آیین نامه داخلی هیأت دولت (مصوبه ۱۱۱۴۳۸/ت۸۸۲ مورخ ۳/۱۰/۱۳۶۹ هیأت وزیران)
دفتر هيأت دولت هيأت وزيران طي جلسات مورخ ۲۴/۸/۶۸، ۱۸/۸/۶۸ و ۸/۹/۶۸ آيين نامه داخلي هيأت دولت را به شرح زير تصويب نمودند:
آیین نامه داخلی هیأت دولت
فصل اول: ترتيب تشكيل هيأت دولت و كميسيونها
الف: هيأت دولت
ماده ۱ – جلسه هيأت دولت با حضور ۱۶ نفر از اعضاي صاحب رأي هيأت دولت رسميت مي يابد. و تصميمات با اكثريت مطلق عده حاضر معتبر خواهد بود.
ماده ۲ – اشخاص زير حق حضور دائم در هيأت دولت را دارند:
رييس جمهوري، معاون اول رييس جمهور، وزراء، معاون امورحقوقي رييس جمهور، معاون امورمجلس ر ييس جمهور و معاون اجرايي رييس جمهور، رييس سازمان برنامه و بودجه، دبر كل سازمان امور اداري و استخدامي كشور، رييس سازمان صدا و سيما، رييس كل بانك مركزي و دبير هيأت دولت شركت اشخاص ديگر منوط به موافقت رييس جلسه است.
ماده ۳ – اعضاء صاحب رأي دولت عبارتند از رييس جمهور، وزراء معاون اول رييس جمهور در زماني كه اداره جلسه هيأت دولت به عهده اوست.
ماده ۴ – رياست جلسه هيأت دولت با رييس جمهور با موافقت او بر عهده معاون اول رييس جمهوري است.
در غياب اين دو، رييس جمهور يكي از معاونان خود يك نفر از وزراء را براي اداره جلسه دولت تعيين مي كند.
ب: كميسيونها
ماده ۶ – كميسيون هاي دائمي هيأت دولت به شرح زير است:
۱- كميسيون اقتصاد:
متشكل از وزيران امور اقتصادي و دارايي، كشور، امور خارجه، بازرگاني، جهاد كشاورزي، صنايع و معادن، كار و امور اجتماعي، نفت، نيرو، تعاون، مسكن و شهرسازي، راه و ترابري، رفاه و تأمين اجتماعي، معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور، معاون اجرايي رييس جمهور، رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، رييس دفتر امور مناطق محروم كشور و رييس سازمان حفاظت محيط زيست.
۲- كميسيون امور اجتماعي و دولت الكترونيك:
متشكل از وزيران امور اقتصادي و دارايي، كار و امور اجتماعي، فرهنگ و ارشاد اسلامي، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، آموزش و پرورش، تعاون، كشور، رفاه و تأمين اجتماعي، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، معاون حقوقي و امور مجلس رييس جمهور، رييس سازمان تربيت بدني، سازمان ملي جوانان، معاون توسعه مديريت و سرمايه انساني رييس جمهور، معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور، رييس بنياد شهيد و امور ايثارگران،معاون امورمجلس رييس جمهور و رييس مركز امور زنان و خانواده.
۳- كميسيون فرهنگي:
متشكل از وزيران علوم، تحقيقات و فن آوري، دادگستري، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامي، اطلاعات، معاون علمي و فن آوري رييس جمهور، رييس سازمان ملي جوانان، رييس بنياد شهيد و امور ايثارگران و رييس مركز امور زنان و خانواده، ، رييس سازمان تربيت بدني، رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، رييس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران،معاون امور مجلس رييس جمهور و رييس دفتر رييس جمهور.
۴- كميسيون امور زيربنايي، صنعت و محيط زيست:
متشكل از وزيران جهاد كشاورزي، صنايع و معادن، نفت، نيرو، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، ارتباطات و فن آوري اطلاعات، مسكن و شهرسازي، راه و ترابري، كشور، معاون اجرايي رييس جمهور، معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور، رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، رييس سازمان حفاظت محيط زيست، رييس سازمان انرژي اتمي ايران و رييس دفتر امور مناطق محروم كشور.
۵- كميسيون لوايح:
متشكل از وزيران تعاون، دادگستري، امور اقتصادي و دارايي، رفاه و تأمين اجتماعي، معاون حقوقي و امور مجلس رييس جمهور و معاون توسعه مديريت و سرمايه انساني رييس جمهور ،معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور و رييس سازمان حفاظت محيط زيست ومعاون امور مجلس رييس جمهور
تبصره – ملاك تصميم گيري درخصوص اختيارات تفويضي، موضوع تصويبنامه هاي شماره ۱۵۸۸۱۶/ت۳۸۸۵۷هـ مورخ ۱/۱۰/۱۳۸۶ و شماره ۳۶۵۵۳/ت۳۹۹۴۸هـ مورخ ۱۱/۳/۱۳۸۷و همچنين تصويب آيين نامه هاي اجرايي قوانين و اصلاح آنها، موضوع تصويبنامه شماره ۱۶۴۰۸۲/ت۳۷۳هـ مورخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۶ موافقت حداقل سه نفر از وزراي عضو كميسيون يادشده مي باشد.
۶- كميسيون سياسي و دفاعي:
متشكل از وزيران كشور، امور خارجه، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، كار و امور اجتماعي، اطلاعات، معاون امور مجلس رييس جمهورو رييس سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران.
۷- كميسيون علمي، تحقيقاتي و فن آوري:
متشكل از وزيران بازرگاني، جهادكشاورزي، صنايع ومعادن، علوم، تحقيقات و فن آوري، ارتباطات و فن آوري اطلاعات، اطلاعات، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، آموزش و پرورش، مسكن و شهرسازي، رييس سازمان انرژي اتمي ايران، رييس سازمان ملي جوانان و معاون علمي و فن آوري رييس جمهور و معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور.
تبصره ـ تركيب اعضا وشرح وظايف آن توسط معاون اول رييس جمهور تعيين وابلاغ خواهد شد
ماده ۷ – هر يك از كميسيونهاي دائمي و خاص داراي يك رييس و يك نايب رييس خواهد بود.
رؤساي كميسيونها و نواب رؤسا را اعضاي كميسيونها در اولين جلسه خود انتخاب مي نمايند. هر كميسيون يك دبير خواهد داشت كه دبير هيأت دولت وي را از ميان كارشناسان آگاه به امور مربوطه به كميسيون انتخاب مي نمايد.
ماده ۸ – كميسيونهاي دائمي هيأت دلت در صورت داشتن موضوع در دستور حداقل هفته اي يك بار و كميسيونهاي خاص و كميسيونهاي ويژه موضوع سال ۱۳۸ قانون اساسي حسب مورد در محل نهاد رياست جمهوري تشكيل مي گردد و با حضور دو سوم اعضاء رسميت مي يابد.
ماده ۹ – زمان تشكيل جلسات عادي در اولين جلسه كميسيون تعيين و به اطلاع اعضاء دولت خواهد رسيد.
ماده ۱۰ – جلسات كميسيونهاي دولت بدون اطلاع لغو نمي شود. در صورت عدم حضور رييس كميسيون در جلسه، نائب رييس اداره جلسه را به عهده مي گيرد. در صورت غيبت رييس و نائب رييس، رياست كميسيون با مسن ترين عضو كميسيون خواهد بود.
ماده ۱۱ – لغو هر جلسه يا تشكيل جلسه فوق العاده بايد در جلسه قبل مورد موافقت كميسيون قرار گيرد و دفتر هيأت دولت تا پايان هفته اين امر را به كليه اعضاء دولت اطلاع دهد.
تبصره – مواد كه به تشخيص رييس جمهور و يا معاون اول وي جلسه كميسيون لغو مي شود يا تشكيل جلسه فوق العاده كميسيون اعلام مي گردد، از مفاد اين ماده مستثني است.
ماده ۱۲ – در جلسات كميسيونهاي هيأت وزيران، اعضاء كميسيون موظفند شخصاً و به طور مستمر شركت نمايند. در موارد استثنايي كه عضو كميسيون عذر موجه داشته باشد يا موافقت رييس كميسيون، معاون و يا قائم مقام عضو بدون حق رأي شركت خواهد كرد.
تبصره ۱ – حضور غير دائمي كارشناسان در جلسه به همراه اعضائ كميسيون يا وزراي مدعو حسب مورد و بااطلاع قبلي بلامانع است.
تبصره ۲ – اعضاء هيأت دولت مي توانند با حق رأي در جلسه كميسيونها شركت نمانيد.
تبصره ۳– چهار جلسه غيبت غيرموجه وزيران در جلسات هر يك از كميسيون هاي هيئت وزيران موجب حذف عضويت شان از كميسيون مربوط خواهد بود.
ماده ۱۳ – موضوعاتي كه جهت بررسي فوري به كميسيون ارجاع مي شود به ترتيب تاريخ ارجاع اين نوع موضوعات و موضوعات ديگر نيز به ترتيب وصول در كميسيون مطرح مي شوند.
ماده ۱۴ – دبير كميسيون با هماهنگي رييس كميسيون، دستور جلسه را تنظيم مي كند.
تبصره ۱ – دفتر هيأت دولت بايد دستور جلسه هر كميسيون را حداقل ۴۸ ساعت قبل از تشكيل جلسه به اطلاع اعضاء دولت برساند.
تبصره ۲ – اعلام دستور جلسه و وقت هر كميسيون به منزله دعوت از اعضاء كميسيون و پيشنهاد دهندگان است. در صورتي كه پيشنهاددهنده يا وزيري كه موضوع به او مربوط مي شود امكان شركت در جلسه كميسيون را نداشته باشد، بايد حداكثر ۲۴ ساعت قبل از تشكيل جلسه، دفتر هيأت دولت را مطلع نمايد، تا موضوع براي يك بار از دستور خارج و در جلسات بعد مطرح شود.
ماده ۱۵ – دبير كميسيون موظف است براي هر يك از موضوع هايي كه مورد بحث قرار مي گيرد گزارشي شامل خلاصه مطلب، نظرات دستگاه هاي مورد استعلام، نظر معاونت حقوقي و امور مجلس رييس جمهور و تلفيق نظرات كارشناسي ارائه شده در كميسيونهاي فرعي را ( كه مطابق نظر كميسيون اصلي و به مسئوليت دبير كميسيون تشكيل شده است)، تهيه و در جلسه كميسيون مطرح نمايد.
ماده ۱۶ – رييس كميسيون نتيجه مذاكرات را اعلام مي نمايد و در مورد آن رأي گيري به عمل مي آيد. نظر كميسيون همراه با امضاء موافق يا مخالف اعضاي كميسيون در صورتجلسه درج مي شود. رأي اكثريت اعضاء حاضر در جلسه مناط اعتبار است.
تبصره – در هر كميسيون فقط وزراء، معاونان رييس جمهور، رييس سازمان صدا و سيما و رييس كل بانك مركزي داراي حق رأي مي باشند.
ماده ۱۷ – تصميمات كميسيون شامل موارد تصويب، عدم تصويب يا مسكوت ماندن موضوعات بايد در جلسه هيأت دولت مطرح گردد و هيأت وزيران درباره آن اظهار نظر كند. در مواردي كه تصميم كميسيون مبني بر انجام تكليف توسط دستگاه يا شورا يا كميسيون خاصي و يا ارجاع به نهاد ديگري باشد، تصميم كميسيون رأساً ابلاغ شود و صرفاً نظر نهايي و قطعي كميسيون در دستور كار هيئت وزيران قرار گيرد.
پيشنهادهايي كه در كميسيون رد مي شود، تصميم كميسيون به دستگاههاي ذي ربط اعلام و در صورتي كه دستگاه پيشنهاد دهنده نسبت به نظر كميسيون اعتراضي داشت مراتب را ظرف پانزده روز به معاون اول رييس جمهور اعلام مي نمايد تا در صورت نياز در هيئت وزيران مطرح شود.مواردي كه تصويب برخي از مسائل به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسي به كميسيونهاي مركب از چند وزير واگذار مي شود، از حكم اين ماده مستثني است.
ماده ۱۸ – در مواردي كه كميسيونها بر اساس اصل ۱۳۸ قانون اساسي مأمور تصويب برخي از امور مربوط به دولت مي شوند آراء اكثريت وزراي عضو كميسيون جهت تصويب امور مزبور ضروري است.
فصل دوم: دفتر هيأت دولت و بررسي حقوقي
الف: دفتر هيأت دولت
ماده ۱۹ – به منظور تنظيم جلسات و تهيه صورت مذاكرات و ترتيب كليه امور مربوطه به تشكيل جلسات هيأت دولت و كميسيونهاي آن و همچنين ثبت و نگهداري و ابلاغ مصوبات هيأت وزيران و تصميمات نماينده يا نمايندگان ويژه اي كه مطابق اصل ۱۲۷ تعيين مي شوند و نيز مصوبات كميسيونهايي كه مطابق اصل ۱۳۸ تشكيل مي گردند، همچنين تنظيم و تدوين پيش نويس لوايح و تصويب نامه ها دفتري زير نظر معاون اول رييس جمهور به نام دفتر هيأت ولت تشكيل مي گردد رياست اين دفتر با دبير هيأت دولت است كه با حكم معاون اول رييس جمهور منصوب مي شود.
ماده ۲۰ – دبير هيأت دولت مسئول حسن اجراي مقررات مربوط به كميسونهاست و موظف است همه ماهه وضعيت تشكيل كميسيونها و موضوعاتي را كه در دستور است و همچنين حضور و غياب اعضاء كميسيون را به رييس جمهور و معاون اول وي گزارش نمايد.
ب: بررسي حقوقي
ماده ۲۱ – به منظور تطبيق پيشنهاد تصويب نامه ها و لوايح و ارائه مشاور حقوقي به كميسيونهاي دولت و نمايندگان ويژه موضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسي، كميسيوني به عنوان ” كميسيون حقوقي” با مسئوليت معاون حقوقي و امور مجلس رياست جمهور تشكيل مي گردد اعضاء كميسيون مزبور از ميان حقوقدانان مجرب تعيين و يا حكم معاون حقوقي و امور مجلس رييس جمهور منصوب مي شوند و هر يك از آنها مسئوليت مشاوره يكي از كميسيونهاي دولت را عهده دار مي باشند.
فصل سوم: نحوه رسيدگي و تصويب پيشنهاد
ماده ۲۲ – موضوعاتي مي توانند در جلسات كميسيونها و نهايتاً در هيأت دولت مطرح شوند كه منحصراً از طرف رييس جمهور و معاونان رييس جمهور و وزراء براي معاون اول رييس جمهور ارسال شده باشد.
اين موضوعات ممكن است جنبه عادي، فوري، يا دو فوريتي داشته باشد، تشخيص نهايي امر با رييس جمهور يا معاون اول اوست.
تبصره – دفتر هيأت دولت موظف است فهرست موضوعات قال طرح را هر هفته در سه بخش عادي، فوري و دو فوريتي تهيه كند و در اختيار اعضاء هيأت دولت قرار دهد.
ماده ۲۳ – در صورتي كه موضوع لايحه و يا تصويب نامه پيشنهادي با وظايف مستقيم ديگر وزارتخانه ها يا سازمان برنامه و بودجه و يا سازمان امور اداري و استخدامي مرتبط و يا قانوناً موكول به موافقت آنها بوده و يا بار مالي داشته باشد دفتر هيأت دولت حسب مورد قبلاً نظر وزارتخانه يا سازمانهاي مذكور را كسب و همراه با موضوع مربوط در كميسيون يا كميسيونهاي ذيربط مطرح مي نمايد.
دستگاه هايي كه به موجب اين ماده از آنها استعلام مي شود بايد درباره موضوعات عادي حداكثر ظرف دو هفته و در خصوص موضوعات فوري ظرف يك هفته اعلام نظر نمايند. در مورد لوايح و تصويب نامه هاي اساسي و مهم كه نياز به فرصت بيشتر باشد، زمان مقرر با تأييد دفتر هيأت دولت به دو برابر افزايش مي يابد.
چنانچه نظريه دستگاه ها ظرف مهلت مقرر با امضاء وزير يا معاون رييس جمهور ارسال نشود، اين امر به عنوان موافقت تلقي مي شود و پيشنهاد براي بررسي به كميسيون مربوط ارسال مي گردد.
تبصره – موضوعات دو فوريتي حداقل ۴۸ ساعت قبل از طرح در مرجع مربوط بايد به دفتر هيأت دولت رسيده باشد.
ماده ۲۴ – رسيدگي به موضوعات بر حسب نوع آنها به ترتيب زير انجام مي يابد:
الف – موضوعات عادي پس از ملاحظه معاون اول و دستور وي، جهت ثبت و درج در فهرست به دفتر هيأت دولت ارجاع مي شود. دفتر هيأت دولت، پيشنهاد را به منظور بررسي حقوقي در اختيار معاونت حقوقي و امور مجلس رييس جمهور قرار مي دهد تا نظرات خويش را كتباً ظرف يك هفته به دفتر هيأت دولت ارسال نمايد. پيشنهاد مذكور همراه با نظر معاونت حقوقي و امور مجلس به كميسيون مربوط ارجاع و به ترتيب وصول و حداكثر ظرف ۲۰ روز مورد رسيدگي قرار خواهد گرفت.
ب: موضوعات فوري پس از ملاحظه و دستور معاون اول در خصوص تعيين فوريت، از طريق دفتر هيأت دولت همزمان، براي معاونت حقوقي و امور مجلس رياست جمهوري و ميسيون مربوط ارسال مي شود. معاونت حقوقي و امور مجلس، نظر خود را ظرف ۴۸ ساعت به كميسيون مربوط مي فرستد و كميسيون پس از دريافت نظر معاونت مذكور حداكثر ظرف يك هفته به ترتيب وصول پيشنهادها، آنها را مورد رسيدگي قرار مي دهد.
ج: موضوعات دو فوريتي پس از ملاحظه معاون اول و دستور وي مبني بر تأييد دو فوريتي بودن آن از طريق دفتر هيأت دولت، حتي الامكان ۲۴ ساعت قبل از تشكيل جلسه هيأت وزيران در اختيار رييس كميسيون مربوط و معاون حقوقي و امور مجلس رييس جمهور قرار مي گيرد تا به هنگام طرح پيشنهاد در اولين جلسه هيأت وزيران، نظرات خود را مطرح نمايند.
د: پيشنهاد آني، با تشخيص رييس جلسه هيأت دولت در هنگام تشكيل هر يك از جلسات قابل طرح است.
ماده ۲۵ – نتيجه بررسي كميسيونها به ترتيب وصول به دفتر هيأت دولت و با تفكيك نوع دو فوريتي، فوري، عادي در دستور هيأت وزيران قرار مي گيرد.
در صورتي كه كميسيونها مطابق اصل ۱۳۸ اجازه تصويب داشته باشند، متن مصوب از طريق معاون اول به تأييد رييس جمهور مي رسد تا پس از تأييد جهت ابلاغ به دفتر هيأت دولت فرستاده شود.
ماده ۲۶ – اعضاء هيأت دولت مي توانند هنگام بررسي پيشنهادشان در كميسونهاي دائمي و ويژه با حق رأي حضور يابند و در مواردي كه كميسيونهاي مزبور لازم بدانند موظف به شركت هستند.
همچنين كميسيونها بايد هر يك از اعضاء هيأت دولت را كه پيشنهاد يا موضوع دستور با وظايف آنها مربوط مي شود به كميسيون دعوت كنند.
در صورت دعوت كميسيون و عدم حضور دعوت شدگان، مصوبه كميسيون از لحاظ بررسي در كميسيون قطعي تلقي مي شود و پيشنهاددهنده فقط مي تواند نظرات خود را در جلسه هيأت دولت مطرح نمايد.
ماده ۲۷ – دفتر هيأت دولت، دستور جلسات هيأت دولت را طبق نظر معاون اول به صورت هفتي تنظيم مي كند و دستور هفته بعد را حداكثر در پنجشنبه هفته قبل از آن به اطلاع اعضاء هيأت دولت مي رساند. گزارشها و مسائلي كه به نظر وزراء و معاونان رييس جمهور لازم است در هيأت وزيران طرح شود به اطلاع رييس جمهور يا معاون اول مي رسد تا در صورت تأييد در موقع مناسب در جلسه مطرح گردد.
ماده ۲۸ – توضيح گزارش كميسيونها در هيأت دولت با رييس كميسيونها يا نايب رييس يا يكي از اعضاء كميسيون خواهد بود. پس از توضيح، عندالاقتضاء، پيشنهاددهنده دلايل و ضرورت تصويب پيشنهاد زابيان مي كند. در مورد موضوعات عادي، پس از اظهار نظر سه موافق و سه مخالف رأي گيري مي شود. در صورتي كه پيشنهاد موافقي نداشته باشد، مخالفان و اگر مخالفي نداشته باشد، موافقين بنا به تشخيص رييس جلسه مي توانند اظهارنظر كنند. چنانچه به تشخيص رييس جلسه اظهار نظر ديگر اعضاء هيأت دولت نيز ضرورت داشته باشد، مذاكرات تا اعلام كفايت آن از طرف رييس، ادامه مي يابد.
فصل چهارم: تنظيم و ابلاغ مصوبات
ماده ۲۹ – تصميمات نماينده يا نمايندگان و موضوع اصل ۱۲۷ قانون اساسي به دفتر هيأت دولت ارسال مي شود.
ماده ۳۰ – مصوبات هيأت وزيران و كميسيونهاي موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسي، در صورتي كه صرفاً حق يا تكليف براي وزارتخانه ها، سازمانها و مؤسسات دولتي و وابسته به دولت ايجاد نمايد. و لو آن كه در روزنامه رسمي منتشر نشده باشد و يا منتشر نشود. همچنين مصوبات طبقه بندي شده (محرمانه – خيلي محرمانه – سري – به كلي سري) از تاريخ ابلاغ به وزارتخانه يا سازمان دولتي كه مصوبه به عنوان خطاب به آن صادر شده است، لازم الاجرا است.
تبصره – مصوباتي كه علاوه بر دستگاه هايي اجرايي و كاركنان آن براي ساير مردم حق و تكليف ايجاد مي نمايند، ۱۵ روز پس از انتشار در روزنامه رسمي جمهوري اسلامي ايران لازم الاجرا است، مرگ آن كه در خورد مصوبه زمان يا كيفيت خاصي براي اجراي آن پيش بيني شده باشد.
فصل پنج: لوايح و دفاع از آنها
ماده ۳۱ – لوايح با توجه به ماده ۸۸ آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي به امضاء مشترك رييس جمهور و وزير با وزرا يا رؤساي دستگاه هاي مربوط مي رسد و از طريق معاون امور مجلس رييس جمهورتقديم مجلس مي گردد.
ماده ۳۲ – نمايندگان دولت جهت دفاع و اظهار نظر در مورد لوايح و طرح هاي كه مشخصاً به حوزه مسئوليت هر يك از اعضاء دولت ارتباط دارد، با توجه به آيين نامه داخلي مجلس، وزير مربوط يا معاون پارلماني وي و يا مسئول اجرايي يا رييس سازمان ولتي ذيربط مي باشند، كه در هر مورد صرفاً بيانگر نظرات دولت خواهند بود. در خصوص لوايح تقديمي دولت، هيچ يك از مقامات و نمايندگان دستگاه هاي اجرايي كه هنگام بررسي لوايح در كميسيونها و جلسات علني مجلس حضور مي يابند مجاز به مخالف با مفاد لايحه دولت نخواهد بود.
ماده ۳۳ – چنانچه لايحه يا طرحي به چند دستگاه مربوط باشد. نمايندگان دستگاه هاي مذكور صرفاً در صورتي كه اظهاراتشان در جهت نظر دولت باشد مي توانند با توجه به مقررات آيين نامه داخلي مجلس، در مورد طرح يا لايحه مربوط اظهار نظر نمايند در غير اين صورت نماينده دستگاهي كه با نظر دولت هماهنگي دارد به عنوان نماينده دولت صحبت خواهد كرد.
ماده ۳۴ – معاون امور مجلس رييس جمهور طرحهاي قانوني را به طور منظم به اطلاع رييس جمهور، اعضاء دولت و دفتر هيأت دولت خواهد رساند، تا در صورتي كه كميسيون مربوط دولت هر يك از طرح هاي مزبور را اساسي و مهم تشخيص دهد پس از بحث درباره آن گزارش كميسيون را كه شامل نظريه و خلاصه اي از استدلالات و نيز بار مالي طرح است در هيأت دولت مطرح نمايد. در اين موارد نر دولت توسط نماينده يا نمايندگان دولت به مجلس شوراي اسلامي ارائه مي شود. در مورد طرح هاي دو فوريتي و سه فوريتي گزارش لازم مستقيماً توسط معاونت حقوقي و امور مجلس رياست جمهور تنظيم و جهت اتخاذ تصميم به دولت ارائه خواهد شد.
تبصره ۲ – هنگام بررسي طرح هاي قانوني در جلسه علني مجلس، در مواردي كه دولت يا رييس جمهور نظر مشخصي دارند، هيچ يك از نمايندگان دولت نمي توانند بر خلاف نظر دولت يا رييس جمهور صحبت كنند.
تبصره ۱ – در صورتي كه نظارت دولتي در خصوص طرح هاي قانوني، حداكثر تا يك روز قبل از رسيدگي در جلسه علني مجلس اعلام نگردد، معاون حقوقي و امور مجلس رييس جمهور پس از هماهنگي با رييس جمهور يا معاون اولو وزير مربوط و رؤساي دستگاه هاي ذيربط، نسبت به اعلام نظر دولتي از طريق مقتضي به مجلس شوراي اسلامي اقدام مي نمايد.
ماده ۳۵ – هماهنگي اظهارات نمايندگان دولت در مورد طرحها و لوايح در جلسات علني مجلس ( به نحوي كه اظهار نظري خلاف نظر دولت صورت نگيرد) با معاون امور مجلس رييس جمهور مي باشد.
ماده ۳۶ – در صورتي كه به هر دليل مسئول يا مسئولان ذيربط حضور نداشته باشند، نماينده دولت در دفاع و اظهار نظر نسبت به لوايح و طرح هاي مربوط، معاون امور مجلسي رييس جمهور خواهد بود.
ماده ۳۷ – در دفاع از لوايح برنامه اي، بودجه ساليانه و اصلاحيه و متمم بودجه، رييس سازمان برنامه و بودجه به عنوان نماينده دولت و هماهنگ كننده نظرات اعضاء دولت صحبت خواهد كرد.
ماده ۳۸ – با توجه به ماده ۵۶ آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي تقاضاي دستگاه ها براي ارجاع لايحه طبق اصل ۸۵ قانون اساسي به كميسيونهاي مجلس، موكول به تصويب هيأت وزيران مي باشد.
ماده ۳۹ – تشخيص قيد فوريت براي لوايح تقديمي و قيد اهميت براي لوايح متضمن عهود، مقاوله نامه ها، قراردادها، موافقت نامه هاي بين المللي و نيز تقاضاي سلب فوريت از لوايح با تصويب هيأت وزيران و در موارد فوري با رييس جمهوري خواهد بود.
ماده ۴۰ – استفسار از شوراي نگهبان توسط دستگاه ها با هماهنگي رييس جمهور صورت خواهد گرفت.
ماده ۴۱ – تقاضاي تشكيل جلسه غير علني مجلس شوراي اسلامي توسط هر يك از وزراء مستلزم هماهنگي قبلي با مقام رياست جمهوري است.
فصل ششم: مصوبات و لوايح معوقه
ماده ۴۲ – در صورت تغير يا تعيين دولت جديد فهرستي از لوايح دولت قبل كه به مرحله تقديم به مجلس نرسيده و نيز لوايح كه تقديم مجلس شوراي اسلامي شده است توسط معاون امور مجلس رييس جمهور تنظيم و جهت تصميم گيري نهايي در دولت جديد مطرح خواهد شد.
در ابتداي هر دوره قانونگذاري نيز در خصوص لوايح و طرح هاي معوقه دوره قبل مجلس (موضوع ماده ۶۰ آيين نامه مجلس شوراي اسلامي) به همين ترتيب عمل خواهد شد.
ماده ۴۳ – دفتر هيأت دولت فهرست مصوباتي را كه در دولت قبل يا كميسيون هاي آن به مرحله ابلاغ نرسيده است تنظيم و جهت تصميم گيري نهايي در دولت جديد به نظر معاون اول خواهد رساند.
ماده ۴۴ – چنانچه ادامه سير مراحل لازم مربوط به مصوبات و لوايح موضوع مواد ۴۲ و ۴۳ اين آيين نامه به تصويب دولت جديد برسد، اقدامات لازم توسط مراجع مذكور در اين آيين نامه معمول خواهد شد و در غير اين صورت لايحه و تصويب نامه اي كه به مرحله تقديم با ابلاغ نرسيده است جهت بررسي مجدد به وزارتخانه مربوط ارجاع مي گردد و لوايح تقديمي، از مجلس پس گرفته مي شود.
حسن حبيبي – معاون اول رييس جمهور