نحوه احتساب سی سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش استثنایی به لحاظ معافیت از پرداخت کسور

رأی در خصوص نحوه احتساب سی سال سابقه خدمت در آموزش و پرورش استثنایی به لحاظ معافیت از پرداخت کسور (دادنامه شماره ۸۴ مورخ ۲۰؍۱؍۱۴۰۱ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)

شماره دادنامه: ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۰۸۴

تاریخ دادنامه: ۲۰؍۱؍۱۴۰۱

شماره پرونده: ۰۰۰۲۱۳۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم ویدا موسوی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۳۳۶۳؍ص؍۲۵۰۰۴- ۵؍۱۲؍۱۳۹۸ سازمان بازنشستگی کشوری (مدیر صندوق بازنشستگی استان اصفهان)

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۳۳۶۳؍ص؍۲۵۰۰۴- ۵؍۱۲؍۱۳۹۸ سازمان بازنشستگی کشوری (مدیر صندوق بازنشستگی استان اصفهان) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

” به موجب ماده ۵۹ آیین نامه خاص استخدامی آموزش و پرورش استثنایی مقرر شده است که «در اجرای تبصره ۵ ماده واحده قانون تشکیل سازمان هر ۵ سال خدمت در آموزش و پرورش استثنایی از لحاظ بازنشستگی، ازکارافتادگی، وظیفه و وراث ۶ سال محسوب گردد.» و بر اساس رأی صادر شده در هجدهمین جلسه شورای سازمان آموزش و پرورش استثنایی مورخ ۱۷؍۱۲؍۱۳۷۹ این امر به کلیه مستخدمین رسمی و پیمانی سازمان تسری داده شده است. نظر به مراتب فوق الذکر اخیراً صندوق بازنشستگی اصفهان به استناد نامه شماره ۳۳۶۳؍ص؍۲۵۰۰۴ -۵؍۱۲؍۱۳۹۸ اداره کل آمـوزش و پرورش را ملزم به ادامه کسورات صندوق بازنشستگی از همکارانی که تمایل به ادامه خدمت بالای سی سال سنوات رادارند نموده است. این در حالی است که بر اساس تبصره ۲ ماده ۳ قانون اصلاح مقررات بازنشستگی مصوب ۱۳؍۱۲؍۱۳۶۸ صرف داشتن سی سال سابقه خدمت ملاک برخورداری از معافیت مقرر در تبصره مذکور نمی باشد و پرداخت سی سال کسورات بازنشستگی را ملاک بهره مندی و قطع کسورات قرار داده و به رأی وحدت رویه موضوع دادنامه های شماره ۱۴۸-۶؍۱۲؍۱۳۷۳ اسناد می نماید. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در رأی شماره ۵۹۲- ۳؍۹؍۱۳۸۷ اخذ کسورات بازنشستگی از مستخدم را غیرقانونی و من غیر حق دانسته است. “

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

” اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان

با سلام و احترام

عطف به نامه شماره ۷۱۰؍۴۶۳۶۷۰- ۲۹؍۱۱؍۱۳۹۸ در خصوص معافیت از کسر کسور بازنشستگی کارکنان آموزش و پرورش استثنایی و با عنایت به نظریه شماره ۱۵۵۵۴؍د؍۲۲۰۰۲- ۱۹؍۹؍۱۳۹۸ اداره کل درآمد و هزینه این صندوق اشعار می دارد: همان گونه که عنایت دارند مستخدمینی مشمول تبصره ۲ ماده ۳ قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳؍۱۲؍۱۳۶۸ می شوند که بابت سنوات خدمت قابل قبول خود مدت سی سال تمام کسور بازنشستگی و یا حق بیمه پرداخت کرده باشند و صرف داشتن سی سال سابقه خدمت ملاک برخورداری از معافیت مقرر در تبصره مذکور نمی باشد. در عین حال با عنایت به مفاد آرای وحدت رویه موضوع دادنامه های شماره ۱۴۸- ۶؍۱۲؍۱۳۷۳ و کلاسه هـ؍۷۴؍۵۴- ۷؍۸؍۱۳۷۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، معافیت از پرداخت کسور بازنشستگی از تاریخ تادیه آن به مدت سی سال تمام و استهلاک کامل بدهی خواهد بود و صرف داشتن سی سال سابقه خدمت ملاک برخورداری از معافیت مقرر در تبصره ۲ ماده قانونی صدرالاشاره نمی باشد.- مدیر صندوق بازنشستگی استان اصفهان”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی و امور املاک صندوق بازنشستگی کشوری به موجب لایحه شماره ۱۸۹۹۵؍ص؍۲۳۵- ۱۸؍۱۱؍۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

” در خصوص نحوه احتساب سنوات ارفاقی کارکنان بابت خدمت در سازمان آموزش و پرورش استثنایی در حد فاصل ۱؍۱؍۱۳۸۸ الی ۱۲؍۱۰؍۱۳۹۱ به موجب تفاهم نامه مورخ ۲؍۱۲؍۱۳۹۵ صورتجلسه تنظیم و وظایف هر یک از طرفین مشخص شده است. لذا کسور بازنشستگی سنوات ارفاقی کارکنان مورد بحث می بایستی همانند کسور سنوات ارفاقی سایر مستندات قانونی مشابه بر اساس حقوق و فوق العاده های مشمول کسور در آخرین حکم کارگزینی زمان اشتغال مستخدم محاسبه و به حساب این صندوق واریز گردد. ضمن اینکه به موجب دادنامه شماره ۵۹۲۳؍۹؍۱۳۷۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری کسور بازنشستگی سنوات ارفاقی شامل سهم مستخدم و کارفرما باید به وسیله سازمان آموزش و پرورش استثنایی واریز و پرداخت کسور سنوات ارفاقی مورد بحث توسط شخص مستخدم وجاهت قانونی ندارد. با عنایت به مراتب فوق احتساب سنوات ارفاقی برای ایام فوق برای افراد مشمول (شاغل و بازنشسته) از جمله شاکی پس از وصول کسور بازنشستگی بلامانع بوده و مادام که کسور متعلقه سنوات ارفاقی کارکنان مدارس آموزش و پرورش استثنایی به این صندوق پرداخت نشده باشد احتساب سنوات موصوف از نظر بازنشستگی مجاز نمی باشد. بنابراین با عنایت به مطالب معروضه رد دعوای مطروحه مورد استدعاست.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۰؍۱؍۱۴۰۱ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً: براساس تبصره ۵ ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی مصوب سال ۱۳۶۹ مقرر شده است که : «پنج سال خدمت دولتی رضایت‌ بخش در سازمان از هر نظر از جمله بازنشستگی شش سال محسوب می‌گردد» و برمبنای رأی شماره ۱۳۳۰- ۲؍۷؍۱۳۹۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اعلام شده است که: «…در قانون مدیریت خدمات کشوری حکمی مغایر با مقرره قانونی فوق‌الذکر بیان نشده تا مستند به ماده ۱۲۷ قانون مدیریت خدمات کشوری لغو شود، مضافاً استناد به تبصره مذکور در مصوبه مورخ ۳؍۱۰؍۱۳۹۱ هیأت وزیران مؤید آن است که هیأت وزیران نیز قائل به عدم نسخ تبصره مذکور بوده است…» و بر همین اساس، ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی مصوب سال ۱۳۶۹ و تبصره ۵ آن با تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ نسخ نشده و در حال حاضر مجری و لازم‌الرعایه است.

ثانیاً: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری براساس رأی وحدت رویه شماره ۵۹۲-۳؍۹؍۱۳۸۷ اعلام کرده است که : «قانونگذار با عنایت به اهمیت و ویژگیهای توانبخشی تعلیم و تربیت کودکان و دانش‌آموزان استثنایی، ضرورت تأسیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی را مورد تأکید قرار داده و با توجه به صعوبت خدمت در آن سازمان به موجب تبصره ۵ ماده واحده مزبور پنج سال خدمت دولتی رضایت بخش در سازمان را از هر نظر از جمله بازنشستگی شش سال محسوب داشته است… و احتساب مدت خدمت مستخدمین آن سازمان به کیفیت فوق‌‎الذکر ملازمه‌ای با دریافت کسور بازنشستگی مدت اضافی از مستخدمین مشمول تبصره مذکور ندارد و دریافت هرگونه وجه از اشخاص منوط به حکم مقنّن می‎باشد و در این باب نیز حکمی انشاء نشده است…» و در نتیجه، دریافت کسور بازنشستگی مدت اضافی از مستخدمین مشمول تبصره فوق مجوز قانونی ندارد.

ثالثاً: براساس رأی وحدت رویه شماره ۱۴۸-۶؍۱۲؍۱۳۷۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که مستند بخشنامه معترض‌عنه قرار گرفته، اعلام شده است که: «به موجب تبصره ۲ ماده ۳ قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و و‌ظیفه قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳؍۱۲؍۱۳۶۸ مستخدمین موضوع این ماده که سی سال کسور بازنشستگی و یا حق بیمه پرداخته‌اند از پرداخت کسور بازنشستگی معاف خواهند بود‌…نظر به اینکه حکم تبصره مزبور مفید معافیت از پرداخت کسور بازنشستگی از تاریخ تأ‌دیه آن به مدت ۳۰ سال تمام است، دادنامه شماره ۱۶۳۴-۲۹؍۸؍۷۲ شعبه چهاردهم دیوان که متضمن این معنی می‌باشد، موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‌شود…» و مفاد این رأی درخصوص سنوات خدمت غیررسمی است و ارتباطی به دریافت کسور بازنشستگی مدت اضافی از مستخدمین مشمول تبصره ۵ ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی مصوب سال ۱۳۶۹ ندارد.

بنا به مراتب فوق، بخشنامه شماره ۳۳۶۳؍ص؍۲۵۰۰۴-۵؍۱۲؍۱۳۹۸ سازمان بازنشستگی کشوری با مفاد تبصره ۵ ماده واحده قانون تشکیل سازمان آموزش و پرورش استثنایی مصوب سال ۱۳۶۹ و رأی وحدت رویه شماره ۵۹۲-۳؍۹؍۱۳۸۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایرت دارد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.

مهدی دربین- معاون قضایی دیوان عدالت اداری