عدم ابطال بخشنامه شماره ۲۰۰/۴۱۷۲۲-۱۱/۸/۱۳۸۹معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور در خصوص فوق العاده مناطق محروم (دادنامه ۱۱۹-۱۲۰ دیوان عدالت اداری)

تاریخ: ۰۱ خرداد ۱۳۹۱

کلاسه پرونده: ۷۰۵-۶۴۳/۸۹

شماره دادنامه: ۱۱۹-۱۲۰

موضوع رأی: شاکی: ناصر کرمی و ذبیح ا… انصاری طلب

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۴۱۷۲۲/۲۰۰-۱۱/۸/۱۳۸۹ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور

گردش کار: به موجب بخشنامه شماره ۴۱۷۲۲/۲۰۰-۱۱/۸/۱۳۸۹ معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور مقرر شده است که:

“به پیوست دستورالعمل نحوه پرداخت فوق العاده های مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا (موضوع بند ۱ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری) را که به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی و تایید رئیس جمهور محترم رسیده است ابلاغ می گردد.

این بخشنامه جایگزین بخشنامه شماره ۳۷۳۸۷/۲۰۰ مورخ ۲۰/۷/۱۳۸۹ می شود.

دستورالعمل نحوه پرداخت فوق العاده های مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا (موضوع بند ۱ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری)

۱- کارمندان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته موضوع تصویب نامه شماره ۷۶۲۹۴/ت۳۶۰۹۵هـ- ۱۰/۴/۱۳۸۸ هیأت وزیران و اصلاحات بعدی آن از فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته با توجه به ضریب محرومیت محل خدمت، بر مبنای حقوق ثابت و بر اساس جدول شماره یک بهره مند می گردند.

جدول شماره یک

ضریب محرومیت دهستان

سطح مشاغل ضریب (۵) ضریب (۶) ضریب (۷) ضریب (۸) ضریب (۹)

مشاغل تخصصی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر ۷% ۹% ۱۱% ۱۳% ۱۵%

سایر مشاغل با هر مدرک تحصیلی ۵% ۶% ۸% ۱۰% ۱۲%

۲- کارمندان شاغل در مناطق بد آب و هوا موضوع جدول درجه بندی نقاط کشور از لحاظ بدی آب و هوا پیوست تصویب نامه شماره ۲۰۲۷۲/ت۵۱۵هـ مورخ ۱۴/۱/۱۳۷۴ هیأت وزیران و اصلاحات بعدی آن از فوق العاده بدی آب و هوا با توجه به درجه بندی آب و هوای محل خدمت، بر مبنای حقوق ثابت و بر اساس جدول شماره دو بهره مند می گردند. هر گونه تغییر در فهرست مناطق بد آب و هوا با پیشنهاد مراجع ذی صلاح و تصویب هیأت وزیران خواهد بود.

جدول شماره دو

درجه بدی آب و هوا

سطح مشاغل درجه (۱) درجه (۲) درجه (۳) درجه (۴)

مشاغل تخصصی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر ۶% ۷% ۸% ۱۰%

سایر مشاغل با هر مدرک تحصیلی ۵% ۶% ۷% ۸%

۳- متصدیان مشاغل تخصصی که شاغلین آنها دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر می باشند پس از تعریف و تعیین مشاغل تخصصی که با پیشنهاد معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی خواهد رسید از درصدهای پیش بینی شده در ردیف اول جداول فوق بهره مند خواهند شد و تا تعریف و تعیین مشاغل تخصصی، کارمندان موضوع این بند صرفاً از درصدهای پیش بینی شده در ردیف دوم جداول این دستورالعمل (حسب مورد) استفاده خواهند نمود.

۴- فوق العاده های مذکور صرفاً به کارمندانی که به موجب حکم کارگزینی صادر شده در مناطق مورد اشاره اشتغال داشته باشند تعلق می گیرد.

۵- مشمولین قانون حالت اشتغال مستخدمین شهید ، جانباز از کار افتاده و مفقود الاثر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب ۲۰/۶/۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی که از حقوق و مزایای حالت اشتغال بهره مند می باشند در صورتی که محل جغرافیایی پست سازمانی آنها در مناطق کمتر توسعه یافته و بد آب و هوا موضوع تصویب نامه های مندرج در بندهای (۱) و (۲) این دستورالعمل باشد حسب مورد بر اساس احکام این دستورالعمل از مزایای مربوط برخوردار می گردند.

۶- دستگاهها و کارمندان مستثنی شده درماده (۱۱۷) قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره های آن، تابع مقررات مربوط به خود خواهند بود.

۷- ارقام ناشی از اعمال درصدهای تعیین شده در این دستورالعمل جایگزین مبلغ مربوط به فوق العاده بدی آب و هوا موضوع بند (۶) و مبالغ موضوع بند (۷) فصل یکم جداول امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری موضوع بخشنامه شماره ۱۴۵۹۲/۲۰۰- ۲۱/۲/۱۳۸۸ می شود و به میزانی که از فوق العاده های مذکور در مابه التفاوت کارمندان ذی نفع منظور شده است از ارقام یاد شده کسر می شود.

۸- تاریخ اجرای این دستورالعمل ۱/۱/۱۳۹۰ خواهد بود و بار مالی ناشی از اجرای آن توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در لایحه بودجه سال ۱۳۹۰ کل کشور پیش بینی خواهد شد.”

مفاد دستورالعمل پیوست بخشنامه شماره ۳۷۳۸۷/۲۰۰-۲۰/۷/۱۳۸۹ به قرار زیر بوده است:

“بخشنامه به کلیه دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری:

شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی در جلسه مورخ ۱/۶/۱۳۸۹ بنا به پیشنهاد معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، در اجرای بند « الف» ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری و به استناد اختیار حاصل از جزء «ب» بند (۱۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۸۸ کل کشور، دستورالعمل نحوه پرداخت فوق العاده های مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا را به شرح پیوست تصویب نموده که مراتب به تایید رئیس جمهور محترم رسیده است و برای اجرا ابلاغ می گردد.‎

دستورالعمل نحوه پرداخت فوق العاده های مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا  (موضوع بند «الف» ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری)

۱- کارمندان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته موضوع تصویب نامه شماره ۷۶۲۹۴/ت۳۶۰۹۵هـ مورخ ۱۰/۴/۱۳۸۸ هیأت محترم وزیران و اصلاحات بعدی آن از فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته با توجه به ضریب محرومیت محل خدمت، بر مبنای حقوق ثابت و بر اساس جدول شماره یک بهره مند می گردند.

جدول شماره یک

ضریب محرومیت دهستان

سطح مشاغل ضریب (۵) ضریب (۶) ضریب (۷) ضریب (۸) ضریب (۹)

مشاغل تخصصی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر ۱۳% ۱۶% ۱۹% ۲۲% ۲۵%

سایر مشاغل با هر مدرک تحصیلی ۱۲% ۱۴% ۱۶% ۱۸% ۲۰%

۲- کارمندان شاغل در مناطق بد آب و هوا موضوع جدول درجه بندی نقاط کشور از لحاظ بدی آب و هوا پیوست تصویب نامه شماره ۲۰۲۷۲/ت۵۱۵هـ مورخ ۱۴/۱/۱۳۷۴هیأت محترم وزیران و اصلاحات بعدی آن از فوق العاده بدی آب و هوا با توجه به درجه بندی آب و هوای محل خدمت، بر مبنای حقوق ثابت و بر اساس جدول شماره دو بهره‎مند می گردند.

جدول شماره دو

درجه بدی آب و هوا

سطح مشاغل درجه (۱) درجه (۲) درجه (۳) درجه (۴)

مشاغل تخصصی با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر ۱۳% ۱۷% ۲۱% ۲۵%

سایر مشاغل با هر مدرک تحصیلی ۱۱% ۱۴% ۱۷% ۲۰%

تبصره ۱- تا تعریف و تعیین مشاغل تخصصی از سوی شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، تعریف پیش بینی شده در طرح ارزیابی و تخصیص مشاغل تخصصی و تحقیقی موضوع بخشنامه شماره ۲۹۰۸/د مورخ ۱۰/۶/۱۳۶۳ ملاک عمل برای تشخیص مشاغل تخصصی می باشد.

تبصره ۲- فوق العاده های مذکور صرفاً به کارمندانی که به موجب حکم کارگزینی صادر شده در فهرست مناطق مورد اشاره اشتغال داشته باشند، تعلق می گیرد.

تبصره ۳- ارقام ناشی از اعمال درصدهای تعیین شده در این دستورالعمل جایگزین فوق العاده بدی آب و هوا موضوع بند (۶) و مبالغ موضوع بند (۷) فصل یکم جداول امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری موضوع بخشنامه شماره ۱۴۵۹۳/۲۰۰ مورخ ۲۱/۲/۱۳۸۸ می شود و به میزانی که از فوق العاده های مذکور در مابه التفاوت کارمندان ذی نفع منظور شده است، از ارقام یاد شده کسر می گردد.

تبصره ۴- مشمولان قانون حالت اشتغال مستخدمان شهید، جانباز از کار افتاده و مفقودالاثر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب ۳۰/۶/۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی که از حقوق و مزایای حالت اشتغال بهره مند می باشند در صورتی که محل جغرافیایی پست سازمانی آنها در مناطق کمتر توسعه یافته و بد آب و هوا موضوع تصویب نامه های مندرج در بندهای (۱) و (۲) این دستورالعمل باشد حسب مورد بر اساس احکام این دستورالعمل از مزایای مربوط برخوردار می گردند. “

آقایان ناصر کرمی و ذبیح الله انصاری طلب به موجب دادخواستهایی اعلام کرده اند که:

همان طور که استحضار دارند قانون مدیریت خدمات کشوری از ابتدای سال ۱۳۸۸ اجرایی شد و در ماده ۶۸ قانون مذکور علاوه بر پرداختهای موضوع ماده ۶۵ و تبصره های آن و همچنین ماده ۶۶ فوق العاده هایی از جمله فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا (بند ۱ ماده ۶۸) مد نظر قرار گرفته است که فهرست این مناطق در هر دوره برنامه پنج ساله به پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت محترم وزیران می رسد. بر همین اساس معاونت محترم توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهوری طی بخشنامه شماره ۳۷۳۸۷/۲۰۰ مورخ ۲۰/۷/۱۳۸۸ دستورالعمل پرداخت فوق العاده های موصوف را که مراتب آن به تایید رئیس جمهور محترم نیز رسیده برای اجرا ابلاغ کرده است ولی متاسفانه به فاصله چند روز از صدور این دستورالعمل، بخشنامه دیگری به شماره ۴۱۷۲۲/۲۰۰ مورخ ۱۱/۸۱/۱۳۸۹ از همان مبداء صادر می شود ضمن این که درصد فوق العاده های مذکور را به بیش از نصف بخشنامه قبلی کاهش داده است و زمان اجرای آن را نیز از تاریخ ۱/۱/۱۳۹۰ تعیین کرده است و بخشنامه قبلی را ملغی الاثر کرده است، لذا با توجه به صراحت اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری از ابتدای سال ۱۳۸۸ و با عنایت به شرح فوق و قانون یاد شده، ابطال بخشنامه یاد شده که بر خلاف قانون صادر شده است و باعث تضییع حقوق حقه کارمندان گردیده مورد استدعاست.

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور به موجب لایحه شماره ۶۱۹۱۱/۸۹/۲۳۱-۲۳/۱۲/۱۳۸۹ اعلام کرده است که:

“۱- بند یک ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری، ناظر به پرداخت حداکثر ۲۵ درصد امتیاز حقوق ثابت برای دو فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا می باشد (آن هم برای مشاغل تخصصی که شاغلین آنها دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر باشند، در مورد سایر مشاغل میزان آن حداکثر ۲۰ درصد است). لذا بخشنامه شماره ۴۱۷۲۲/۲۰۰ مورخ ۱۱/۸/۱۳۸۹ در خصوص میزان فوق العاده های مذکور، در انطباق با قانون صادر شده و ادعای شاکی در این خصوص مبنای حقوقی ندارد.

۲- بر اساس بندهای ۶ و ۷ بخشنامه شماره ۱۴۵۹۳/۲۰۰ مورخ ۲۱/۲/۱۳۸۸ مقرر شد که تا تصویب و ابلاغ مصوبات مربوط به نحوه تعیین و تخصیص امتیاز یا درصد برای این فوق العاده ها، مبالغ مربوط به فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا مندرج در آخرین حکم کارگزینی در سال ۱۳۸۷، مبنای پرداخت باشد و پس از تصویب ضوابط مربوط، امتیاز حاصل از ضوابط یاد شده جایگزین گردد. عنایت دارند به موجب بند ۱۱ قانون بودجه سال ۱۳۸۹، کلیه تصویب نامه ها، بخشنامه ها و دستورالعملها که متضمن بار مالی برای دولت باشند، در صورتی قابل طرح و تصویب و اجراست که بار مالی ناشی از آن قبلاً محاسبه و در قانون بودجه کل کشور یا منابع داخلی دستگاه اجرایی ذی ربط تامین شده باشد و اقدام دستگاه اجرایی بر خلاف این حکم تعهد زاید بر اعتبار محسوب می شود. به همین لحاظ و به جهت رعایت حکم مندرج در قانون بودجه، تاریخ اجرای بخشنامه موصوف ۱/۱/۱۳۹۰ تعیین گردید. با عنایت به مراتب فوق شکایت نامبرده بلا وجه است و تقاضای رد آن را دارد.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آينده به صدور رأی مبادرت می‎کند.

رأی هيأت عمومي

به موجب بند یک ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا برای مشاغل تخصصی که شاغلین آنها دارای مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر می باشند تا به میزان ۲۵ درصد امتیاز حقوق ثابت و برای سایر مشاغل تا بیست درصد حقوق ثابت کارمندان واجد شرایط در نظر گرفته شده است. نظر به این که حکم مقرر در بند یک ماده ۶۵ قانون مذکور متضمن الزام دستگاههای اجرایی به اعمال حداکثر امتیاز مصرح در قانون نیست، بنابراین بخشنامه مورد اعتراض خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع وضع تشخیص داده نشد./

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری