شیوه نامه رتبه بندی حرفه ای معلمان

شیوه نامه رتبه بندی حرفه ای معلمان (پیوست شماره 2 تصویب نامه شماره 72880/ت49302هـ مورخ 28/3/1392 هیأت وزیران)

مقدمه

در اجرای سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش و راهکار (2 10) سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی)، نظام رتبه بندی حرفه ای معلمان، با توجه به میزان شایستگی ها و فعالیت های آموزشی (کلاسی- غیرکلاسی)، فرهنگی، تربیتی، پژوهشی و اجرایی و تلاش معلمان برای کسب شایستگی ها و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان در رسیدن به حیات طیبه و جلب رضایت خدمت گیرندگان (دانش آموز و خانواده) به شرح زیر تعیین می شود.

الف- تعاریف و اصطلاحات به کار رفته در این شیوه نامه

1. رتبه بندی: طبقه بندی شایستگی های معلمان حسب شاخص های چهارگانه فرهنگی- تربیتی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی

2. ارتقای مرتبه: احراز رتبه بالاتر طبق ضوابط مربوط

3. معلم: فردی که رسالت خطیر تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر عهده دارد.

4. ارزشیابی عملکرد: سنجش و اندازه گیری نتایج حاصل از فعالیت ها و اقدامات معلمان بر اساس شاخص های چهارگانه یاد شده

5- آموزش های ضمن خدمت: آموزش هایی که زمینه را برای فراگیری مهارت های مورد نیاز شغلی معلمان در حین خدمت فراهم می کند.

6. صلاحیت تخصصی: برخورداری از دانش، نگرش و آموزه های لازم در یک رشته تخصصی (تدریس) در حیطه های آموزشی و پرورشی

7. صلاحیت حرفه ای: توانمندی ها و مهارت های لازم برای انجام صحیح وظایف و مأموریت ها در حیطه آموزشی، پرورشی و مدیریتی

8. تجربه: مهارت هایی که معلم در طول سال های خدمت خود و در ارتباط با شغل معلمی، کسب کرده است و این مهارت ها او را قادر می کند که وظایف معلمی خود را به گونه ای رضایت بخش انجام دهد.

تبصره- در این شیوه نامه، به لحاظ رعایت اختصار، به وزارت آموزش و پرورش، “وزرات” و به نظام رتبه بندی حرفه ای معلمان “رتبه بندی” و به وزیر آموزش و پرورش، “وزیر” اطلاق می شود.

ب- اهداف رتبه بندی

1. افزایش انگیزه و کارآیی معلمان در انجام وظایف و اثربخشی فعالیت های آنان برای شکوفا شدن شایستگی های دانش آموزان

2. ارتقای منزلت اجتماعی و صلاحیت و مرجعیت علمی و مهارت های حرفه ای معلمان و بالا بردن سطح معیشت آنان

3. توسعه مشارکت معلمان در فرآیند بهسازی برنامه های آموزشی، پژوهشی، تربیتی و فرهنگی

4. سنجش مستمر صلاحیت های تخصصی و حرفه ای معلمان

5. ایجاد انگیزه در زمینه سازی برای مشارکت و دخالت دانش آموزان در امر تعلیم و تربیت

6. بهبود و ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت و ایجاد رابطه بین درجه کارایی و میزان پرداخت

7. ایجاد انگیزه برای مطالعه دائمی و به روز شدن معلمان با پیشرفت های علمی و فنی و هنر معلمی

8. آماده ساختن معلمان برای انجام مسئولیت های تربیتی دانش آموزان و ایجاد زمینه مشارکت و همکاری های خانواده برای فعالیت های آموزشی و تربیتی دانش آموزان

9. ایجاد انگیزه برای مشارکت در برنامه های تربیتی مدارس و انجام امور پژوهشی مرتبط با مسئولیت های آموزشی و فعالیت های پرورشی

10- ایجاد انگیزه در معلمان به منظور آماده سازی دانش آموزان برای ورود به عرصه های مختلف جامعه.

پ- عناوین رتبه ها و دایره مشمولین نظام

1. مشمولین این طرح، بر اساس ویژگی های مربوط، در یکی از رتبه های مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم قرار می گیرند.

2. شرایط کسب رتبه ها بر اساس مفاد این شیوه نامه تعیین می شود.

3. مشمولین طرح طبقه بندی مشاغل معلمان (آموزگان، دبیران، هنرآموزان، مربیان امور تربیتی، مشاوران، مراقبین سلامت، معاون آموزگار، معاون مدیر، مدیران و معاونان مداراس و مجتمع های آموزشی- تربیتی) در صورت احراز شرایط، می توانند رتبه های این نظام را کسب کنند.

ت- ساختار اجرایی

1. هیئت ممیزه مرکزی

2. هیئت های ممیزه استانی

3. کارگروه های تخصصی شهرستانی/ مناطق

4. شورای گروه شهرستانی/ مناطق

5. گروه های درسی/ شهرستانی/ مناطق

ث- گروه درسی

گروه درسی، معادل گروه آموزشی است و واحدی متشکل از معلمان متخصص در یک منطقه/ ناحیه/ شهرستان می باشند که بر اساس رشته تدریس، در یک گروه درسی قرار گرفته اند.

ج- شورای گروه

هر یک از معلمان، عضو یک گروه درسی است که مجموعه اعضای هر گروه درسی، شورای گروه درسی مربوط را تشکیل می دهند.

چ- کارگروه تخصصی

اعضای شورای هر گروه درسی، 3 تا 5 نفر از میان خود، به عنوان کارگروه تخصصی انتخاب می کنند و این کارگروه، داوری و اظهارنظر در خصوص مقالات و تألیفات اعضای آن گروه را عهده دار است.

ح- هیئت ممیزه (استانی- مرکزی)

برای احراز و تأیید رتبه ها و ارتقای معلمان به مراتب بالاتر، هیئت های ممیزه استانی در استان و مرکزی در وزارت تشکیل خواهد شد و ترکیب و شرح وظایف آنها، به موجب دستورالعمل وزیر خواهد بود.

خ- نحوه تشکیل گروه ها و هیئت ها

طرز تشکیل، اختیارات و وظایف گروه های درسی، شورای گروه، کارگروه تخصصی و هیئت های ممیزه استانی و مرکزی و ارتباط آنها بای یکدیگر به موجب دستورالعملی خواهد بود که به تصویب وزیر می رسد.

د- گواهی نامه صلاحیت حرفه ای

1. هر معلم، علاوه بر صلاحیت های عمومی، باید صلاحیت تخصصی برای تدریس (دروس دوره ابتدایی یا چند درس یک گروه درسی در دوره دبیرستان) و صلاحیت های مرتبط با شغل معلمی (تسلط بر روش تدریس، آشنایی با روان شناسی تربیتی و روش تحقیق و سایر موارد مرتبط) را کسب کند. این دو صلاحیت به مفهوم «صلاحیت حرفه ای» می باشد.

2. کلیه معلمان حداکثر طی مدت یک سال باید نسبت به کسب گواهی نامه صلاحیت حرفه ای تدریس اقدام کنند.

تبصره- شرایط و ضوابط مربوط، به موجب دستورالعملی خواهد بود که به تصویب وزیر می رسد.

ذ- ارزشیابی

ارزشیابی معلمان، در قالب «ارزشیابی عملکرد» و «ارزشیابی شایستگی های تخصصی» انجام می پذیرد.

1- ارزشیابی عملکرد

1.1- هدف از ارزشیابی عملکرد، مقایسه عملکرد معلم با وظایف و مسئولیت های وی و تشخیص توانایی های عملی (عملکردی) خواهد بود.

2.1- در ارزشیابی عملکرد، موضوع مشارکت معلمان و فعالیت پرورشی و مسئله تربیت اخلاقی، اعتقادی و انقلابی دانش آموزان، مد نظر قرار می گیرد.

تبصره- نحوه ارزشیابی عملکرد معلمان، بر اساس دستورالعملی خواهد بود که به تصویب وزیر می رسد و بر اساس امتیازات و یا درجات انجام می شود.

2- ارزشیابی شایستگی های تخصصی (صلاحیت تخصصی)

1.2- هدف این ارزشیابی، سنجش شایستگی های معلمان، برای انجام مسئولیت های آنان در حوزه تخصصی و گروه درسی است.

2.2- شایستگی تخصیص معلمان، از طریق آزمون های استاندارد شده ملی، ارزشیابی می شود.

3.2- آزمون های تخصصی، به صورت ادواری و سه بار در سال برگزار می شود.

4.2- شایستگی تخصصی، ملاک تصمیم گیری برای شرکت معلمان در دوره های آموزش ضمن خدمت خواهد بود.

5.2- شایستگی تخصصی، ملاک اصلی برای تغییر و ارتقای رتبه است و معلمانی که قصد ارتقا به مراتب بالاتر را دارند باید گواهی نامه قبولی در آزمون ادواری را کسب کنند.

ر- معیار ارزشیابی فعالیت ها

ارزشیابی فعالیت های معلمان، بر اساس معیارهای چهارگانه فرهنگی، تربیتی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی مطابق جداول پیوست 1، 2، 3 و 4، به صورت مستمر و سالانه انجام می شود.

ز- شرایط تغییر رتبه

1. داشتن حداقل درجه علمی مورد نیاز برای کسب آن رتبه

2. داشتن تجربه خدمت مورد نیاز برای کسب آن رتبه

3. کسب امتیازات لازم از جداول فعالیت ها

4. کسب امتیاز لازم در ارزشیابی های ملی

تبصره- ارائه مقالات و تألیفات علمی مناسب در زمینه موضوعات آموزش و پرورش و پیشرفت تربیتی و تحصیلی دانش آموزان، در ارزشیابی فعالیت های معلمان مورد توجه قرار می گیرد.

ژ- شرایط لازم برای اخذ رتبه ها

 

1. رتبه مربی معلم

 

1.1- حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی (لیسانس) با 5 سال تجربه

2.1- دارا بودن گواهینامه صلاحیت حرفه ای تدریس در زمینه مربوط

3.1- طی دوره آموزش ضمن خدمت در علوم تربیتی متناسب با تحولات علمی روز به میزان مورد نیاز

4.1- طی دوره آموزش ضمن خدمت در زمینه تخصصی و رشته تحصیلی متناسب با تحولات علمی روز به میزان مورد نیاز

5.1- داشتن حداقل امتیازات لازم از دو ارزشیابی فعالیت های چهارگانه به شرط آنکه فاصله دو ارزشیابی بیش از دو سال نباشد.

6.1- داشتن حداقل امتیازات لازم از شرکت در دوره های آموزش ضمن خدمت مطابق ضوابط مربوط

7.1- موفقیت در آزمون شایستگی تخصصی مربی معلم.

 

2- رتبه استادیار معلم

 

2-1- کارشناسی (لیسانی) با 15 سال تجربه

2-2- کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) با 12 سال تجربه

2-3- دکتری با 6 سال تجربه

2-4- دارا بودن گواهینامه صلاحیت حرفه ای تدریس در زمینه مربوط به رتبه مربی معلم

2-5- داشتن امتیازات لازم در دو ارزشیابی عملکرد سالیانه، به شرط آنکه فاصله دو ارزشیابی بیش از دو سال نباشد و در آخرین ارزشیابی، هشتاد درصد امتیازات کسب شده باشد.

2-6- طی دوره آموزش ضمن خدمت ویژه این رتبه، علاوه بر آموزش های ضمن خدمت مرتبط با رتبه مربی معلم

2-7- ارائه حداقل دو مقاله علمی که هیئت های مربوط ارزشیابی کرده باشند.

2-8- دارا بودن رتبه مربی معلم، برای دارندگان درجه لیسانس و فوق لیسانس

2-9- موفقیت در آزمون ملی تشخیص شایستگی تخصصی رتبه استادیار معلم

تبصره- دارندگان مدارک تحصیلی لیسانس، فوق لیسانس و دکتری که در سه ارزشیابی عملکرد متوالی (منتهی به زمان درخواست رتبه استادیار معلم) امتیازات مربوط را که وزارت تعیین می کند کسب کرده باشند می توانند با یک سال سابقه کمتر، درخواست رتبه استادیار معلم کنند.

 

3- رتبه دانشیار معلم

 

3-1- کارشناسی (لیسانس) با 22 سال تجربه

3-2- کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) با 18 سال تجربه

3-3- دکتری با 14 سال تجربه

3-4- دارا بودن گواهینامه صلاحیت حرفه ای تدریس در زمینه مربوط به رتبه استادیار معلم

3-5- شرکت در دوره های آموزش ضمن خدمت رتبه های قبل و طی دوره آموزش ضمن خدمت ویژه این رتبه

3-6- کسب امتیازات لازم از سه ارزشیابی عملکرد در رتبه استادیار معلم، به شرط آنکه آخرین ارزشیابی فرد از هشتاد درصد مجموع امتیازات کمتر نباشد.

3-7- ارائه حداقل دو مقاله علمی ارزشیابی شده در زمینه دروس مورد تدریس

3-8- ارائه حداقل یک پژوهش علمی در زمینه تخصصی یا مسائل آموزش و پرورش

3-9- تألیف حداقل یک کتاب در زمینه دروس مورد تدریس که گروه تخصصی، آن را پذیرفته باشد.

3-10- موفقیت در آزمون ملی شایستگی تخصصی رتبه دانشیار معلم

تبصره- دارندگان مدارک تحصیلی لیسانس، فوق لیسانس و دکتری، مشروط به داشتن امتیازات تعیین شده در سه ارزشیابی عملکرد متوالی (منتهی به زمان درخواست رتبه دانشیار معلم) می توانند به ترتیب با یک سال تجربه کمتر، درخواست رتبه دانشیار معلم کنند.

 

4- رتبه استاد معلم

 

4-1- کارشناس ارشد با 24 سال تجربه

4-2- دکتری با 20 سال تجربه

4-3- دارا بودن گواهینامه صلاحیت حرفه ای تدریس در رتبه دانشیار معلم

4-4- داشتن امتیازات لازم از سه ارزشیابی متوالی (منتهی به زمان درخواست در رتبه استاد معلم)

4-5- دارا بودن حداقل دو مقاله علمی ارزشیابی شده پس از کسب رتبه دانشیار معلم در زمینه مربوط

4-6- دارا بودن حداقل یک پژوهش علمی در زمینه تخصصی یا مسائل آموزش و پرورش

4-7- تألیف حداقل سه جلد کتاب علمی در زمینه مربوط که گروه تخصصی آن را پذیرفته باشد.

4-8- موفقیت در آزمون ملی شایستگی تخصصی رتبه استاد معلم

4-9- دارا بودن رتبه دانشیار معلم

تبصره- معلمان خلاق و نوآور و نخبه با مدرک لیسانس و با 25 سال تجربه و داشتن شرایط فوق، مشمول رتبه مزبور می شوند.

س- سایر موارد

1- ورود به طرح با رتبه مربی معلم آغاز می شود و کسب رتبه های بعدی، مستلزم توقف در رتبه قبلی است و فقط دارندگان مدرک تحصیلی دکتری می توانند به شرط داشتن شرایط با رتبه استادیار معلم وارد شوند.

2- وزارت می تواند بخشی از ساعات موظف معلمان بالاتر از مربی را به مسئولیت ها و وظایف پژوهشی و مطالعاتی اختصاص دهد.

3- معلمان با مدرک کاردانی و داشتن 12 سال تجربه و شرایط اخذ رتبه مربی معلم، مشمول اخذ رتبه مزبور می شوند و با داشتن 24 سال تجربه و شرایط اخذ رتبه استادیار معلم، مشمول آن رتبه می گردند.

تبصره- وزارت مجاز است علاوه بر شرایط مزبور، شرایط دیگری را برای این قبیل معلمان اضافه کند و معلمان خلاق، نوآور و نخبه با دو سال تجربه کمتر، در شمول رتبه بندی قرار می گیرند.

3- وزارت می تواند در جهت توسعه مجمتع های آموزشی و پژوهشی، امتیازات خاصی در اجرای رتبه بندی برای مدیران و معاونان این قبیل واحدها اعمال کند.