معافیت ایثارگران از پرداخت مابهالتفاوت حق بیمه (برنامه ششم توسعه)
آرای صحیح شعب دیوان عدالت اداری
| ردیف | عنوان خواسته | نمونه رأی صحیح |
| ۱ | معافیت از پرداخت مابهالتفاوت انتقال صندوق ایثارگران | انتقال در طول برنامه ششم (حکم به ورود) |
| ۲ | الزام به تغییر صندوق بازنشستگی با معافیت از پرداخت مابهالتفاوت | تغییر صندوق قبل از برنامه ششم (حکم به رد) |
| ۳ | معافیت از پرداخت مابهالتفاوت انتقال صندوق ایثارگران | عدم احراز سابقه حداقل ۱۲ ماه جبهه (حکم به رد) |
مباحث حقوقی و نکات کاربردی:
۱. ماده ۴۵ قانون برنامه پنجم توسعه مصوب ۱۳۸۹ مقرر می‌دارد: « ایثارگران و فرزندان شهداء برای یک بار از پرداخت مابهالتفاوت برای پانزده سال سنوات بیـمهای ناشی از انتقال سـوابق بیمه‌ای از یک صنـدوق بیمه و بازنشستگی به صندوق دیگر بیمه و بازنشستگی که ناشی از تغییر دستگاه استخدامی است، معافند. این مبلغ به عنوان مطالبه صندوق منتقلالیه از دولت منظور و توسط دولت پرداخت و تسویه می‌شود.»
۲. بر اساس رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۴۷۱ و ۴۷۲ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۱۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: «مطابق ماده ۴۵ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری مقرر شده است: ایثارگران و فرزندان شهداء برای یک بار از پرداخت مابه التفاوت برای پانزده سال سنوات بیمه ای ناشی از انتقال سوابق بیمه ای از یک صندوق بیمه و بازنشستگی به صندوق دیگر بیمه و بازنشستگی که ناشی از تغییر دستگاه استخدام است، معافند. این مبلغ به عنوان مطالبه صندوق منتقل الیه از دولت منظور و توسط دولت پرداخت و تسویه می شود.» نظر به اینکه قانون مزبور جنبه حمایتی داشته و قانونگذار تصریح کرده که انتقال سوابق بیمه ای می بایستی ناشی از «تغییر دستگاه استخدامی» باشد تا این قبیل افراد بتوانند از مزایای آن بهره مند شوند، بنابراین مصادیق تغییر دستگاه استخدامی می تواند ناشی از تغییر ساختار سازمانی و ماهیت دستگاه و یا انتقال فرد از دستگاهی به دستگاه دیگر باشد. بنابراین عملاً سایر حالات قطع رابطه استخدامی از جمله به سبب استعفاء، اخراج، بازخرید خدمت و انفصال، تغییر صندوق بازنشستگی برای این قبیل متقاضیان محسوب نشده و علی الاصول از شمول قانون مذکور خروج موضوعی دارد و با توجه به مراتب حکم بند ۱ بخشنامه شماره ۶۷۶ فنی سازمان تامین اجتماعی با قانون مغایرت ندارد و قابل ابطال تشخیص نشد.»
۳. بر اساس بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه مصوب ۱۳۹۵/۱۲/۱۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام، «ایثارگران و فرزندان شهدا و آزادگان و جانبازان و رزمندگان با حداقل دوازده ماه سابقه حضور در جبهه برای یک بار از پرداخت ما به التفاوت برای پانزده سال سنوات بیمه‌ای ناشی از تغییر صندوق بیمه و بازنشستگی معافند. این مبلغ به عنوان مطالبه صندوق منتقلٌ‌الیه از دولت منظور و در قالب بودجه سنواتی توسط دولت پرداخت و تسویه می‌شود.»
۴. ماده ۲ آیین‌نامه پیشنهادی بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه، موضوع معافیت ایثارگران از پرداخت مابهالتفاوت سنوات بیمه‌ای ناشی از تغییر صندوق بیمه و بازنشستگی مصوب ۱۳۹۷ مقرر می‌دارد: «مشمولین این آیین‌نامه عبارتند از ایثارگران و فرزندان شهدا و آزادگان، جانبازان و رزمندگانی که حداقل ۱۲ ماه سابقه حضور داوطلبانه یا غیرداوطلبانه در جبهه داشته و عضو اصلی صندوق بیمه‌ای بوده و با عناوینی از قبیل بیمه شده، مشترک، عضو یا عناوین مشابه از آن‌ها نام برده می‌شود».
۵. برابر مواد ۳ و ۴ آیین‌نامه مزبور؛ بیمه شده موضوع این آیین‌نامه صرفاً افرادی می‌باشند که در طول اجرای برنامه ششم توسعه، تغییر صندوق بیمه‌ای آن‌ها اتفاق افتاده است. بنابراین بیمه شدگانی که قبل از تاریخ اجرای قانون برنامه ششم توسعه، صندوق بیمه آن‌ها تغییر نموده است مشمول مقررات این آیین‌نامه نخواهند بود. ضمن اینکه صرفاً آن قسمت از سنوات پرداخت حق بیمه یا کسور بازنشستگی که در اجرای مقررات مورد عمل صندوق بیمه‌ای مقصد، قابل احتساب تلقی شده یا می‌شود در تعیین مابهالتفاوت ملاک عمل قرار می‌گیرد.
۶. مستفاد از ماده ۵ آیین‌نامه پیشنهادی بند خ ماده ۸۸ برنامه ششم؛ پس از انتقال حق بیمه از صندوق بیمه‌ای مبداء، صندوق مقصد موظف است مابهالتفاوت متعقله را طبق قوانین و مقررات حاکم و مورد عمل به نرخ روز محاسبه و اقدام نماید. در خصوص بیمه شدگان مشمول آیین‌نامه که در دستگاه‌های اجرایی شاغل باشند، دستگاه محل خدمت فعلی بیمه شده مکلف است مابهالتفاوت ناشی از انتقال کسور سوابق مورد نظر (حداکثر ۱۵ سال) را حداکثر ظرف مدت ۳ ماه پس از اعلام از سوی صندوق بیمه‌ای مقصد، نقداً و به صورت یکجا به حساب صندوق بیمه‌ای مقصد واریز نماید. چنانچه بیمه شده در بخش غیردولتی اشتغال داشته باشد، مابهالتفاوت محاسبه شده باید بصورت یکجا از محل اعتبارات بودجه مصوب بنیاد شهید و امور ایثارگران به صندوق بیمه‌ای ذی‌ربط پرداخت گردد.
۷. مطابق ماده ۶ آیین نامه پیشنهادی بند خ ماده ۸۸ برنامه ششم توسعه: «صندوق بازنشستگی مقصد، قبل از وصول کامل مابهالتفاوت سنوات مورد نظر، مجاز به احتساب سوابق مربوطه نمی‌باشد.»
مستندات مربوط:
قوانین
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ | ماده ۴۵ قانون برنامه پنجم توسعه مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ |
| ۲ | ۱۳۹۵/۱۲/۱۴ | بند «خ» ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰-۱۳۹۶) مصوب ۱۳۹۵/۱۲/۱۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام |
مقررات
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۶۵/۰۸/۱۱ | آیین‌نامه اجرایی تبصره ۳ قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی (تصويب نامه شماره ۵۹۵۲۲ مورخ ۱۳۶۵/۱۱/۲۷ هیات وزیران) |
| ۲ | ۱۳۹۲/۱۲/۲۵ | آیین‌نامه نحوه تغییر صندوق و نقل و انتقال حق بیمه و سوابق بیمه‌ای بین صندوق‌های بیمه‌ای (موضوع تصویب نامه شماره ۱۹۰۲۴۲ت۴۹۴۶۷هـ مورخ۱۳۹۲/۱۲/۲۵ هیأت وزیران) |
آراء هیئت عمومی
| ردیف | تاریخ | عنوان |
| ۱ | ۱۳۸۱/۱۰/۲۲ | رای وحدت رویه شماره ۳۷۷ مورخ ۱۳۸۱/۱۰/۲۲ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۲ | ۱۳۹۶/۰۵/۱۷ | رای شماره ۴۷۰ الی ۴۷۲ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۱۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
| ۳ | ۱۳۹۶/۰۷/۲۵ | رای وحدت رویه شماره ۶۹۰ مورخ ۱۳۹۶/۰۷/۲۵ هیات عمومی دیوان عدالت اداری |
