آیین نامه اجرایی تبصره (3) ماده (75) قانون برنامه ششم توسعه در خصوص گونگی مراحل صدور گواهی و میزان کمک بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) جهت انجام آزمایشهای ژن‌شناسی (ژنتیک) (در مرحله پیشنهاد)
براساس آیین نامه اجرایی تبصره (3) ماده (75) قانون برنامه ششم توسعه، مصوب 1395وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است، غربالگری ازدواج پر خطر ژنتیکی در قالب شبکه‌های بهداشتی درمانی را به انجام رساند.
– به استناد تبصره (3) ماده (75) قانون برنامه ششم توسعه- مصوب 1395، آیین نامه چگونگی مراحل صدور گواهی و میزان کمک بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) جهت انجام آزمایشهای ژن شناسی (ژنتیک) به پیشنهاد وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان بهزیستی) و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری سازمان حداکثر سه ماه بعد از لازم الاجراء شدن این قانون تهیه می شود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
– اینک سازمان برنامه و بودجه کشور، متن آیین نامه پیشنهادی مشترک سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی را جهت تصویب در هیئت وزیران ارایه نموده اند.
متن پیش نویس آیین نامه اجرایی تبصره (3) ماده (75) قانون برنامه ششم توسعه، مصوب 1395
فصل اول – تعاریف و مفاهیم:
ماده 1- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار برده می‌شود:
1- شبکه بهداشتی درمانی: شبکه بهداشتی درمانی ساختاری سطح بندی شده و نظام‌مند زیر مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که در سطح اول شامل زیر مراکز خدمات جامع سلامت روستایی و شهری و زیر مجموع آنها (خانه‌های بهداشت، پایگاه‌های سلامت، تسهیلات زایمانی و پایگاه‌های مراقبت‌های بهداشتی مرزی) است.
2- مرکز انجام غربالگری ژنتیکی: زمان ازدواج که در این آیین‌نامه مرکز نامیده می‌شود: هر یک از مراکز خدمات جامع سلامت یا پایگاه‌های بهداشتی ضمیمه در شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور که وظیفه ارائه خدمات غربالگری ژنتیکی زمان ازدواج را بر عهده دارد.
3- ازدواج پر خطر ژنتیکی: ازدواجی که سلامت فرزند (فرزندان) آتی حاصل از آن به علت بیماری‌های ژنتیکی در معرض خطر قرار می‌گیرد.
4- گواهی انجام غربالگری: سندی است که دلالت بر انجام غربالگری ازدواج‌های پر خطر ژنتیکی دارد و بنا بر موازین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صادر می‌شود.
5- مراکز مجاز مشاورزه ژنتیک: مراکز دولتی یا مطب‌های خصوصی که براساس مجوز صادره وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا سازمان بهزیستی مجاز به ارائه خدمات مشاوره ژنتیک با رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.
6- آزمایشات تشخیص ژنتیک: بررسی‌های مولکولی، یا آنزیمی که جهت تشخیص قطعی بیماری ژنتیک و تعیین نوع آن در زوجین، جنین یا کودک مبتلا و سایر افراد واجد شرایط خانواده انجام می‌گیرد.
7- افراد نیازمند آزمایش تشخیص ژنتیک: افرادی که براساس تشخیص مراکز مجاز مشاوره ژنتیک در چارچوب دستورالعمل‌های درخواست آزمایشات ژنتیک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهت تشخیص قطعی بیماری به یکی از انواع آزمایشات مولکولی، سیتوژنتیک یا آنزیمی نیاز دارند.
8- آزمایشگاه تشخیص ژنتیک: آن دسته از آزمایشگاههای تشخیص ژنتیک مورد تأیید هستند که براساس مجوزهای لازم از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت مینمایند و فهرست آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام می‌گردد.
فصل دوم – مراحل صدور گواهی غربالگری ازدواج پر خطر ژنتیکی:
ماده 2- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است، غربالگری ازدواج پر خطر ژنتیکی در قالب شبکه‌های بهداشتی درمانی انجام دهد.
تبصره 1 – زوجین متقاضی ازدواج از طریق دفاتر ثبت ازدواج جهت مراجعه به مرکز در شبکه‌های بهداشتی درمانی معرفی می‌شوند. در این مراکز زوجن درخصوص اهمیت غربالگری ازدواج‌های پر خطر ژنتیکی آموزش دریافت نموده و پرسشنامه غربالگری ازدواج‌های پر خطر ژنتیکی که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش و با در نظر گرفتن پیشنهادهای سازمان بهزیستی تهیه و به مراکز ابلاغ می‌گردد برای ایشان تکمیل می‌شود.
تبصره 2- براساس نتیجه پرسشنامه غربالگری، گواهی انجام غربالگری برای زوجین جهت ارائه به دفاتر ثبت صادر می‌گردد.
ماده 3- مراکز بهداشتی و درمانی موظف می‌باشند، زوجینی که براساس نتایج غربالگری ازدواج پر خطر ژنتیکی، در معرض خطر ژنتیکی تشخیص داده شوند را به مراکز مجاز مشاوره ژنتیک ارجاع دهند.
تبصره – بازخورد نتیجه آزمایش ژنتیک به مرکز مشاوره ژنتیک و بازخورد نتیجه مشاوره ژنتیک به مرکز ارجاع کننده (مرکز انجام غربالگری ژنتیکی) ارسال می‌گردد.
فصل سوم – نحوه و میزان اختصاص کمک بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) جهت انجام آزمایشات ژنتیکی:
ماده 4- مراکز مشاوره ژنتیک موظفند، افراد نیازمند را جهت انجام ارزیابی وسع به مراکز اعلام شده سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) راهنمایی کنند.
تبصره 1- نتیجه ارزیابی وسع به درخواست آزمایش تشخیص ژنتیک ضمیمه شده و سپس ارجاع برای انجام آزمایش تشخیص ژنتیک به آزمایشگاههای تشخیص ژنتیک مورد تأیید صورت می‌گیرد.
تبصره 2- بر حسب مورد حداکثر تا 100 درصد هزینه آزمایش مذکور براساس تشخیص سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) پرداخت خواهد شد.
تبصره 3- کمک هزینه انجام آزمایشات ژنتیک سازمان بهزیستی و به تشخیص ارزیابی وسع توسط سازمان بهزستی و کمیته امداد امام پرداخت خواهد شد.
تبصره 4- تعرفه انواع آزمایشات تشخیص ژنتیک براساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
تبصره 5- کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از طریق تنظیم تفاهم نامه و براساس درخواست آزمایش و نتیجه ارزیابی تعیین وسع معرفی نامه ضمیمه با آزمایشگاههای تشخیص ژنتیک موضوع این آیین‌نامه هزینه آزمایشات را پرداخت نمایند.