آیین‌نامه اجرایی بند (ج) ماده (۱۲۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (مصوبه شماره ۲۶۵۳/ت۴۷۶۳۵ مورخ ۱۱/۱/۱۳۹۲ هيأت وزيران)
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت امور اقتصادی و دارایی – معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۳/۱۰/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به استناد بند (ج) ماده (۱۲۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۸۹ – آیین‌نامه اجرایی بند مذکور را به شرح ذیل تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی بند (ج) ماده (۱۲۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
ماده ۱- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف- وزارت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ب- تشکلهای تعاونی: شرکتهای تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام موضوع بندهای (۸) و (۹) ماده (۱) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، اتحادیه‌های تعاونی و اتاقهای تعاون.
ج- اتاق تعاون مرکزی: اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
د- اتحادیه‌های تعاونی: اتحادیه‌های موضوع ماده (۴۳) قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۷۰- و موضوع مواد (۶۱) و (۶۲) قانون شرکتهای تعاونی – مصوب ۱۳۵۰- و اصلاحات بعدی آنها.
هـ – وظایف حاکمیتی و وظایف تصدی‌گری بخش تعاونی: آن قسمت از وظایف و اختیارات دولت و دستگاههای اجرایی در امور حاکمیتی و تصدی‌گری که در قوانین و مقررات، اختصاص به بخش تعاونی یا بعضی از تشکلهای تعاونی داشته باشد.
و – دستگاههای اجرایی: دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۵) قانون محاسبات عمومی کشور.
ز- قانون اصل (۴۴): قانون اجرای سی-استهای کلی اصل (۴۴) قانون اساسی – مصوب ۱۳۸۶-
ماده۲- وظایف تصدی گری بخش تعاونی عبارتند از:
الف – آن دسته از امور تصدی که منابع مالی و مسئولیت آن بر عهده بخش تعاونی خواهد بود و دولت متصدی امور مذکور نخواهد بود، مانند اموری که در وظایف و اختیارات قانونی اتاقهای تعاون و دیگر تشکلهای تعاونی پیش‌بینی شده باشد و نیز انجام هرگونه فعالیت اقتصادی موضوع گروه (۱) ماده (۲) قانون اصل (۴۴) توسط دستگاههای اجرایی که برای تشکلهای تعاونی و یا اعضای آنها باشد و بخش تعاونی داوطلب انجام باشد، از قبیل برخی وظایف و اختیارات سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به شرح زیر:
۱- جمع‌آوری و نگهداری و خرید محصولات تولیدی روستاییان و فروش آنها در بازارهای مناسب.
۲- جمع‌آوری و نگهداری و خرید محصولات تولیدی شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی و فروش آنها در بازارهای مناسب.
۳- تبدیل، طبقه‌بندی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی.
۴- حمل و نقل محصولات کشاورزی و نیازمندیهای روستائیان عضو شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اتحادیه‌ها.
۵ – تهیه و یا تولید و فروش مواد و وسایل و ماشین‌آلات و لوازم حرفه‌ای مورد نیاز اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اعضای آنها.
۶ – تهیه و یا تولید و فروش کالاهای مصرفی مورد نیاز اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اعضای آنها.
۷- ایجاد و اداره تأسیسات لازم برای نگهداری محصولات تولیدی و کالاهای مصرفی اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اعضای آنها از قبیل سردخانه و انبار و نظایر آن.
۸ – احداث ساختمان و تأسیسات مورد نیاز اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی از قبیل انبار، سردخانه، فروشگاه، کارخانه، کارگاه، دفتر کار و نظایر آن.
۹- ایجاد و اداره تعمیرگاههای ثابت و سیار منطقه‌ای و مرکزی ماشین‌آلات کشاورزی.
۱۰- احداث تعمیرگاههای ثابت و سیار مورد نیاز اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی.
۱۱- تشکیل نمایشگاهها به منظور معرفی محصولات تولیدی شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی وکشاورزی و اعضای آنها و یا شرکت در آنها.
۱۲- انجام خدمات عمومی و متفرقه مورد نیاز اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی از قبیل امور گمرکی و عقدقراردادها و خدمات حقوقی و نظایر آن.
۱۳- تهیه و اجرای طرحهای تبلیغاتی و اقدام برای بازاریابی و فروش کالاهای تولیدی اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اعضای آنها.
۱۴- فراهم کردن تسهیلات و یا عقد قرارداد یا قبول نمایندگی و یا همکاری با مؤسسات بیمه به منظور انجام خدمات بیمه به نفع اتحادیه‌ها و شرکتهای تعاونی روستایی و کشاورزی و اعضای آنها.
تبصره – از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه، انجام امور تصدیهای مذکور، برعهده تشکلهای تعاونی مربوط است و دستگاههای اجرایی ذی‌ربط مجاز به انجام آنها نخواهند بود.
ب – تصدیهای اجتماعی، فرهنگی، خدماتی و زیربنایی موضوع ماده (۶۴) قانون برنامه پنجم توسعه از قبیل:
۱- تشویق و همکاری در تأسیس و گسترش تشکلهای تعاونی با جلب همکاری و مشارکت عموم مردم و شوراهای اسلامی کشوری.
۲- انجام هرگونه خدمات فنی و کمک‌های مشاوره‌ای و راهنمایی برای تهیه و اجرای طرحهای تشکلهای تعاونی و تأسیس آنها.
۳- راهنمایی مسئولان تشکلهای تعاونی در امور حقوقی، مالی، اداری و هدایت آنها در جهت استفاده از روشها و سامانه‌های بهتر.
۴- اجرای برنامه‌های ترویج و آموزش تعاون برای تفهیم و تعمیم روشها و برنامه‌های مختلف تعاونی، از قبیل:
۴-۱- آموزش اصول و ارزشها، مقررات و نحوه تأسیس و اداره تشکلهای تعاونی.
۴-۲- آموزش‌های حرفه‌ای اولیه (به ویژه مدیریت، حسابداری، حقوقی و بازرگانی) مخصوص مدیران و کارکنان تشکلهای تعاونی.
۴-۳- تربیت و تعلیم نیروی انسانی مورد نیاز تشکلهای تعاونی مانند مدیران عامل، حسابداران و حسابرسان.
۴-۴- انتشار کتب و نشریات ترویجی و آموزشی.
۴- ۵ – تولید فیلم و سریال و برنامه‌های سمعی و بصری.
تبصره – امور موضوع این بند، به ترتیب مقرر در این آیین‌نامه، باید حسب مورد صرفاً به اتاق تعاون مرکزی و دیگر تشکلهای تعاونی واگذار شوند.
ماده۳- در واگذاری امور موضوع بند (ب) ماده (۲)، وظایف وزارت حسب مورد به شرح زیر است:
الف- تصویب برنامه اجرایی نحوه واگذاری تصدی‌ها، به نحوی که تا پایان سال جاری واگذاری‌ها پایان یابد.
ب- تعیین و احصای سایر تصدیهای قابل واگذاری.
ج- تعیین و تصویب تعرفه خدمات و میزان هزینه سرانه تأمین خدمات برای فعالیت‌های قابل واگذاری و یا میزان کمک مالی بلاعوض و تغییرات آنها با رعایت قوانین مربوط.
د- تعیین و تنظیم چارچوب‌ها، قراردادهای منعقده با بخش تعاونی و تمدید قراردادهای موجود.
هـ- تعیین روشهای واگذاری.
و- تعیین و تصویب تسهیلات و حمایتهای مورد نظر برای تشکل تعاونی متقاضی برابر قوانین و مقررات مربوط.
ز- تعیین و تصویب ضمانت‌های لازم به منظور جلوگیری از تغییر کاربری و حفظ و حراست از اموال منقول و غیرمنقول واگذار شده.
ح- تدوین و تصویب استانداردها و معیارهای مورد نظر در خصوص کیفیت و قیمت خدمات و تصدیهای قابل واگذاری.
ط- قیمت‌گذاری برای ساختمانها و پروژه‌های تملک داراییهای سرمایه‌ای نیمه تمام با حفظ کاربری آنها پس از اتمام پروژه و اداره آنها توسط بخش تعاونی.
ی- قیمت‌گذاری اجاره ساختمانها و اموال منقول براساس نظر یک کارشناس رسمی دادگستری.
ک- رسیدگی به تخلفات طرف قرارداد از شرایط واگذاری و تصمیم‌گیری در خصوص آن.
ل- تعیین ساز و کار مربوط به اعطای تسهیلات مالی اعم از تخصیص اعتبارات موارد مربوط به وجوه اداره شده، تعیین قیمتها، نحوه اخذ و تعیین میزان ضمانت‌های مالی مورد نیاز براساس قوانین و مقررات مربوط.
م- تعیین و تصویب ضمانت‌های لازم به منظور حسن اجرای تصدیهای واگذار شده و نظارت بر حسن اجرای تصدی‌ها.
ن- راهبری، هدایت، نظارت و ارزیابی انجام فعالیت‌های واگذار شده.
تبصره ۱- در واگذاری تصدیهای موضوع این ماده، مواردی که در این آیین‌نامه پیش‌بینی نشده باشد، تابع مقررات ماده (۲۴) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۶۴) قانون برنامه پنجم توسعه خواهد بود.
تبصره ۲- تغییر کاربری مراکز و واحدهای واگذار شده ممنوع است. موارد استثنا با ذکر دلایل موجه و دریافت مابه‌التفاوت ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری به نفع دولت با پیشنهاد وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
ماده ۴- از زمان لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه، انجام وظایف حاکمیتی بخش تعاونی بر عهده وزارت خواهد بود و دستگاههای اجرایی که قبل از آن اجرای آنها را بر عهده داشته‌اند، مجاز به انجام آنها نخواهند بود. مرجع واگذاری تصدیهای موضوع بند (ب) ماده (۲) در دستگاههای اجرایی و نظارت بر حسن اجرای آنها، وزارت است.
ماده ۵ – موارد احصا نشده و نیز اختلافی در شناسایی وظایف حاکمیتی و تصدی‌گری بخش تعاونی، ظرف دو ماه، در کارگروهی به ریاست معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور و عضویت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دبیر کل اتاق تعاون مرکزی و حسب مورد وزیر یا عالی‌ترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط تصمیم‌گیری خواهد شد.
ماده۶- مفاد این آیین‌نامه نافی وظایف حاکمیتی و به ویژه وظایف نظارتی وزارت و وظایف و اختیارات قانونی اتاق تعاون مرکزی و دیگر تشکلهای تعاونی نمی‌باشد.
معاون اول رییس جمهور – محمدرضا رحیمی