض دفترچه آزمون استخدامی مغایر با ماده قانونی یاد شده است. بند مذکور از دفترچه آزمونهمچنین مصـداق تبعـیض ناروا بوده و مغایر با بندهای ۹ و ۱۴ اصل سوم و اصول ۱۹ و ۲۰ قانون اساسی، قسمت اخیر ماده ۴۲ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۱۳۸۴ ،ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۹۶ و ماده ۲۷ قانون کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت مصوب ۱۳۸۷ مجلس شـورای اسلامی می باشد.
* در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس امور حقوقی و قوانین سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه شماره ۳۷۰۹۶۰ مورخ ۱۷؍۷؍۱۳۹۷ به طور خلاصه توضیح داده است که:
سازمان اداری و استخدامی کشور در راستای اعمال ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق معلولان، در بند (ج) دفترچه آزمون استخدامی، ۳ درصد از سهمیه اختصاصی آزمون را به معلولین اختصاص داده است. اما در شغل محل های دارای یک نفر ظرفیت، اعمال ۳ درصد سهمیه معلولین قابل محاسبه نیست. قوانین استنادی شاکی نیز صرفاً به اعمال ۳ درصد سهمیه استخدامی اشاره دارد که این امر در آزمون ها رعایت می شود.
* پرونده در جلسه مورخ ۵؍۳؍۱۳۹۸ هیأت تخصصی استخدامی مطرح گردید و پس از استماع گزارش عضو محترم قضایی هیات اسماعیلی فرد موضوع مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اعضاء با رای اکثریت سه چهارم، مفاد مقرره مورد شکایت را قابل ابطال ندانستند، بنابر این به استناد بند «ب» ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به شرح زیر مبادرت به صدور رأی می شود.
رأی هیات تخصصی استخدامی
با توجه به اینکه اولاً آنچه به موجب ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۹۶,۱۲,۲۰ مقرر شده است اختصاص حداقل سه درصد (۳ %) از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاههای دولتی و عمومی به افراد دارای معلولیت واجد شرایط می باشد و از این حیث در مقرره مورد شکایت رعایت قانون به عمل آمده و سازمان اداری و استخدامی هدف قانونگذار را که اختصاص حداقل ۳ درصد سهمیه استخدامی به معلولین می باشد در برگزاری آزمون رعایت نموده است، ثانیاً عدم امکان اعمال سهمیه مذکور به رشته محل هایی که صرفاً دارای یک ظرفیت استخدامی می باشد امری منطقی است چراکه با سایر سهمیه ها در تعارض قرار می گیرد و قابلیت اعمال ندارد، مضافاً اتخاذ تصمیم در خصوص چگونگی اعمال قانون با لحاظ مسائل و مشکلات اجرایی آن از صلاحیت ها و اختیارات اختصاصی مرجعی است که اجرای قانون بر عهده آن قرار داده شده است، بنابراین و من حیث المجموع مقرره مورد شکایت قابل ابطال تشخیص داده نشد.
این رأی مستند به بند «ب» ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می باشد.
رضا فضل زرندی- رئیس هیات تخصصی استخدامی