احتساب سنوات تحصیل دانشسراهای وزارت آموزش و پرورش به عنوان سابقه خدمت

در خصوص احتساب سنوات تحصیل در دانشسراهای وزارت آموزش و پرورش به عنوان سابقه خدمت برای آن دسته از فارغ‌التحصیلانی که بعداً به استخدام آموزش و پرورش درآمده‌اند (دادنامه شماره 931 مورخ 15/5/1398 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)

شماره دادنامه: 931

تاریخ دادنامه: 15؍5؍1398 

شماره پرونده: 98؍2262

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقای مجتبی کمیجانی

موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری 

گردش کار: شاکیان پرونده های موضوع تعارض از فارغ التحصیـلان دانشسراهـای آمـوزش و پـرورش می باشند کـه پس از فارغ التحصیلی به استخدام آموزش و پرورش در نیامده اند و مجدداً در آزمون تربیت معلم شرکت کرده و به استخدام آموزش و پرورش درآمده و مدت دو سال تحصیل دانشجویی آنها در تربیت معلم جزء سابقه خدمت آنها منظور شده ولی آنها مدعی هستند چهار سال تحصیل در دانشسرا نیز جزء خدمت آنها محاسبه شود. شعب دیوان با استنباط متفاوت از قوانین آراء متفاوت در احتساب مدت تحصیل دردانشسرا صادر کرده اند.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

 الف: شعبه اول بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 1؍86؍603  با موضوع دادخواست آقای مجتبی کمیجانی به طرفیت سازمان آموزش و پرورش استان مرکزی و به خواسته احتساب سنوات دوران تحصیلی چهار ساله دانشسرای تربیت معلم به موجب دادنامه شماره 122-27؍1؍1387 به شرح زیر  رأی صادر کرده است:

شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته در سال 1374 از دانشسرای تربیت معلم فارغ التحصیل گردیده لیکن به دلیل تراکم نیرو استخدام وی مقدور نگردیده و نامبرده در آزمون سراسری شرکت و در رشته زبان انگلیسی در مرکز تربیت معلم شهرکرد پذیرفته شده و پس از فراغت از تحصیل از مرکز تربیت معلم به استخدام اداره طرف شکایت درآمده ولی اداره مذکور دوره چهار ساله تحصیل در دانشسرای مقدماتی را جزو سوابق خدمت نامبرده محاسبه و منظور ننموده و به شرح خواسته تقاضای رسیدگی نموده که با توجه به بررسی اوراق و محتویات پرونده و ملاحظه لایحه دفاعیه اداره طرف شکایت نظر به اینکه به دلالت ماده 7 قانون متعهدین به خدمت آموزش و پرورش مصوب سال 1369 پس از استخدام رسمی حداکثر مدت 2 سال از دانشجویان دوره کاردانی و مدت 4 سال از مدت تحصیل دانش آموزان دانشسرای مقدماتی جزو سابقه خدمت آنان منظور می گردد و با عنایت به اینکه شاکی پس از فراغت ازتحصیل از دانشسرای مقدماتی استخدام نگردیده و استخدام رسمی وی پس از فراغت از تحصیل در دوره کاردانی صورت گرفته لذا مجوزی مبنی بر احتساب مدت چهار سال تحصیل در دانشسرای مقدماتی به عنوان سابقه خدمت مشهود نبوده و حکم به رد شکایت شاکی صادرو اعلام می گردد. رأی صادره قطعی است.

ب: شعبه 10 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 82؍10؍293  با موضوع دادخواست آقای ولی اله یوسفی به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی و به خواسته اعتراض به عدم احتساب دوران تحصیلی 4 ساله دانشسرای تربیت معلم به موجب دادنامه شماره 699-10؍4؍1383 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

طبق ماده 7 قانون متعهدین خدمت بایستی 4 سال از مدت تحصیل دانش آموزان دانشسراهای تربیت معلم جزء سوابق خدمتی آنان لحاظ شود که در مورد شاکی عمل نشده و دلیل موجهی از طرف آموزش و پرورش ارائه نشده است. لذا شکایت وی وارد تشخیص و آموزش و پرورش مکلف است سوابق 4 ساله مذکور را به عنوان سابقه خدمت وی بپذیرد. رأی صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.

ج: شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 3؍85؍2828 با موضوع دادخواست خانم اعظم هاشمی به طرفیت سازمان آموزش و پرورش استان مرکزی و به خواسته اعتراض به عدم احتساب دوران تحصیل چهار ساله تربیت معلم به موجب دادنامه شماره 1410-20؍8؍1386 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

 نظر به اینکه شاکی پس از فراغت ازتحصیل از مرکز تربیت معلم به استخدام آموزش و پرورش درآمده است و با عنایت به اینکه بر طبق ماده 6 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369 مجلس شورای اسلامی علی القاعده مدت تحصیل دانش آموزان دانشسراهای تربیت معلم باید جزء سابقه خدمت آنان محسوب گردد و با عنایت به اینکه دفاعیه طرف شکایت در این خصوص موجه به نظر نمی رسد لذا مستنداً به رأی وحدت رویه اخیرالصدور هیأت عمومی این دیوان حکم به ورود شکایت شاکی و الزام خوانده به محاسبه دوران تحصیل دانشسرای تربیت معلم به عنوان سابقه خدمت وی صادر و اعلام می گردد. این رأی بر طبق ماده 7 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 15؍5؍1398 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است. 

رأی هیأت عمومی

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب: 1- بر اساس ماده 1 قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش مصوب 1369، دانش آموزان دانشسراها و دانشجویان مراکز تربیت معلم مکلفند در آغاز تحصیل خود به وزارت آموزش و پرورش تعهد خدمت بسپارند.

2- به موجب ماده 5 قانون مذکور، متعهدین در صورت فراهم نمودن موجبات عدم انجام تمام یا قسمتی از تعهد خود به هر دلیل ( داشتن تقصیر)، مکلفند دو برابر هزینه های تحصیلی و حقوق کارآموزی را به خزانه دولت پرداخت کنند و در صورتی که عدم انجام تعهد ناشی از تقصیر متعهد نباشد و عرفاً نتوان آن را معلول عمل وی تلقی نمود، متعهد فقط از پرداخت هزینه های تحصیلی و حقوق کارآموزی، معاف شناخته شده و تعهد وی لغو خواهد شد.

‌3- در ماده 6 قانون مذکور، تصریح شده است دانشجویان متعهد به خدمت، از آغاز تحصیل خود به استخدام آزمایشی وزارت آموزش و پرورش درمی آیند اما در ‌ماده 8 به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده است در صورت نیاز و تأیید صلاحیت، فارغ‌التحصیلان دانشسراها را استخدام و در غیر این صورت با آنان طبق ماده 5 و تبصره ذیل آن رفتار کند، بنابراین مستفاد از مواد 6 و 8 این است که دانش آموزان دانشسراها- بر خلاف دانشجویان تربیت معلم- از ابتدای تحصیل به استخدام آزمایشی آموزش و پرورش درنمی آیند و آموزش و پرورشنیز تکلیفی به استخدام آنان بعد از فراغت از تحصیل ندارد. ماده واحده لایحه قانونی اصلاح تبصره ۳ ماده ۱۸ موضوع قانون راجع به الحاق ۲ ماده به قانون اجازه تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی مصوب 31؍3؍1395 شورای عالی انقلاب نیز موید عدم استخدام آزمایشی دانش آموزان دانشسرا از ابتدای شروع به تحصیل است.

4- براساس ‌ماده 7 قانون یاد شده، پس از استخدام رسمی حداکثر مدت 2 سال از مدت تحصیل دانشجویان دوره کاردانی و حداکثر 4 سال از مدت تحصیل دانشجویان دوره کارشناسی و دانش‌آموزان دانشسراهای تربیت معلم جزء سابقه خدمت رسمی آنان قابل محاسبه است. با توجه به این که شاکیان پرونده ها در حد فاصل سالهای 1370 تا 1374 دانش آموز دانشسرا بوده اند و بعد از فراغت از تحصیل از دانشسرا به استخدام رسمی آموزش و پرورش درنیامده و با فاصله اندکی مجدداً در آزمون سراسری شرکت کرده و در مراکز تربیت معلم پذیرفته شده و بعد از فراغت از تحصیل در مراکز تربیت معلم به استخدام رسمی آموزش و پرورش درآمده اند و 2 سال مدت تحصیل آنان در مراکز تربیت معلم به عنوان سابقه خدمت مورد محاسبه قرار گرفته است، بنابراین احتساب مضاعف 4 سال دوره دانشسرا ، ضمن این که از سقف مجاز قانونی قابل احتساب (حداکثر 4سال) فراتر می رود به دلیل این که دوره دانشسرای آنان منجر به استخدام رسمی نشده و آموزش و پرورش نیز تکلیفی به استخدام آنان نداشته است جواز قانونی ندارد و اساساً مبنای استخدام آنها مبتنی بر قبولی در آزمون تربیت معلم بوده است، بنا بر مراتب رأی شعبه اول دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 122-27؍1؍1387 مبنی بر عدم احتساب سنوات دوران تحصیل چهار ساله دانشسرای آموزش و پرورش به عنوان سابقه خدمت که به رد شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

محمدکاظم بهرامی- رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری