آیین‌نامه تشکیل شورای عالی آمایش سرزمین
آیین‌نامه اجرایی بند «الف» ماده (۳۲) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور موضوع: تشکیل شورای عالی آمایش سرزمین (تصویب‌نامه شماره ۹۷۶۴۸/ت۵۷۲۱۰هـ مورخ ۲۸/۸/۱۳۹۹ هیئت وزیران)
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات- وزارت اطلاعات- وزارت امور اقتصادی و دارایی
وزارت امور خارجه- وزارت آموزش و پرورش- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت جهاد کشاورزی- وزارت کشور
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح- وزارت راه و شهرسازی- وزارت نیرو
وزارت صنعت، معدن و تجارت- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی- وزارت نفت
سازمان برنامه و بودجه کشور- سازمان حفاظت محیط زیست
سازمان اداری و استخدامی کشور- اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی
معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم
هیئت وزیران در جلسه ۲۱/۸/۱۳۹۹ به پیشنهاد شماره ۴۷۳۷۰۴ مورخ ۲۶/۸/۱۳۹۸ سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد تبصره ماده (۳۲) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور -مصوب ۱۳۹۵- آیین‌نامه اجرایی بند (الف) ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه اجرایی بند (الف) ماده (۳۲) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- شورای عالی: شورای عالی آمایش سرزمین.
۲- سازمان: سازمان برنامه و بودجه کشور.
۳- دبیرخانه: دبیرخانه شورای عالی.
۴- کمیسیون: کمیسیون تخصصی شورای عالی.
۵- کمیته‌های فنی: کمیته‌ةای دبیرخانه شورای عالی.
۶- شورای هماهنگی: شورای هماهنگی توسعه منطقه‌ای.
۷- قانون: قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور – مصوب ۱۳۹۵-
۸- طرح‌های ویژه: طرح‌های بخشی یا فرابخشی با ماهیت آمایشی و با حوزه تأثیرگذاری یک یا چند استان و اثرگذار بر مدیریت سرزمین هستند که تهیه آنها به دلایل خاص طبیعی یا عملکردی یا ضرورت‌های کارشناسی و مدیریتی مستلزم اتخاذ رویکرد ویژه می‌باشد. نیاز به تهیه این نوع طرح‌ها توسط دستگاه‌ها و مراجع مرتبط، به شورای عالی به عنوان مرجع سیاست‌گذاری آمایش و توسعه سرزمینی اعلام می‌شود. شورای عالی با ارزیابی مقیاس طرح و در صورت تأیید ضرورت و ویژه بودن آن، چهارچوب پیشنهادی تهیه طرح، محتوا و خروجی مورد انتظار را ارزیابی نموده و مرجع تهیه و بررسی و تصویب آن را مشخص و تصویب می‌کند.
ماده ۲- به منظور استقرار نظام راهبری توسعه سرزمین و نظارت بر اجرای ان از جمله تحقق نظام کارآمد برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه سرزمین، انتظام‌بخشی به سازمان فضایی سرزمین، هماهنگ‌سازی توسعه بخشی- منطقه‌ای، فراهم سازی توسعه متوازن و پایدار و عدالت اجتماعی و بین نسلی میان مناطق و استان‌ها و هماهنگ‌سازی جریان توسعه در سطوح ملی، منطقه‌ای و استانی، شورای عالی تشکیل می‌شود.
ماده ۳- ارکان شورای عالی به شرح زیر است:
۱- کمیسیون تخصصی شورای عالی
۲- دبیرخانه
۳- شوراهای هماهنگی توسعه منطقه‌ای کشور.
ماده ۴- وظایف شورای عالی به شرح زیر است:
۱- بررسی و نظارت بر اجرای نظام راهبری توسعه سرزمین و تنظیم روابط ارکان و اجزای آن.
۲- بررسی، تصویب، هماهنگی و نظارت مستمر بر تهیه برنامه ها و طرح های توسعه سرزمین در سطوح ملی، منطقه ای و استانی.
۳- بررسی برنامه های اجرایی آمایش سرزمین و اسناد آمایش ملی، منطقه ای و استانی.
۴- نظارت بر اجرای اصول و ضوابط ملی آمایش سرزمین در سطوح ملی، منطقه ای و استانی و ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی ذیربط.
ماده ۵- اعضای شورای عالی به شرح زیر است:
۱- رییس سازمان برنامه و بودجه کشور (رییس شورای عالی).
۲- وزیر کشور.
۳- وزیر اطلاعات.
۴- وزیر جهاد کشاورزی.
۵- وزیر امور اقتصادی و دارایی.
۶- وزیر راه و شهرسازی.
۷- وزیر دفاع و پشتیبانی نیرهای مسلح.
۸- رییس سازمان حفاظت محیط زیست
۹- رییس سازمان پدافند غیرعامل کشور.
۱۰- سه نفر صاحب نظر شاغل در دستگاه های اجرایی به انتخاب رییس جمهور.
ماده ۶- اسناد توسعه سرزمینی که باید به تصویب نهایی شورای عالی برسد، به شرح زیر است:
۱- سند ملی آمایش سرزمین: سندی راهبردی که بر مبنای سیاست‌های کلی آمایش سرزمین و اصول مصوب آمایش سرزمین، در پی سازماندهی فضای توسعه و بسترسازی برای تحقق توسعه پایدار و متوازن سرزمین است. این سند به عنوان فرادست سند توسعه سرزمینی کشور، بازتاب سرزمینی سازمان فضایی افق توسعه‌یافتگی کشور بوده و از طریق آینده‌نگاری، سیاست‌گذاری و فرصت‌سازی توسعه بخش‌ها و مناطق، زمینه توسعه درون‌زا و برون‌نگر و نیز توسعه منابع انسانی به عنوان رکن اصلی آمایش سرزمین را فراهم می‌نماید.
۲- سند منطقه‌ای آمایش سرزمین: سندی راهبردی که با اتکا بر سیاست های کلی و اصول مصوب آمایش سرزمین و مبتنی بر جهت گیری ها، خطوط کلی توسعه و نظام تقسیم کار ملی و منتطقه ای منتج از سند ملی آمایش سرزمین با هدف توسعه متوازن و پایدار و عدالت اجتماعی و بین نسلی و بهره گیری از قابلیت ها، استعدادهای سرزمینی و مزیت های مناطق (مصوب شورای عالی) در چهارچوب توسعه درون زا و هم پیوند منطقه ای تنظیم می گردد تا از این طریق ارتباط منطقی میان سطح میل و استانی آمایش برقرار شود.
۲- سند استانی آمایش سرزمین: سندی راهبردی که مبتنی بر خطوط کلی و جهت‌گیری‌های اسناد ملی و منطقه‌ای آمایش سرزمین و نظام تقسیم کار ملی و منطقه‌ای منتج از آن، با هدف توسعه منابع انسانی، حفاظت از محیط زیست و صیانت و بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی، حفظ حقوق نسل‌های آینده، رفع عدم تعادل‌ها و محرومیت‌ها، شکوفاسازی اقتصاد استان و تقویت پیوند آن با اقتصاد منطقه ای و ملی و همچنین ایفای نقش مؤثر و سازنده استان در فرایند توسعه منطقه‌ای و ملی تنظیم می‌گردد.
۴- سایر اسناد از جمله جهت گیری های ملی آمایش سرزمین، نظریات پایه توسعه و چشم‌اندازهای بلند مدت توسعه ملی، منطقه ای و استانی و نظایر آن مرتبط با آمایش.
تبصره- مجموعه ای از نهادها، اسناد، رویه ها و تدابیری که با تکیه بر نتایج و رهنمودهای آمایش سرزمینی (مستخرج از اسناد ملی، منطقه ای و استانی آمایش سرزمین، آیین نامه ها و بخشنامه ها و سایر مصوبات شورای عالی) نسبت به طرح ریزی چهارچوب سیاست گذاری توسعه سرزمین، ایجاد هماهنگی های بخشی- منطقه ای، بهره وری از سرمایه های انسانی، منابع و فرصت های سرزمین در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و استانی اهتمام می نماید، نظام راهبری توسعه سرزمین را تشکیل می دهند.
ماده ۷- اسناد توسعه سرزمینی به شرح زیر باید قبل از تصویب نهایی در مراجع ذی صلاح، از حیث انطباق با سیاست ها، اصول، جهت گیری ها و اسناد آمایش سرزمین به تأیید شورای عالی برسد:
۱- طرح های ویژه آمایش در مقیاس ملی، منطقه ای و استان.
۲- اسناد و برنامه های کلان و راهبردی بخش‌ها (مربوط به دستگاه‌های اجرایی).
۳- اسناد مرتبط با نظام برنامه ریزی کلان کشور.
ماده ۸- به منظور یکپارچه سازی و هماهنگی میان مطالعات و اجرای نتایج آمایش سرزمینی، کلیه اسنادی که با عنوان یا مضمون آمایش و توسعه منطقه ای در دستگاه های اجرایی مورد تدوین قرار می گیرند (از جمله آمایش آموزش عالی و صنعت) باید قبل از تصویب نهایی، توسط شورای عالی بررسی و تأیید شوند.
تبصره- تشخیص ضرورت بررسی و طرح اسناد مذکور در شورای عالی با پیشنهاد دبیرخانه و تأیید کمیسیون خواهد بود.
ماده ۹- کمیسیون به عنوان رکن مشورتی و تصمیم ساز شورای عالی با هدف بررسی و اظهارنظر تخخصصی بر روی موضوعات ارجاع شده، تحقق نظام یکپارچه برنامه ریزی و مدیریت توسعه سرزمین و ارتقای هماهنگی و هم افزایی بین بخشی در پیشبرد فرایندهای توسعه سرزمینی با وظایف زیر تشکیل می‌شود.
۱- بررسی و اظهارنظر در خصوص:
الف- برنامه‌ها و طرح‌های توسعه سرزمینی در سطوح ملی، منطقه‌ای و استانی برای ارایه به شورای عالی.
ب- گزارش‌های نظارتی برنامه‌ها و طرح‌های توسعه سرزمینی و گزارش‌های عملکردی دستگاه‌های اجرایی.
پ- گزارش‌ها و متن پیش‌نویس مصوبات و موارد ارجاعی از سوی دبیرخانه.
ت- موضوعات ارجاع شده از طرف شورای عالی.
۲- بررسی پیشنهادها و موضوعات اولویت‌دار پیشنهادی دبیرخانه برای طرح در شورای عالی.
۳- بررسی برنامه، طرح و تصمیمات اتخاذ شده در شورای هماهنگی از حیث انطباق با اصول، جهت گیری ها و اسناد توسعه سرزمینی.
۴- سایر موارد مرتبط به تشخیص رییس کمیسیون.
ماده ۱۰- اعضای کمیسیون (در سطح معاون وزیر یا معاون سازمان یا نماینده تام الاختیار) به شرح زیر است:
۱- سازمان برنامه و بودجه کشور (رییس کمیسیون).
۲- رییس امور ذیربط آمایش سرزمین در سازمان (دبیر کمیسیون).
۳- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.
۴- وزارت اطلاعات
۵- وزارت امور اقتصادی و دارایی.
۶- وزارت امور خارجه.
۷- وزارت آموزش و پرورش.
۸- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۹- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
۱۰- وزارت جهاد کشاورزی
۱۱- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
۱۲- وزارت راه و شهرسازی.
۱۳- وزارت صنعت، معدن و تجارت.
۱۴- وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری.
۱۵- وزارت کشور.
۱۶- وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی.
۱۷- وزارت نفت.
۱۸- وزارت نیرو.
۱۹- سازمان حفاظت محیط زیست
۲۰- سازمان اداری و استخدامی کشور.
۲۱- معاونت حقوقی رییس جمهور
۲۲- اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران.
۲۳- دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی.
۲۴- سازمان پدافند غیرعامل.
۲۵- معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم
۲۶- معاونین سایر دستگاه‌های اجرایی و مقامات و مسئولین محلی یا نمایندگان بخش عمومی حسب مورد به تشخیص رییس کمیسیون.
ماده ۱۱- دبیرخانه در سازمان مستقر بوده و نماینده سازمان به عنوان دبیر شورای عالی و رییس دبیرخانه شورای عالی تعیین می‌شود. مهمترین وظایف دبیرخانه به شرح زیر است:
۱- سازماندهی و راهبری مطالعات مورد نیاز.
۲- تهیه، تننظیم و ارسال دعوتنامه، دستور جلسات و صورتجلسه برای اعضای شورای عالی.
۳- تهیه، تنظیم و ابلاغ مصوبات شورای عالی.
۴- پیگیری و نظارت بر اجرای مصوبات شورای عالی.
۵- ضبط و نگهداری گزارش‌ها، اسناد و اطلاعات، مذاکرات و مصوبات شورای عالی.
۶- تهیه و تدوین گزارش‌های نظارتی جهت ارایه به شورای عالی.
۷- تشکیل جلسات کمیسیون و تنظیم گزارش های کمیسیون برای طرح در جلسات شورای عالی.
۸- اخذ و بررسی گزارشات عملکردی دستگاه های اجرایی در راستای تبصره (۱) بند (الف) ماده (۳۲) قانون.
۹- تأیید اسناد کالبدی در مقیاس ملی و منطقه ای از حیث انطباق با سیاست ها، اصول، جهت گیری ها و اسناد آمایش سرزمین قبل از تصویب نهایی در مراجع ذیصلاح.
ماده ۱۲- در اجرای تبصره (۲) بند (الف) ماده (۳۲) قانون، تشکیل کارگروه های موضوعی یا موضعی و کمیته های فنی مربوط، حسب تشخیص و ضرورت، به پیشنهاد دبیرخانه و تأیید شورای عالی با اعضا و شرح وظایف مشخص در سطوح ملی، منظقه ای و استانی قابل تشکیل است.
ماده ۱۳- در راستای اصل (۴۸) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با هدف هماهنگی، سیاست‌گذاری، پیگیری و پیشبرد سریع‌تر امور توسعه و پیشرفت مناطق مختلف کشور، ایجاد تعادل و توازن در استان ها و مناطق و دسترسی آنها به سرمایه و امکانات لازم به فراخور نیازها و استعدادهای رشد، شوراهای هماهنگی توسعه منطقه ای، ذیل شورای عالی و بر اساس منطقه بندی مصوب شورای عالی با وظایف و اختیارات زیر تشکیل می شود:
۱- ایجاد هماهنگی‌های بین استانی و بین منطقه ای در بهره گیری از منابع و ظرفیت ها و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و بهره برداری از فضاهایی چون مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، بنادر، توسعه صادرات، گردشگری و نظایر آن.
۲- ارتقای هماهنگی میان مداخلات فضایی بخش‌ها (اعم از ساخت، توسعه و تکمیل مستحدثات و زیرساخت‌ها) در منطقه.
۳- بررسی و رفع تعارضات و ناسازگاری‌های میان نتایج مطالعات و اسناد آمایش استان‌ها.
۴- بررسی و اعمال هماهنگی‌های بخشی- منطقه‌ای در تدوین اسناد توسعه سرزمینی در سطح مناطق (از جمله مطالعات آمایش منطقه‌ای و استانی و طرح‌های کالبدی منطقه‌ای).
۵- بررسی و انجام امور ارجاعی شورای عالی و سایر مراجع فرادست.
ماده ۱۴- اعضای شوراهای هماهنگی منطقه‌ای به شرح زیر است:
۱- استانداران استان‌های هر منطقه.
۲- رؤسای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان‌های هر منطقه.
۳- رییس امور مرتبط با آمایش در سازمان برنامه و بودجه کشور.
۴- نماینده ویژه رییس سازمان برنامه و بودجه کشور که از میان اشخاص صلاحیت‌دار انتخاب می‌شود.
۵- رؤسا و مدیران کل دستگاه‌های ذیربط ملی و استانی و سایر اشخاص از جمله متخصصان توسعه، حسب مورد و ضرورت به پیشنهاد استانداران منطقه و تأیید رییس امور مرتبط با آمایش سازمان.
ماده ۱۵- سازمان موظف است ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، دستورالعمل‌های مربوط به شیوه برگزاری و فعالیت شورای عالیف کمیسیون و شورای هماهنگی را تدوین و به تصویب شورای عالی برساند.
اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس‌جمهور