عدم ابطال تمام وقت بودن تحصیل و ممنوعیت اشتغال در بخش خصوصی و دولتی در آیین‌نامه دستیاری

عدم ابطال شرط تمام وقت بودن تحصیل و ممنوعیت اشتغال در بخش خصوصی و دولتی در آیین‌نامه دستیاری (دادنامه شماره ۱۴۰۳ مورخ ۱۴۰۰/۱۲/۱۴ هیئت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی)

شماره دادنامه: ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۴۰۳

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۱۲/۱۴

هیأت تخصصی فرهنگی ، آموزشی و پزشکی

* شماره پرونده : هـ ع؍۰۰۰۲۴۴۸

* شـاکی : محمد علی اوجی

* طرف شکایت : وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

* موضوع شکایت و خواسته : ابطال ماده ۴۸ آیین نامه پذیرش دستیار تخصصی پزشکی مصوب شورای آموزش پزشکی و رشته های تخصصی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خواسته ابطال ماده ۴۸ آیین نامه پذیرش دستیار تخصصی پزشکی مصوب شورای آموزش پزشکی و رشته های تخصصی به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

«در تمام مدت دوره دستیاری، دستیاران به هیچ وجه حق تاسیس و اداره مطب خصوصی یا درمانگاه را ندارند و نمی توانند حتی به صورت قراردادی و یا ساعتی به استخدام هیچ یک از موسسات دولتی یا وابسته به آن، بخش خصوصی و یا خیریه درآیند».

* دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

صلاحیت شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی محدود به چهار جهتی است که در شقوق «الف»، «ب‌»، «ج» و «د» بند ۴ ماده ۱ قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته های پزشکی مصوب ۱۳۵۲ می باشد و صلاحیت وضع محدودیت و ممنوعیت موضوع ماده ۴۸ مورد اعتراض را نداشته و خلاف اصل ۲۸ قانون اساسی متضمن حق انتخاب شغل می باشد.

* خلاصه مدافعات طرف شکایت:

۱. بر اساس ماده واحده «خروج تصمیمات و آرای صادره از هیئت‌ها، کمیته‌های تخصصی وزارتین علوم تحقیقات و فناوری و بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی در خصوص امور و شئون علمی آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی» مصوب ۶۳۰ مین جلسه مورخ ۱۲ شهریور ۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی آن دسته از تصمیمات و آرای نهایی و قطعی صادره در هیئت ها و کمیته های تخصصی فعال در آن وزارتخانه ها و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی قابل شکایت و رسیدگی در دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی نخواهد بود مصوبه مورد شکایت نیز دارای جنبه علمی و آموزشی است.

۲. وفق قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مصوب سال ۶۷ تدوین و ارائه سیاست ها تعیین خط مشی ها و نیز برنامه ریزی برای فعالیت های مربوط به تربیت نیروی انسانی گروه پزشکی و تامین بهداشت عمومی و ارتقای سطح آن از طریق اجرای برنامه های بهداشتی و برنامه‌ریزی به منظور توزیع متناسب و عادلانه نیروی انسانی و سایر امکانات (آموزش پزشکی و تسهیلات بهداشتی درمانی) کشور با تاکید اولویت برنامه‌های بهداشتی و رفع نیاز مناطق محروم و نیازمند بر عهده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می باشد.

۳. برابر بند ۱-۷ سیاست های کلی سلامت نیز تولیت نظام سلامت بر عهده وزارت مذکور قرار گرفته است.

۴. وفق قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته های پزشکی مصوب سال ۵۲ بررسی و تعیین احتیاجات آموزشی رشته های پزشکی و تخصصی ارزشیابی و تعیین محتوای برنامه ها و روش های کلی آموزش، ایجاد هماهنگی لازم بررسی و تعیین احتیاجات نیروی انسانی لازم در کشور در رشته‌های پزشکی و علوم وابسته و تخصصهای پزشکی تعیین ضوابط جهت تربیت متخصص در دانشکده های پزشکی و بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه ها، از جهاتی همچون تنظیم آیین‌نامه‌ها و مقررات اجرایی امتحانات تخصصی بررسی نحوه اجرای ضوابط و برنامه ها برعهده شورای مذکور می‌باشد. بر این اساس و به موجب قانون مذکور تمامی اختیارات پذیرش دستیار تخصصی بر عهده شورای به نام شورای آموزش پزشکی و تخصصی قرار گرفته و شورای مذکور با توجه به اختیارات حاصله نسبت به تنظیم آیین نامه حاوی کلیه ضوابط و مقررات تحصیل و آموزش در مکتب و تخصص اقدام نموده است .

۵. وفق ماده آیین‌نامه دوره دستیاری تخصصی مصوب نشست های شورای آموزش پزشکی و تخصصی دوره دستیاری رشته های تخصصی بالینی یکی از مقاطع تحصیلات عالی دانشگاهی است مطابق ماده دو آیین نامه مذکور دستیار به فردی اطلاق می شود که با داشتن مدرک دکترای پزشکی عمومی و پذیرش در امتحان ورودی دستیاری جهت آموزش های نظری و کسب مهارت های علمی در یکی از رشته های تخصصی طی مدت زمان مشخصی که برای آن دوره از طریق شورای آموزش پزشکی و تخصصی تصویب شده است به امر تحصیل آموزش پژوهش و انجام فعالیت های کارورزی تخصصی اشتغال می ورزد و طبق ماده ۳۷ آیین نامه دستیاران موظفند طبق برنامه های آموزشی در فعالیت های آموزشی پژوهشی درمانی و تشخیصی به طور فعال شرکت نمایند.

بنابر این با توجه به وظیفه خطیر حفاظت از جان بیماران و وظیفه این وزارتخانه به عنوان متولی امر سلامت و متصدی تربیت نیروی متخصص به موجب مصوبه هشتادمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی تحصیل در دوره دستیاری به طور تمام وقت تعیین شده است. و ماده ۴۸ مورد اعتراض نیز در همین راستا تصویب شده است. و از این رو به موجب تبصره ماده ۴۸ دستیاران مجاز گردیده‌اند تا با عقد قرارداد خاص در واحدهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل تحصیل ارائه خدمت نمایند . و مقرری ماهانه و سایر مزایا دریافت می نمایند که اخیراً این مقرری دو برابر شده است.

۶. ضوابط و مقررات پیش گفته به هیچ وجه مانع از انتخاب شغل یا اشتغال اشخاص در شغل مورد علاقه نمی باشد لیکن در صورتیکه شخص متقاضی تحصیل در مقطع تخصص پزشکی باشد باید ضوابط و مقررات تحصیلی آن مقطع را نیز رعایت نماید که یکی از این شرایط تحصیل در مقطع تخصص تمام وقت بودن آن است . و تمامی متقاضیان تحصیل در مقطع تخصص قبل از شروع به تحصیل از این موضوع مطلع بوده و با علم و اطلاع در آزمون مذکور شرکت می نمایند بر خلاف ادعای شاکی این وزارتخانه فارغ التحصیلان رشته پزشکی عمومی را اجبار به تحصیل در مقطع تخصص نمی نماید.

پرونده شماره هـ ع / ۰۰۰۲۴۴۸ مبنی بر درخواست ابطال ماده (۴۸) آیین‌نامه پذیرش دستیار تخصصی پزشکی، در جلسه مورخ ۱۳؍۱۱؍۱۴۰۰ هیئت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی مورد رسیدگی قرار گرفت و اعضاء به اتفاق آراء به شرح ذیل مبادرت به صدور رأی نمودند:

رأی هیئت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی

اولاً: بر مبنای بند (۱) ماده (۱) قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال ۱۳۶۷، تدوین و ارائه سیاست‌ها،‌ تعیین خط مشی‌ها و نیز برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های مربوط به تربیت نیروی انسانی گروه پزشکی از جمله وظایف و مأموریت‌های وزارتخانه یادشده می‌باشد.

ثانیاً: به موجب قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته‌های پزشکی مصوب سال ۱۳۵۲، بررسی و تعیین احتیاجات آموزشی رشته‌های پزشکی و تخصصی، ارزشیابی و تعیین محتوای برنامه‌ها، بررسی و تعیین احتیاجات نیروی انسانی لازم در کشور در رشته‌های پزشکی و تعیین ضوابط جهت تربیت متخصص در دانشکده‌های پزشکی و بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌ها از حیث برنامه و روش‌های آموزشی، تنظیم آیین‌نامه‌ها و مقررات اجرایی امتحانات تخصصی و بررسی نحوه اجرای ضوابط و برنامه‌ها بر عهده شورای مزبور است و بر همین اساس شورای آموزش پزشکی و تخصصی در چارچوب اختیارات قانونی خود و در راستای ارتقای کیفیت آموزش پزشکی در رشته‌های تخصصی، اقدام به تصویب مقررات و آیین‌نامه دوره‌های آموزش دستیار تخصصی پزشکی نموده است.

ثالثاً: برابر ماده (۳۴) آیین‌نامه دوره دستیاری تخصصی پزشکی: «دستیاران‌ موظفند طبق‌ برنامه‌ای که‌ از طرف‌ گروه‌ آموزشی مربوطه‌ تنظیم‌ می‌شود، در فعالیت‌های آموزشی‌، پژوهشی و درمانی‌، از جمله‌ کلاس‌های نظری‌، گزارش‌ صبحگاهی‌، گزارش‌های مرگ‌ و میر و گزارش‌ موردی (Case Report)، ژورنال‌ کلاب‌، کارورزی‌های بیمارستانی و درمانگاهی‌، آزمایشگاهی و کشیک‌های بخش‌ و درمانگاه‌ مربوطه‌ و مأموریت‌های علمی و طرح‌های تحقیقاتی‌، به طور فعال‌ شرکت‌ نمایند.» و با توجه به حجم بالای وظایفی که بر عهده دستیاران تخصصی پزشکی قرار گرفته، تحصیل در این مقطع به صورت تمام وقت بوده و بنابراین با اشتغال دستیاران در بخش خصوصی و دولتی منافات دارد.

بنا به مراتب فوق، ماده (۴۸) آیین‌نامه دوره دستیاری تخصصی پزشکی مبنی بر تمام وقت بودن تحصیل در دوره دستیاری و ممنوعیت اشتغال در بخش خصوصی و دولتی، در حدود اختیارات مرجع تصویب کننده بوده و مغایرتی با قوانین و مقررات مذکور نداشته و قابل ابطال نمی‌باشد. این رأی به استناد بند «ب» ماده (۸۴) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رئیس محترم دیوان عدالت اداری یا ۱۰ نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.

محمد کریمی- رئیس هیئت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری