قانون حمايت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان
قانون حمايت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان
فصل يكم: تعاريف
ماده ۱: از نظر اين قانون به مؤلف و مصنف و هنرمند پديدآورنده و به آنچه از راه دانش يا هنر و يا ابتكار آنان پديد مي‌آيد بدون در نظر گرفتن طريقه يا روشي كه در بيان و يا ظهور و يا ايجاد آن بكار رفته اثر اطلاق مي‌شود.
ماده ۲: اثرهاي مورد حمايت اين قانون به شرح زير است:
۱. كتاب و رساله و جزوه و نمايشنامه و هر نوشته ديگر علمي و فني و ادبي و هنري.
۲. شعر و ترانه و سرود و تصنيف كه به هر ترتيب و روش نوشته ياضبط شده باشد.
۳. اثر سمعي و بصري به منظور اجرا در صحنه‌هاي نمايش يا پردة سينما يا پخش از راديو يا تلويزيون كه به هر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد.
۴. اثر موسيقي كه به هر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد.
۵. نقاشي و تصوير و طرح و نقش و نقشه جغرافيايي ابتكاري و نوشته‌ها و خطهاي تزئيني و هرگونه اثر تزئيني و اثر تجسمي كه به هر طريق و روش به صورت ساده يا تركيبي به وجود آمده باشد.
۶. هرگونه پيكره (مجسمه)
۷. اثر معماري از قبيل طرح و نقشة ساختمان.
۸. اثر عكاسي كه با روش ابتكاري و ابداع پديد آمده باشد.
۹. اثر ابتكاري مربوط به هنرهاي دستي يا صنعتي و نقشه قالي و گليم.
۱۰. اثر ابتكاري كه بر پاية فرهنگ عامه (فولكلور) با ميراث فرهنگي و هنر ملي پديد آمده باشد.
۱) اثر فني كه جنبة ابداع و ابتكار داشته باشد.
۲) هرگونه اثر مبتكرانة ديگر كه از تركيب چند اثر از اثرهاي نامبرده در اين فصل پديد آمده باشد.
فصل دوم: حقوق پديدآورنده
ماده ۳: حقوق پديدآورنده شامل حق انحصاري نشر و پخش و عرضه و اجراي اثر و حقوق بهره‌برداري مادي و معنوي از نام و اثر اوست.
ماده ۴: حقوق معنوي پديدآورنده محدود به زمان و مكان نيست و غير قابل انتقال است.
ماده ۵: پديدآورنده اثرهاي مورد حمايت اين قانون مي‌تواند استفاده از حقوق مادي خود را در كلية موارد از جمله موارد زير به غير واگذار كند:
۱. تهية فيلم‌هاي سينمايي و تلويزيوني و مانند آن.
۲. نمايش صحنه‌اي مانند تأتر و باله و نمايشهاي ديگر.
۳. ضبط تصويري يا صوتي اثر بر روي صفحه يا نوار يا هر وسيلة ديگر.
۴. پخش از راديو و تلويزيون و وسايل ديگر.
۵. ترجمه و نشر و تكثير و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشي و عكاسي و گراور و كليشه و قالب‌ريزي و مانند آن.
۶. استفاده از اثر در كارهاي علمي و ادبي و صنعتي و هنري و تبليغاتي.
۷. بكاربردن اثر در فراهم كردن يا پديد آوردن اثرهاي ديگري كه در مادة دوم اين قانون درج شده است.
ماده ۶: اثري كه با همكاري دو يا چند پديدآورنده به وجود آمده باشد و كاريكايك آنان جدا و متمايز نباشد اثر مشترك ناميده مي‌شود و حقوق ناشي از آن حق مشاع پديدآورندگان است.
ماده ۷: نقل از اثرهايي كه انتشار يافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبي و علمي و فني و آموزشي و تربيتي و به صورت انتقاد و تقريظ با ذكر مأخذ در حدود متعارف مجاز است.
تبصره: ذكر مأخذ در مورد جزوه‌هايي كه براي تدريس در مؤسسات آموزشي توسط معلمان آنها تهيه و تكثير مي‌شود الزامي نيست مشروط بر اينكه جنبه انتفاعي نداشته باشد.
ماده ۸: كتابخانه‌هاي عمومي و مؤسسات جمع‌آوري نشريات و مؤسسات علمي و آموزشي كه به صورت غير انتفاعي اداره مي‌شوند مي‌توانند طبق آيين‌نامه‌اي كه به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد از اثرهاي مورد حمايت اين قانون از راه عكسبرداري يا طرق مشابه آن به ميزان مورد نياز و متناسب با فعاليت خود نسخه‌برداري كند.
ماده ۹: وزارت اطلاعات مي‌تواند آثاري را كه قبل از تصويب اين قانون پخش كرده و يا اجازه انتشار داده است پس از تصويب اين قانون نيز كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده ۱۰: وزارت آموزش و پرورش مي‌تواند كتابهاي درسي را كه قبل از تصويب اين قانون به موجب قانون كتابهاي درسي چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده ۱۱: نسخه‌برداري از اثرهاي مورد حمايت اين قانون، مذكور در بند ۱ از مادة ۲ و ضبط برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني فقط در صورتي كه براي استفاده شخصي و غير انتفاعي باشد مجاز است.
فصل سوم: مدت حمايت از حق پديدآورنده و حمايت‌هاي قانوني ديگر
ماده ۱۲: مدت استفاده از حقوق مادي پديد آورندة موضوع اين قانون كه به موجب وصايت يا وراثت منتقل مي‌شود از تاريخ مرگ پديدآورنده سي سال است و اگر وارثي وجود نداشته باشد يا بر اثر وصايت به كسي منتقل نشده باشد براي همان مدت به منظور استفاده عمومي در اختيار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.
تبصره: مدت اثر حمايت مشترك موضوع مادة ۶ اين قانون سي سال بعد از فوت آخرين پديدآورنده خواهد بود.
ماده ۱۳: حقوق مادي اثرهايي كه در نتيجة سفارش پديد مي‌آيد تا سي سال از تاريخ پديد آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده، است مگر آنكه براي مدت كمتر يا ترتيب محدودتري توافق شده باشد.
تبصره: پاداش و جايزه نقدي و امتيازاتي كه در مسابقات علمي و هنري و ادبي طبق شرايط مسابقه به آثار مورد حمايت اين قانون موضوع اين ماده تعلق مي‌گيرد متعلق به پديدآورنده خواهد بود.
ماده ۱۴: انتقال گيرنده حق پديدآورنده مي‌تواند تا سي سال پس از واگذاري از اين حق استفاده كند مگر اينكه براي مدت كمتر توافق شده باشد.
تبصره: پاداش و جايزه نقدي و امتيازاتي كه در مسابقات علمي و هنري و ادبي طبق شرايط مسابقه به آثار مورد حمايت اين قانون موضوع اين ماده تعلق مي‌گيرد متعلق به پديدآورنده خواهد بود.
ماده ۱۵: در مورد مواد ۱۳ و ۱۴ پس از انقضاي مدتهاي مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حيات پديدآورنده متعلق به خود و در غير اينصورت تابع ترتيب مقرر در مادة ۱۲ خواهد بود.
ماده ۱۶: در موارد زير حقوق مادي پديدآورنده از تاريخ نشر يا عرضه به مدت سي سال مورد حمايت اين قانون خواهد بود:
۱. اثرهاي سينمايي يا عكاسي.
۲. هرگاه اثر متعلق به شخص حقوقي باشد يا حق استفاده از آن به شخص حقوقي واگذار شده باشد.
ماده ۱۷: نام و عنوان و نشانه ويژه‌اي كه معرف اثر است از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود و هيچكس نمي‌تواند آنها را براي اثر ديگري از همان نوع يا مانند آن به ترتيبي كه القای شبهه كند بكار برد.
ماده ۱۸: انتقال گيرنده و ناشر و كساني كه طبق اين قانون اجازة استفاده يا استناد يا اقتباس از اثري را به منظور انتفاع دارند بايد نام پديدآورنده را با عنوان و نشانه ويژه معرف اثر همراه اثر يا روي نسخه اصلي يا نسخه‌هاي چاپي يا تكثير شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمايند مگر اينكه پديدآورنده به ترتيب ديگري موافقت كرده باشد.
ماده ۱۹: هرگونه تغيير يا تحريف در اثرهاي مورد حمايت اين قانون و نشر آن بدون اجازه پديدآورنده ممنوع است.
ماده ۲۰: چاپخانه ها و بنگاه‌هاي ضبط صوت و كارگاهها و اشخاصي كه به چاپ يا نشر يا پخش و يا ضبط و يا تكثير اثرهاي مورد حمايت اين قانون مي‌پردازند بايد شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب يا ضبط يا تكثير يا پخش يا انتشار و شماره مسلسل روي صفحه موسيقي و صدا را بر تمام نسخه‌هايي كه پخش مي‌شود با ذكر تاريخ و نام چاپخانه يا بنگاه و كارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمايند.
ماده ۲۱: پديدآورندگان مي‌توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ويژه اثر خود را در مراكزي كه وزارت فرهنگ و هنر با تعيين نوع آثار آگهي مي‌نمايد به ثبت برسانند.
آيين نامة چگونگي و ترتيب انجام يافتن تشريفات ثبت و همچنين مرجع پذيرفتن درخواست ثبت به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ماده ۲۲: حقوق مادي پديدآورنده موقعي از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود كه اثر براي نخستين بار در ايران چاپ يا پخش يا نشر يا اجرا شده باشد و قبلاً در هيچ كشوري چاپ يا نشر يا پخش و يا اجرا نشده باشد.
فصل چهارم: تخلفات و مجازاتها
ماده ۲۳: هركس تمام يا قسمتي از اثر ديگري را كه مورد حمايت اين قانون است به نام خود يا به نام پديدآورنده بدون اجازه او و يا عالماً عامداً به نام شخص ديگري غيراز پديدآورنده نشر يا پخش يا عرضه كند به حبس تأديبي از شش ماه تا سه سال محكوم خواهد شد.
ماده ۲۴: هركس بدون اجازه ترجمه ديگري را به نام خود يا ديگري چاپ و پخش و نشر كند به حبس تأديبي از سه ماه تا يكسال محكوم خواهد شد.
ماده ۲۵: متخلفين از مواد ۲۰ و ۱۹ و ۱۸ و ۱۷ اين قانون به حبس تأديبي از سه ماه تا يكسال محكوم خواهند شد.
ماده ۲۶: نسبت به متخلفان از مواد ۲۰ و ۱۹ و ۱۸ و ۱۷ اين قانون در مواردي كه به سبب سپري شدن مدت حق پديدآورنده استفاده از اثر با رعايت مقررات اين قانون براي همگان آزاد است.وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكي خصوصي را خواهد داشت.
ماده ۲۷: شاكي خصوصي مي‌تواند از دادگاه صادر كننده حكم نهايي درخواست كند كه مفاد حكم در يكي از روزنامه‌ها به انتخاب و هزينه او آگهي شود.
ماده ۲۸: هرگاه متخلف از اين قانون شخص حقوقي باشد علاوه بر تعقيب جزايي شخص حقيقي مسئول كه جرم ناشي از تصميم او باشد خسارت شاكي خصوصي از اموال شخص حقوقي جبران خواهد شد و در صورتي كه اموال شخص حقوقي به تنهايي تكافو نكند مابه‌التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران مي‌شود.
ماده ۲۹: مراجع قضايي مي‌توانند ضمن رسيدگي به شكايت شاكي خصوصي نسبت به جلوگيري از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكايت و ضبط آن دستور لازم به ضابطين دادگستري بدهند.
ماده ۳۰: اثرهايي كه پيش از تصويب اين قانون پديدآمده از حمايت اين قانون برخوردار است اشخاصي كه بدون اجازه از اثرهاي ديگران تا تاريخ تصويب اين قانون استفاده يا بهره‌برداري كرده‌اند حق نشر يا اجرا يا پخش يا تكثير يا ارائه مجدد يا فروش آن آثار را ندارند مگر با اجازة پديدآورنده يا قائم‌مقام او با رعايت اين قانون، متخلفين از حكم اين ماده و همچنين كساني كه براي فرار از كيفر به تاريخ مقدم بر تصويب اين قانون اثر را به چاپ رسانند يا ضبط يا تكثير يا از آن بهره‌برداري كنند به كيفر مقرر در مادة 23 محكوم خواهند شد.
دعاوي و شكاياتي كه قبل از تصويب اين قانون در مراجع قضايي مطرح گرديده به اعتبار خود باقي است.
ماده ۳۱: تعقيب بزه‌هاي مذكور در اين قانون با شكايت شاكي خصوصي شروع و با گذشت او موقوف مي‌شود.
ماده ۳۲: مواد ۲۴۵ و ۲۴۶ و ۲۴۷ و ۲۴۸ قانون مجازات عمومي ملغي است.
ماده ۳۳: آيين‌‌نامه‌هاي اجرايي اين قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستري و وزارت اطلاعات تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
قانون فوق مشتمل بر سي و سه ماده و سه تبصره پس از تصويب مجلس سنا در تاريخ روز دوشنبه سوم آذر ماه ۱۳۴۸ در جلسة روز پنجشنبه يازدهم ديماه يكهزار و سيصد و چهل و هشت شمسي به تصويب مجلس شوراي ملّي رسيد.