بسته اجرایی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنجم توسعه (مصوبه شماره ۲۴۶۳۵۵/ت۴۸۵۲۷هـ مورخ ۱۳/۱۲/۱۳۹۱ هيأت وزيران)
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۹/۱۱/۱۳۹۱ بنا به پیشنهاد سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور و به استناد ماده (۲۱۷) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران -مصوب۱۳۸۹- تصویب نمود:
بسته اجرایی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۲۱۷) قانون یادشده به شرح پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت دولت» است، تعیین می‌شود.
۱- تغییرات ذهنی مخاطبان (میل، ذائقه، توقع، ارزشها) و ضرورت ایجاد تغییر در فرم و محتوای برنامهها
۲- تغییرات نسلی مخاطبان (افزایش سن مخاطبان و بروز پدیده سالمندی جمعیت) و ضرورت ایجاد تغییر در فرم و محتوای برنامهها
۳- پیچیده شدن حفظ مخاطب و دشواری افزایش ضریب نفوذ در اقشار مختلف مخاطبان در اثر تشدید فضای رقابتی و ظهور رقبای جدید با توان اثرگذاری بالا در محیط مخاطب
۴- ارتباط ناکافی، نادرست و ضعیف نسل جوان و نوجوان با فرهنگ انقلابی – اسلامی
۵ – سست شدن پایه های نهاد خانواده و الگوی صحیح آن
۶ – رشد انحرافات اجتماعی و گرایش به مکاتب انحرافی در جامعه
ب – مسائل و چالش های تولید و پخش پیام
۱- نبود منابع کافی برای ساخت برنامه های نمایشی، تاریخی و فاخر
۲- ضعف در ارائه الگو و آموزشهای مناسب به قشر جوان جامعه خصوصاً در زمینه تعمیق معارف و آموزه‌های اسلامی و مهارتهای مورد نیاز در زندگی فردی و اجتماعی
۳- ضعف در تولید برنامه کودک و نوجوان در کمیت و کیفیت متناسب با نیاز این قشر، علیرغم موقعیت حساس آنان به لحاظ تربیتی و قرار داشتن در سنین خطیر رشد
ج – مسائل و چالش های رقابت
۱ – آرایش رسانهای متنوع کشورهای بیگانه و شبکههای رادیویی و تلویزیونی رقیب به ویژه تنوع و تکثر فعالیت شبکههای ماهوارهای فارسی زبان با هدف تضعیف نظام و مبانی اعتقادی مردم
۲- ظهور رقبای جدید رسانهای (تلویزیونهای خصوصی، شبکههای ماهوارهای، اینترنت و رسانههای webbase مانند youtube ، بازیهای رایانهای،…)
۳- ظهور شرکتهای رگولاتوری در عرصه ارائه خدمات رسانهای و ضرورت ایجاد تعاملات رسانهای
د – مسائل و چالش های تکنولوژیکی
وجود نارسایی فنی و عدم هماهنگی امکانات فنی سازمان با تغییرات سریع فناوری‌های جدید رسانهای(پدیده همگرایی میان رسانههای مختلف، ظهور رسانههای تعاملی، موبایل تی وی، IPTV ، دسترسی لحظهای مخاطبان به رسانهها و…) و در نتیجه بروز شکاف وسیع در این زمینه میان رسانه ملی و رسانههای رقیب
۱- تکیه بخشهایی از شبکه ارتباطی و تجهیزاتی بر تکنولوژی رو به انقراض آنالوگ و در نتیجه کاهش سرعت تولید، افت کیفیت و افزایش هزینه‌های تولید و پخش (ضرب‌الاجل برای سیستم‌های صوتی و تصویری برای دیجیتالی شدن در همه بخشها تا سال ۲۰۱۵)
۲ – فراهم نبودن زیر ساختهای ارتباطی لازم برای گسترش و استفاده بهینه و با کیفیت مطلوب از فن‌آوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی مانند خطوط فیبر نوری،… و ضعف شدید زیرساختهای شبکة داده‌ای در کشور
۳- ورود نقاط کور جمعیتی در چتر پوشش کشور و عدم آرایش کامل رسانهای در سطح کشور(تقریباً ۳۰۰۰ نقطه کور) و ضرورت تحقق پوشش دیجیتالی
۴- ضعف در پایداری لازم و مطمئن سیستم‌های تولید و پخش در صورت شرایط بحران، تحریم های بینالمللی و بروز حوادث غیرمترقبه
هـ- مسائل و چالش های مالی، حقوقی، پژوهشی
۱- کاهش درآمد آگهیهای رادیویی و تلویزیونی (به دلیل ظهور و فراگیر شدن دستگاههای واسطهای ( interface ) ضبط و پخش برنامه توسط مخاطبان و دیدن آنها در زمان دلخواه) و ضرورت تغییر روشهای تبلیغ
۲- ضرورت بازنگری در قوانین رسانهای با هدف اصلاح، وضع و حذف قوانین در سطوح ملی و بینالمللی
۳- ضرورت تفسیر مجدد از قانون اساسی برای حرکت به سمت ایجاد یک سازمان رگولاتور با زیرمجموعههای خصوصی (شبکههای خصوصی)
۴- کمبود اعتبارات درنظر گرفته شده برای سازمان صدا و سیما از مجموع منابع عمومی دولت و استمرار وابستگی مالی به بنگاههای اقتصادی از طریق آگهیهای بازرگانی در عین بالا بودن سطح انتظارات از رسانه ملی
۵ – عدم تناسب میان منابع انسانی ومالی سازمان با اهداف و مأموریتهای محوله و ضعف منابع انسانی در برخی سطوح و زمینه‌ها
۶ – روزآمد نبودن و ناکارآمدی سیستم‌های جامع سازمان از قبیل حقوق و دستمزد، آموزش و تحقیقات، … و نبود اعتبار کافی برای روزآوری آن
و- مسائل و چالش های سیاسی
۱- جنگ روانی – رسانهای قوی غرب علیه نظام جمهوری اسلامی
۲- برخورداری رسانههای امریکایی تحت سلطه صهیونیسم بینالمللی از امکانات و تجهیزات نرم افزاری و سخت‌افزاری و تأثیرگذاری وسیع بر افکار عمومی جهانیان
۳- تحریم‌های بینالمللی اقتصادی بر علیه کشور
۴- وابستگی پخش برنامهها به ماهواره‌های خارجی و بروز تهدید جدی در امر سیگنال‌رسانی در صورت مواجهه با شرایط خاص و تحریم‌های احتمالی (افزایش دادن هزینه اجاره ماهواره یا قطع سرویس های ماهواره)
مسائل و مشکلات پس از انتخابات سال ۱۳۸۸
ز- مسائل و چالش های اجتماعی و فرهنگی
۱- عدم هم‌افزایی دستگاهها و نهادهای متولی فرهنگ
۲- مقابله مؤثر با تهاجم و ناتوی فرهنگی و جنگ رسانهای
۳ – عدم‌تعامل و همکاری مناسب بین صدا و سیما و برخی از دستگاههای سرویس‌دهنده مانند وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات
راهبردهای اصلی سازمان صدا و سیما:
الف – تنوع و تمایز (شبکهها و برنامهها)
ب – بهبود و توسعه فناوری رسانه
سیاست‌های اجرایی :
۱. توسعه شبکههای تخصصی و اختصاصی رادیویی، تلویزیونی، اینترنتی و مجازی
۲.افزایش برنامههای جدید و نوآورانه، متمایز و پژوهش محور ( به لحاظ ساختار و محتوا )
۳. تنوع و افزایش برنامههای طنز و امیدبخش و سرگرم‌کننده همراه با پیامهای مناسب
۴. افزایش برخورداری از خرده فرهنگ‌های محلی و قومی در راستای تقویت انسجام ملی
۵. افزایش برنامههای چالشی و نوآورانه با هدف ایجاد فضای مطلوب برای بیان آزاد ایدهها، دیدگاهها و اندیشهها
۶. ایجاد تنوع در برنامههای سیاسی، تحلیلی و تفسیری
۷. افزایش اعتماد و اطمینان مخاطبان به اخبار و اطلاعات
۸. متنوع سازی، نوآوری و خلاقیت در تولیدات موسیقی
۹. تحقق پوشش سراسری (فراهم آوردن امکان دسترسی برنامههای رادیو و تلویزیون)
۱۰. افزایش ضریب انتقال سیگنال پایدار
۱۱. بهینهسازی فضای انتشار امواج
۱۲. ایجاد امکان بهره‌برداری از ماهواره اختصاصی سازمان صدا و سیما
۱۳. بهره گیری از سطوح مناسب فناوری دیجیتال در چرخه تولید و پخش
۱۴. راهاندازی و توسعه آرشیو دیجیتال
۱۵. توسعه پلتفرمهای جدید(راهاندازی موبایل TV ، راهاندازی IPTV ، توسعه CDN )
۱۶. تقویت و تکمیل آرایش رسانهها در فضای مجازی ( WEB CASTING ، پرتالهای تخصصی، شبکههای اجتماعی، باشگاههای اینترنتی و …)
۱۷. توسعه ظرفیت های زیر ساختی برای پشتیبانی از ایجاد شبکههای جدید
مأموریت‌ها و وظایف دستگاه بر اساس قوانین موجود:
اداره سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بر حسب قوانین اختصاصی خود شامل: اصل ۱۷۵ قانون اساسی، اساسنامه سازمان صدا و سیما مصوب ۲۷/۷/ ۱۳۶۲، قانون اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب ۸/۱۰/ ۱۳۵۹ و قانون خط‌مشی کلی و اصولی برنامههای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۷/۴/۱۳۶۱ مجلس شورای اسلامی، نحوه اجرای اصل ۱۷۵ قانون اساسی (مصوب مجمع تشخیص مصلحت) و اصلاحات بعدی آن می‌باشد.
تکالیف سازمان صداو سیما در قانون برنامه پنجم توسعه:
در برنامه پنجم توسعه، مصوب ۱۵/۱۰/ ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی، تکالیف ذیل برای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی تعیین شده است:
– حمایت مالی و حقوقی دولت از تأسیس شهرک‌های سینمایی، تلویزیونی و رسانهای (بند «ب» تبصره ذیل ماده ۹)
– تقویت و گسترش برنامههای آموزشی، علمی و تربیتی در شبکههای مرتبط به ویژه برای دانش آموزان و دانشجویان (بند «و» ماده ۱۹)
– اجرای برنامههای آموزشی در خصوص ارتقای آگاهی‌های عمومی و دستیابی به توسعه پایدار در زمینه حفظ محیط زیست (بند «الف» ماده ۱۸۹)
– آموزش همگانی حقوق شهروندی در خصوص امور مالیاتی، اداری، کار و تأمین اجتماعی، محیط زیست، بانکی، بیمه‌ای و مشابه آن توسط دستگاههای ذیربط از طریق صدا و سیما (جزء ۱و ۲ و تبصره بند «د» ماده۲۱۱ )
اهداف صدا و سیما که برگرفته از قانون اساسی، اهداف بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بوده و مبتنی بر دیدگاهها، مبانی، اصول و ارزش‌های اسلامی در سندی تحت عنوان «افق رسانه ملی» تنظیم شده، به شرح زیر ارایه می‌شود:
۱- تحکیم، گسترش و پاسداری از اسلام با توجه به چالشهای دینباوری در عصر کنونی
۲- ترویج اخلاق و فضایل انسانی در جامعه در سطح فردی و اجتماعی
۳- ارتقای سطح توجه و درک مخاطب به اصل انقلاب و نظام اسلامی
۴- ارتقای بصیرت و توان تحلیل مخاطبان با تأکید بر دو عامل بنیادین ایمان و عدالت
۵ – تحکیم و تقویت هویت ایرانی، اسلامی و انقلابی مخاطبان در کنار صیانت از هویت قومی و محلی
۶ – تقویت سرمایه اجتماعی با تأکید بر مؤلفههای «اعتماد»، «انسجام» و «مشارکت اجتماعی»
۷- تبیین و تعمیق فرهنگ انتظار و مهدویت و گسترش شناخت و توجه عمومی نسبت به وجود مبارک و مقدس امام زمان (عج)
۸ – تبیین و تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب به منظور تحکیم و ارتقاء جایگاه زن در جامعه
۹- تقویت روحیهی خودباوری و حس اعتماد عمومی نسبت به تواناییهای ملی
با توجه به موارد فوق، بسته اجرایی صدا و سیما شامل؛ بسته‌های اجرایی فرعی به‌شرح ذیل توسط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های برنامه پنجم توسعه کشور به اجرا درمی‌آید:
– بسته اجرایی فرعی توسعه کمی و کیفی برنامهها و شبکهها
– بسته اجرایی فرعی فراهم کردن دسترسی عمومی و گسترش بهره‌گیری از فناوری‌های نوین رسانهای