ابطال ماده (9) آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر در خصوص اعطای مجوز مأموریت آموزشی به فرزندان جانباز بالای 25% (دادنامه شماره 1268- 1267 مورخ 2/5/1397 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری)
شماره دادنامه: 1268- 1267
تاریخ دادنامه: 2/5/1397
کلاسه پرونده: 96/880، 96/432
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای رحمان اصفهانی- سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 9 آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر موضوع بخشنامه شماره 262756/41459- 27/11/1388 معاون اول رییس‌جمهور
گردش کار: الف) سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی و رییس کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاه‌های اداری با قانون در سازمان بازرسی کل کشور به مجوب شکایت نامه شماره 102470- 17/5/1396 اعلام کرده است که:
"سلام علیکم
احتراماً آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25% بالاتر از جهت انطباق با قانون در کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاه‌های اداری با قانون این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه به شرح زیر اعلام می‌شود.
1- وفق ماده (12) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی (مصوب 31/3/1374 مجلس شورای اسلامی) کلیه دستگاه‌های مشمول قانون مزبور، مکلفند ضمن فراهم آوردن امکانات لازم برای آموزش‌های کوتاه‌مدت، با ادامه تحصیل جانبازانی که در استخدام دارند تا پایان تحصیلات دانشگاهی به صورت مأموریت آموزشی تمام وقت یا نیمه وقت موافقت نمایند. همچنین ماده (3) آیین‌نامه اجرایی ماده (12) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان (مصوبه شماره 18060هـ- 10/8/1378 هیأت وزیران) نیز کلیه دستگاه ها را مکلف به مأموریت آموزشی مستخدمان جانباز خود در کلیه مقاطع تحصیلی رسمی مورد تأیید نموده است.
2- ماده (9) آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25 درصد و بالاتر (مصوبه شماره 262756/41459 - 27/12/1388 هیأت وزیران) مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان را در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم‌الاجرا نموده است. شایان ذکر است در قوانین موضوع تنها فرزندان شاهد از امتیازات جانبازان برخوردار شده‌اند.
3- بر اساس اصل (138) قانون اساسی، مفاد مقررات، آیین‌نامه و بخشنامه‌ای که هیأت وزیران یا هر یک از وزرایی که مأمور تدوین آن می‌باشند، نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد، در حالی که مفاد ماده (9) آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25 درصد و بالاتر مبنی بر توسعه حکم قانونی به مأموریت آموزشی فرزندان جانبازان، مغایر مفاد (12) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی می‌باشد. با عنایت به مطالب لذا درخواست می‌شود در اجرای تبصره (2) بند (د) ماده (2) قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور، موضوع در هیأت عمومی آن مرجع به طور فوق‌العاده و خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار گرفته و این سازمان را از تصمیم متخده مطلع نمایند."
ب) آقای رحمان اصفهانی به موجب دادخواستی ابطال بند 9 آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25 درصد و بالاتر موضوع بخشنامه شماره 262756/41459- 27/12/1388 معاون اول رییس‌جمهور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
"همانگونه که مستحضر می‌باشید ماده (61) قانون مدیریت خدمات کشوری اشعار می‌دارد:
ماده 61: اعزام کارمندان دستگاه‌های اجرایی از زمان تصویب این قانون برای طی دوره‌های آموزشی که منجر به مدرک دانشگاهی یا معادل آن می‌گردد در داخل و خارج از کشور با هزینه دستگاه‌های مربوط و استفاده از مأموریت آموزشی ممنوع می‌باشد.
تبصره: ایثارگران مشمول مقررات خاص خود می‌باشند.
همچنین، ماده (9) آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25% عنوان می‌دارد:
ماده 9 آیین‌نامه: همانگونه که مستحضرید مأموریت آموزش فرزندان شاهد مطابق با بند «و» ماده (44)قانون برنامه پنجم و نیز مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم‌الاجراست.
تبصره (3) ماده (33)قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 10/11/1395 مجاز می‌باشد (هر چند در زمان تصویب آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد در 26/12/1388 که مواد قانونی اخیرالذکر تصویب نگردیده بودند، مجاز نبوده است) لیکن فرزندان جانباز 25% و بالاتر که در ماده (9) آیین‌نامه برشمرده شده است با استناد به ماده (1) قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و سایر مقررات موضوعه (برای تعریف ایثارگر) قطعاً از جمله ایثارگران موضوع تبصره ماده (61) قانون مدیریت خدمات کشوری نبوده و لذا ممنوعیت اعزام ایشان به مأموریت‌های آموزشی (که منجر به اخذ مدرک تحصیلی می‌گردد) شامل آنها نیز می‌شود. بنابراین، به جهت مغایرت ماده (9) آیین‌نامه مورد اشاره با مفاد ماده (61) قانون مدیریت خدمات کشوری، تقاضای ابطال آن را از قضات هیأت عمومی دیوان عدالت اداری می‌نمایم."
متن آیین‌نامه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
"ماده 9- مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم‌الاجراست."
علی رغم ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 2/5/1397 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیئت عمومی
با توجه به اینکه مطابق ماده (61) قانون مدیریت خدمات کشوری، پرداخت هزینه‌های آموزشی از بودجه دستگاه‌های اجرایی به کارکنان ممنوع شده و وفق تبصره ذیل آن ایثارگران مشمول مقررات خاص خود می‌باشند و در ماده 1 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب سال 1391، فرزندان ایثارگران مشمول عنوان ایثارگر ذکر نشده اند و در ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و ماده (88) قانون برنامه ششم توسعه، صرفاً فرزندان شهدا از کلیه امتیازات جانبازان پنجاه درصد برخوردار شده‌اند، بنابراین حکم مقرر در ماده (9) آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان 25 درصد و بالاتر که فرزندان جانبازان را نیز واجد برخورداری از امتیازات جانبازان تلقی کرده است، مخالف قانون بوده و مستند به بند 1 ماده (12) و ماده (88) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
محمد کاظم بهرامی- رییس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری