دستورالعمل نحوه آنکالی و کشیک‌های مقیم پزشکان در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه / دانشکده‌های علوم پزشکی کشور
دستورالعمل نحوه آنکالی و کشیک‌های مقیم پزشکان
فصل اول- مفاهیم اولیه و تعاریف
ماده ۱: تعاریف
مرکز درمانی: در این آئین نامه به کلیه مراکز درمانی که خدمات اورژانس و بستری ارئه می‌دهند، به اختصار, مرکز درمانی گفته می‌شود.
پزشک اورژانس: پزشک عمومی (یا رزیدنت در بیمارستانهای آموزشی) است که برابر برنامه تنظیمی در اورژانس بیمارستانها یا مراکز درمانی بصورت شبانه روزی به ارائه خدمات تشخیصی، درمانی و توان بخشی می‌پردازد.
پزشک متخصص مقیم: پزشک متخصصی است که در تمام طول ساعات مقرر برای کشیک (در خارج از ساعات اداری و روزهای تعطیل) در بیمارستان حضور داشته و انجام وظیفه می‌نماید.
پزشک آنکال: پزشک متخصصی است که در ساعات کشیک (در خارج از ساعات اداری و روزهای تعطیل) قابل دسترسی و احضار به بیمارستان می‌باشد.
مشاوره درمانی: استفاده و بهره گیری پزشک از نقطه نظرات و ایده‌های تخصصی یا فوق تخصصی یک یا چند متخصص دیگر طی فرآیند تشخیص، درمان و بازتوانی بیمار می‌باشد.
بیمار اورژانس: به بیماری گفته می‌شود که به تشخیص پزشک اورژانس نیاز به ویزیت و رسیدگی فوری برای دریافت خدمات تشخیصی، درمانی و توانبخشی داشته باشد.
بیمار الکتیو: بیماری که به تشخیص پزشک اورژانس فوریت زمانی برای دریافت خدمات تشخیصی، درمانی و توانبخشی ندارد و می‌تواند جهت دریافت خدمات سلامت بر اساس نوبت مراجعه نماید.
ستاد هدایت و اطلاع رسانی دانشگاه / دانشکده: ستادی است متشکل از کارشناسان درمانی که در حوزه درمان یا ریاست دانشگاه / دانشکده‌ها فعال می‌باشد و وظیفه هماهنگی بین مراکز ارائه کننده خدمات درمانی را بصورت شبانه روزی در حوزه تحت پوشش دانشگاه / دانشکده‌ها بر عهده دارد.
رشته‌های پایه: در این دستورالعمل به چهار رشته جراحی، زنان و زایمان، داخلی و اطفال به اختصار رشته‌های پایه گفته می‌شود.
فصل دوم- مقررات آنکالی و کشیک مقیم
ماده۲: کلیه مراکز درمانی موظفند در تمام رشته‌هایی که در غیر ساعات اداری به ارائه خدمات می‌پردازند ( حداقل چهار رشته پایه )، لیست پزشک آنکال را با هماهنگی پزشکان مربوطه تهیه نمایند و یک نسخه از آن را از طریق معاونت درمان به ستاد هدایت و اطلاع رسانی دانشگاه / دانشکده در ابتدای هر ماه منعکس نمایند .
تبصره: در هر شهر دارای بیمارستان، حداقل در یکی از بیمارستانهای آن شهر، باید ارائه خدمت شبانه روزی حداقل در چهار رشته پایه فراهم باشد و به تبع آن برنامه پزشک آنکال داشته باشد و هیچ بیمار اورژانس نباید بعلت نداشتن پزشک آنکال از دریافت خدمات درمانی اورژانس در چهار رشته پایه محروم بماند.
ماده ۳: تمام پزشکانی که به نحوی از انحاء در بیمارستان به ارائه خدمات تخصصی مشغول هستند، موظف اند بنا به درخواست مسئول بیمارستان نسبت به انجام آنکالی در آن بیمارستان همکاری لازم را انجام دهند و برابر برنامه اعلام شده، مسئولیت بیماران را بر عهده خواهد داشت.
ماده ۴: حداکثر تعداد آنکالی برای یک نفر برابر ۱۵ شب در هر ماه ( یک روز در میان ) می‌باشد.
تبصره ۱: در رشته‌هایی که فقط یک پزشک در بیمارستان مورد نظر فعال است، می‌توان از پزشکان سایر بیمارستانها یا پزشکان آزاد، برای تکمیل پوشش آنکالی استفاده نمود.
تبصره ۲: در شهرهائی که برای پوشش آنکالی رشته مورد نظر فقط یک پزشک فعال در اختیار دارند، می‌توانند از پزشکان سایر شهرستانها استفاده نمایند به شرط آنکه فاصله زمانی آن بیش از نیم ساعت نباشد.
اگر فاصله زمانی بین دو شهر مورد نظر بیش از نیم ساعت باشد، پزشک مدعو می‌تواند بصورت مقیم پوشش لازم برای ارائه خدمات شبانه روزی را فراهم آورد.
تبصره ۳: در صورت عدم امکان استفاده از پزشکان در رشته‌های یکسان برای تکمیل برنامه آنکالی در رشته مورد نظر می‌توان از پزشکان رشته مشابه به منظور برقراری پوشش کامل شبانه روزی برای خدمات اورژانس استفاده نمود بعنوان مثال از پزشک جراح عمومی برای تکمیل پوشش خدمات اورژانس در رشته اورولوژی و یا از پزشک متخصص داخلی برای تکمیل پوشش خدمات اورژانس کاردیولوژی می‌توان استفاده نمود.
تبصره ۴: در صورت عدم امکان استفاده از پزشکان سایر بیمارستانها یا شهرها یا رشته‌ها می‌توان از همان پزشک موجود برای تأمین پوشش شبانه روزی بیش از ۱۵ شب استفاده نمود.
ماده ۵: تنظیم برنامه آنکالی بصورت متوالی بیش از ۴۸ ساعت برای یک نفر فقط با تأیید معاونت درمان برای بیمارستانهای درمانی و تأیید ریاست دانشکده پزشکی برای بیمارستانهای آموزشی ـ درمانی میسر است و در غیر این صورت پرداخت حق‌الزحمه آنکالی ممنوع است.
تبصره: وضعیت‌های اشاره شده در تبصره‌های ماده ۴ از شمول این ماده مستثنی هستند.
ماده ۶: پزشک اورژانس موظف است تمامی بیماران اورژانس بستری شده را با ثبت نمودن ساعت به اطلاع پزشک آنکال برساند. از این ساعت مسئولیت بیمار برعهده پزشک آنکال است که دستورات لازم را به پزشک اورژانس می‌دهد.
ماده ۷: پزشک آنکال موظف است به محض حصول اطلاع از وجود بیمار اورژانس، حداکثر به فاصله زمانی نیم ساعت بر بالین بیمار حضور یابد.
توجه شود که حتی در صورت عدم ویزیت حضوری ( که ذاتاً تخلف حرفه‌‌ای محسوب می‌شود )، پزشک آنکال مسئول بیمار می‌باشد و عدم ویزیت رافع مسئولیت حرفه‌‌ای پزشک آنکال نمی‌باشد.
ماده ۸: در مورد بیمارانی که به تشخیص پزشک اورژانس نیاز به ویزیت فوری ندارند، پزشک آنکال موظف است در اولین فرصت ممکن ( حداقل قبل از پایان شیفت آنکالی) نسبت به ویزیت حضوری بیمار اقدام نماید.
تمام این موارد نیز باید به اطلاع پزشک آنکال برسد و در هر صورت مسئولیت بیمار با پزشک آنکال می‌باشد.
ماده ۹: در مواردی که پزشک آنکال توسط پزشک متخصص دیگر به مشاوره درمانی اورژانس فراخوانده می‌شود، پزشک آنکال موظف است حداکثر به فاصله زمانی نیم ساعت بر بالین بیمار حضور یابد و نظر خود را ارائه دهد ولی مسئولیت بیمار بر عهده پزشک معالج اولیه بوده و اجرای نظرات پزشک مشاور فقط با تأیید پزشک معالج اولیه قابل انجام است.
ماده ۱۰: در موارد زیر مراکز درمانی موظف به تنظیم لیست پزشک متخصص مقیم در برخی رشته‌ها می‌باشند که یک نسخه از آن را از طریق معاونت درمان دانشگاه / دانشکده به ستاد هدایت و اطلاع رسانی دانشگاه / دانشکده در ابتدای هر ماه منعکس نمایند.
۱- رشته‌هایی که تعداد پذیرش بیمار در آن بیمارستان بیش از چهار مورد در ساعات آنکالی است.
۲- مراکزی که دارای بخش‌های ویژه ( ICU، CCU، NICU و……. ) هستند برای رشته‌های مرتبط
۳- مراکز تروما در رشته‌های مربوط ( رشته‌های پایه، رشته‌های جراحی مرتبط مثل ارتوپدی، ارولوژی و….. )
۴- مراکز تک تخصصی ویژه ارجاع (center Referral ) مثل مراکز ترمیمی، مراکز جراحی عروق و…
۵- شهرستانهائی که به عللی ( مثل نداشتن پزشک به تعداد کافی ) از شهرستانهای دیگر با بیش از نیم ساعت فاصله زمانی، جهت پوشش خدمات شبانه روزی استفاده می‌نمایند.
تبصره: در بیمارستانهای آموزشی که دستیار تخصصی دارند، عدم تنظیم لیست کشیک پزشک مقیم ( و اکتفا به ارائه خدمت مبتنی بر خدمات دستیاری و لیست آنکالی) با پیشنهاد گروه مربوطه و تأیید هیئت رئیسه دانشگاه / دانشکده میسر است.
ماده ۱۱: در موارد زیر بیمارستانها موظفند، پزشک متخصص مقیم اورژانس داشته باشند که ترجیحاً از متخصصین اورژانس باشد و در صورت عدم وجود متخصص اورژانس از رشته‌های داخلی یا جراحی عمومی می‌توان بعنوان پزشک متخصص مقیم اورژانس در بیمارستانهای جنرال و در بیمارستانهای تک تخصصی ویژه ارجاع از پزشک مربوطه ( مثلاً از پزشک زنان و زایمان در بیمارستان اختصاصی زنان و زایمان ) استفاده نمود.
۱- بیمارستانهائی که در بیش از چهار رشته پایه پزشک مقیم دارند.
۲- بیمارستانهای جنرال دانشگاه / دانشکده با بیش از سه رشته پایه
۳- بیمارستانهای جنرال با بیش از ۲۰۰ تخت بستری
ماده ۱۲: در بیمارستانهای آموزشی که دستیاران فوق تخصصی دارند، از دستیاران فوق تخصصی سال دوم به بعد با معرفی گروه آموزشی مربوطه و تأیید ریاست دانشکده پزشکی، می‌توان بعنوان پزشک مقیم در همان رشته استفاده نمود و پزشک هیئت علمی بعنوان آنکال ارائه خدمت نماید. در این موارد پزشک مقیم موظف است کلیه بیماران پذیرش شده را به اطلاع پزشک آنکال برساند و در صورت لزوم، پزشک آنکال موظف به حضور بر بالین بیمار و ارائه خدمت می‌باشد. در کلیه این موارد مسئولیت بیمار هم بر عهده پزشک مقیم و هم پزشک آنکال می‌باشد و عدم حضور پزشک آنکال رافع مسئولیت حرفه‌‌ای او نخواهد بود.
فصل سوم- مقررات مالی و اداری
ماده ۱۳: به ازای هر سه ساعت آنکالی یک ساعت کاری بعنوان حداقل ساعت کار معادل محسوب می‌گردد.
تبصره: در صورت حضور در بیمارستان چنانچه مدت زمان حضور در بیمارستان بیش از حداقل ساعت کار معادل باشد، مدت زمان حضور در بیمارستان ( بدون منظور نمودن حداقل ساعت کار معادل ) بعنوان ساعت کار معادل منظور می‌گردد.
ماده ۱۴: ساعات کشیک آنکالی و مقیم بعنوان ساعت کار موظف ماهانه محسوب نمی‌گردد.
تبصره: در مواردی که یک پزشک جهت پوشش آنکالی ماهانه وجود دارد،ساعات آنکالی معادل جزو ساعات کار موظف محسوب می‌گردد ولی دقت شود در این موارد چنانچه ساعات معادل آنکال از ساعات کار موظف بیشتر شود، رافع مسئولیتهای پزشک در ایجاد پوشش تخصصی ۲۴ ساعته، مطابق فصل ۲ و سایر مقررات جاری نیست.
ماده ۱۵: ساعات کار اداری صبح جزو ساعات کار موظف است و ساعت کار مقیم یا آنکال محسوب نمی‌گردد.
ماده ۱۶: حق‌الزحمه آنکالی با معادله زیر محاسبه و پرداخت می‌گردد:
حق‌الزحمه آنکال = (حداقل ساعات کار معادل * حق‌الزحمه یک ساعت اضافه کار همان پزشک ) * K
تذکر: حداقل ساعات کار معادل برابر ماده ۱۳ به ازای هر سه ساعت یک ساعت می‌باشد.
ماده ۱۷: حق‌الزحمه مقیم نیز با معادله زیر محاسبه می‌گردد:
حق‌الزحمه مقیم = (ساعات مقیم * حق‌الزحمه یک ساعت اضافه کار همان پزشک ) * K
ماده ۱۸: ضریب K همه ساله توسط معاونت سلامت وزارت اعلام می‌گردد. ضریب K برای سال ۱۳۸۶برابر ۲ می‌باشد.
تبصره: هیئت رئیسه دانشگاه / دانشکده‌ها می‌توانند این ضریب را برای شهر یا بیمارستان خاصی به منظور ایجاد جاذبه خدمتی با توجه به درجه نیاز، محرومیت منطقه، شرایط محیط کار و مصالح استانها حداکثر تا دو برابر افزایش دهند.
ماده ۱۹: برای پزشکانی که به حسب ضرورت بدون رابطه استخدامی (رسمی، پیمانی و ضریب کا و…) بصورت آنکالی یا مقیمی، ارائه خدمت می‌نمایند، قرارداد خرید خدمت منعقد می‌شود و معادل پزشک مشابه (از نظر رشته، نوع تخصص و سابقه کار ) در همان شهرستان حق‌الزحمه آنکالی یا مقیمی محاسبه و پرداخت می‌گردد.
ماده ۲۰: در مواردی که از دستیاران فوق تخصصی بعنوان پزشک مقیم استفاده می‌شود، برابر حداقل حق‌الزحمه پزشک آنکال از حق‌الزحمه پزشک مقیم کسر می‌گردد.
ماده ۲۱: حق‌الزحمه آنکالی یا مقیمی از محل درآمدهای اختصاصی بیمارستانها پرداخت می‌گردد.