دستورالعمل مشارکت بخش غیر دولتی در ارائه خدمات الکترونیکی
دستورالعمل مشارکت بخش غیر دولتی (خصوصی و تعاونی) در ارائه خدمات الکترونیکی دولت جمهوری اسلامی ایران (بخشنامه شماره ۱/۱۰۴۷۲ مورخ ۱۳۹۷/۲/۴- مصوبات یازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات (مصوبه ۲))
کلیه دستگاههای اجرایی
با استناد به ماده (۴) قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ماده (۵) اساسنامه شورای اجرایی (عالی) فناوری اطلاعات، مصوبه دوم جلسه یازدهم مورخ ۱۳۹۶/۱/۲۸ شورا با عنوان «دستورالعمل مشارکت بخش غیردولتی (خصوصی و تعاونی) در ارائه خدمات الکترونیکی دولت جمهوری اسلامی ایران» که طی نامه شماره ۲۰۰/۱۰۳۵ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۷ به تأیید و توشیح رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران رسیده است، جهت اجراء به شرح پیوست ابلاغ میشود.
ضمناً، اصل مستندات مصوبه در دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات نگهداری میشود.
وزیر ارتباطات و فنٍاوری اطلاعات ـ محمدجواد آذری جهرمی
مصوبه شماره ۲۰۰/۱۰۳۵ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۷
مصوبات یازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات (مصوبه ۲)
به استناد ماده ۱۵ ضوابط فنی اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب ششمین جلسه شورای عالی فناوری اطلاعات کشور ابلاغی به شماره ۲۰۰/۱۴۵ مورخ ۱۳۹۳/۶/۱۱ مبنی بر تصویب ارائه خدمات الکترونیکی دستگاههای اجرایی با استفاده از روش مشارکت و سرمایهگذاری بخش غیردولتی در شورای اجرایی فناوری اطلاعات و همچنین مفاد مندرج در ماده (۸) آییننامه توسعه و گسترش کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات مصوبه شماره ۸۹۶۰۴/ت۵۲۳۳۳هـ مورخ ۱۳۹۴/۷/۱۱ هیأت محترم وزیران و نیز اجرای بند الف ماده (۲۵) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۵/۱۲/۱۴ مجلس شورای اسلامی درخصوص ارائه خدمات دستگاههای اجرایی به صورت الکترونیکی، «دستورالعمل مشارکت و سرمایهگذاری بخش غیردولتی (خصوصی و تعاونی) در ارائه خدمات الکترونیکی دولت جمهوری اسلامی ایران» که در یازدهمین جلسه کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی مورخ ۱۳۹۴/۱۰/۱۵ به تصویب رسیده است (ابلاغی به شماره ۳۷۴۸۲۹ مورخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۷ معاون محترم رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور)، باستناد الزامات فوق‌الذکر مراتب در یازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات مورخ ۱۳۹۶/۱/۲۸ به شرح زیر به تصویب رسید. همچنین فهرست طرح‌ها و پروژه‌های پیشنهادی دارای اولویت در ارائه خدمات الکترونیکی جهت مشارکت با بخش غیردولتی به شرح پیوست به تصویب رسید. شایان ذکر است اجرای مصوبات مذکور با رعایت قوانین و مقررات و در چارچوب قانون بودجه سالیانه انجام میگیرد.
مقدمه
این دستورالعمل در راستای اجرای ردیفهای (۳)، (۱۳)، (۲۰) و (۲۲) سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی ۱۳۹۲/۱۱/۲۹ و اعمال مواد (۷) و (۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۱۳۹۴/۰۲/۲۷، ماده (۲۷) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) مصوب ۱۳۹۳/۱۲/۰۶، بند (ب) ماده (۲۱۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵، مواد (۸) و (۱۷) آییننامه توسعه و گسترش کاربری فناوری اطلاعات مصوب هیات‌وزیران به شماره ۸۹۶۰۴/ت۵۲۳۳۳ هـ مورخ ۱۳۹۴/۷/۱۱ و ماده (۱۵) ضوابط فنی اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب شورای اجرایی فناوری اطلاعات ابلاغی به شماره ۲۰۰/۱۴۵ مورخ ۱۳۹۳/۶/۱۱در جهت تسهیل مشارکت بخش خصوصی در پیاده‌سازی خدمات الکترونیکی، ایجاد روشی نظاممند و شفاف با هدف ایجاد فرصت و رفتار برابر در قبال بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) و رقابت‌پذیر توام با استفاده بهینه از منابع مالی، مسوولیت‌پذیری طرفین مشارکت، کاهش مخاطرات قراردادهای مشارکتی و نیز صیانت از حقوق مصرف‌کننده‌ها در حوزه دولت الکترونیکی، تدوین شده است.
ماده ۱- تعاریف
الف- کمیسیون
کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی موضوع ماده (۳) ضوابط فنی اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب شورای اجرایی فناوری اطلاعات
ب- دستگاه اجرایی
دستگاههای موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری
ج- مشارکت
مشارکت اختصار از هرگونه مشارکت عمومی خصوصی بوده و عبارت از رابطه‌ای قراردادی میان دستگاه اجرایی با بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) است که در آن بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) نسبت به سرمایهگذاری و ارائه هرگونه خدمات الکترونیکی هم‌‌راستا با اهداف دستگاه اجرایی اقدام کرده و مخاطره‌ها براساس قرارداد منعقده بین طرفین پوشش داده میشود. سرمایهگذاری و مشارکت بر اساس روشهای شناخته‌شده از جمله ساخت، بهرهبرداری و انتقال (BOT) ، ساخت، بهرهبرداری، پرداخت اجاره به سرمایه‌پذیر و انتقال (BOLT) ، ساخت، انتقال، پرداخت اجاره به سرمایه‌گذار (BTL) ، ساخت، مالکیت و بهرهبرداری (BOO) ، تجهیز و بازسازی، مالکیت و بهرهبرداری (ROO) ، بهرهبرداری و نگهداری (O&M) ، تجهیز و بازسازی، بهرهبرداری و انتقال (ROT) و… قابل انجام است.
د- مشارکت‌کننده
منظور از مشارکت‌کننده، اشخاص حقوقی (شامل بخش خصوصی و تعاونی) طرف مشارکت با دستگاه اجرایی است، به گونهای که این موضـوع نیاز به انجـام سرمایهگذاری مالی، توان تخصصی، عملیات اجرایی و یا ترکیبی از آنها ازطرف مشارکت‌کننده داشته باشد.
هـ- شرکت پروژه
شرکتی که مشارکت‌کننده برای انجام پروژه در صورت لزوم تاسیس میکند.
و- طرح مشارکت
عبارت است از طرح هایی که موضوع مشارکت قرار میگیرند و کارکرد آنها تأمین خدمات دولتی براساس مقررات و ضوابط نقشه جامع دولت الکترونیکی و از منظر فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توجیه پذیر باشند.
طرحهای مشارکتی از دو نوع خودگردان و غیرخودگردان هستند. طرح خودگردان طرحی است که دارای توجیه اقتصادی برای مشارکت‌کننده بوده و عواید ناشی از آن، هزینه‌ها و سود مورد نظر را پوشش می‌دهد. طرح غیرخودگردان طرحی است که در صورت عدم حمایت (اعم از تضمین خرید خدمات، تضمین حداقل تقاضا و سایر مشوق‌ها) دارای توجیه اقتصادی برای مشارکت‌کننده نیست.
ز ـ وجوه تکمیلی
منابع مالی تعهد شده دستگاه اجرایی در راستای توجیه‌پذیری اقتصادی طرح، به استناد مدل مالی نهایی مصوب در مرحله انتخاب طرف بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) مشارکت.
ماده ۲- دستگاههای اجرایی میتوانند با شناسایی زمینههای مشارکت، از بین خدمات اعلام شده توسط کمیسیون نسبت به تعریف طرح، انجام امکان‌سنجی، مطالعه اولیه، تهیه درخواست برای پیشنهاد (RFP)، انتخاب مشارکت‌کننده و سایر ملزومات را با رعایت قانون برگزاری مناقصات و رعایت مقررات مربوط به مزایده مندرج در آییننامه معاملات دولتی، جهت دریافت گواهی مشارکت از کمیسیون اقدام نمایند. این روش نافی سایر روشهای مندرج در سایر قوانین و مقررات نمیباشد و دستگاههای اجرایی حسب صلاحدید میتوانند از این روش استفاده نمایند.
تبصره ۱- علاوه بر فهرست اعلامی کمیسیون، دستگاههای اجرایی میتوانند فهرست خدمات و طرحهای قابل مشارکت (اعم از پیشنهادی طرف مشارکت و یا خود دستگاه اجرایی) را جهت تصویب به کمیسیون اعلام نمایند.
تبصره ۲- در مورد طرح‌هایی که توسط گروهی از شرکتها انجام می‌شوند، انعقاد قرارداد در قالب شرکت پروژه و یا اشخاص حقوقی دارای موافقت‌نامه مشارکت یا شرکت‌نامه با ذکر وظایف و مسئولیت‌های هر یک از اشخاص به‌تنهایی و همه آنها به‌طور جمعی در قبال دستگاه اجرایی، مطابق پیوست بخشنامه شماره ۱۰۰/۶۷۲۸۵ مورخ ۱۳۸۹/۹/۱۳ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور امکان‌پذیر است. استفاده از توان گروهی شرکتها در این قالب از اولویت انتخاب برخوردار است.
تبصره ۳- در مواردی که پیشنهاد مشارکت توسط مشارکت‌کننده به دستگاه اجرایی با رعایت تبصره ۱ ارائه شود، مشارکت در چارچوب بندهای (الف)، (ج) و یا (هـ) ماده (۲۹) قانون برگزاری مناقصات یا در چارچوب ترک تشریفات مناقصه موضوع ماده (۲۷) قانون یاد شده یا ترک تشریفات مزایده موضوع ماده (۸۳) قانون محاسبات عمومی از طریق روشهای کارشناسی و بدون نیاز به برگزاری تشریفات مناقصه یا مزایده، امکان‌پذیر است. موضوع طرح پس از تصویب در کمیسیون، توسط عالی‌ترین مقام دستگاه اجرایی و یا مقام‌های مجاز صلاحیت‌دار جهت اجراء ابلاغ میشود. درخصوص طرحهای استانی استاندار مربوط مسئول ابلاغ طرح محسوب میشود.
ماده ۳- مشارکت‌کننده باید شرایط زیر را دارا باشد:
۱- توان مالی و تخصصی براساس بخشنامه نظام مهندسی و استانداردهای تولید و توسعه نرم‌افزار (نماتن) سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مورخ ۱۳۸۳ یا قوانین و مقررات بروزآوری شده آن
۲- رتبه موردنیاز از دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک کشور و مجوز فعالیت از سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور
تبصره ۱- درصورتی‌که مشارکت‌کننده در قالب گروهی از شرکتها (شرکت پروژه/ موافقت‌نامه مشارکت یا شرکت‌نامه) تعریف‌شده باشد، دارا بودن حداقل رتبه موردنیاز با تعهد یکی از شرکتها کفایت میکند.
تبصره ۲- دستگاه اجرایی می تواند علاوه بر ضوابط فوق، معیارهای اجرایی، مالی و فنی دیگری را جهت ارزیابی و رتبهبندی شرکتها (شرکت پروژه/ موافقت‌نامه مشارکت یا شرکت‌نامه) جهت انتخاب اعمال نماید.
ماده ۴- دستگاه اجرایی طرف مشارکت در صورت نیاز و فقدان تعرفه یا دستورالعمل قیمتگذاری موظف است ظرف مدت یکماه پس از اعلام موافقت کمیسیون برای اجرای به شیوه مشارکت (ماده۲)، مدل قیمتگذاری طرح را جهت تعیین و تصویب تعرفه، کارمزد، حق‌الزحمه و سایر وجوه درآمدی طرح به کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات و سایر مراجع ذیربط حسب مورد ارسال نماید و کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات ظرف مدت دو ماه مراتب را به تصویب می‌رساند.
ماده ۵- کمیسیون مرجع اصلی تصمیم‌گیری درخصوص طرحهای مشارکتی حوزه خدمات الکترونیکی است و میتواند برای تسهیل در اجرای این دستورالعمل و تسریع در انجام وظایف کارشناسی، کارگروه تخصصی تشکیل دهد. اقدامات کمیسیون در این زمینه به شرح زیر است:
الف- تعیین خط‌مشی اجرای طرحهای مشارکتی خدمات الکترونیکی
ب- اعلان عمومی فهرست طرح های قابل مشارکت با بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) در حوزه پیاده‌سازی خدمات الکترونیکی براساس پیشنهاد دستگاه های اجرایی
ج- اعلام فهرست طرحهای دارای اولویت دستگاههای اجرایی جهت انجام به روشهای مشارکتی به‌صورت دوره‌ای
هـ- نظارت و پایش کلان بر اجرای طرحهای مشارکتی و تدوین الگوها و چارچوبها، دستورالعمل قیمتگذاری و سایر مستندات موردنیاز جهت پیشبرد طرحهای مشارکتی
وـ صدور و ابلاغ گواهی مشارکت برای اجرای طرحهای مصوب با مشارکت‌کننده انتخابی دستگاه اجرایی
تبصره ۱- گواهی مشارکت برای طرح هایی صادر می شود که طرح مشارکت شامل طرح کسب و کار (BP) توسط مشاور دارای صلاحیت در حوزه فناوری اطلاعات تهیه شود و یا توسط دستگاه اجرایی مربوط تدوین و به تایید مشاور دارای صلاحیت در حوزه فناوری اطلاعات برسد.
تبصره ۲- دبیرخانه کمیسیون (سازمان فناوری اطلاعات ایران) با استفاده از ظرفیت شرکتهای مشاور معتبر موظف است طرح کسب و کار (BP) مشارکت و سایر ضوابط و ملاحظات ابلاغی را برای این اقدامات حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ درخواست بررسی نماید و جهت صدور گواهی در کمیسیون/کارگروه تخصصی طرح نماید.
ماده ۶- منشأ اصلی کسب درآمد در طرحهای مشارکتی دریافت بهای خدمات از کاربر نهایی، تعرفه، کارمزد یا سایر وجوهی است که استفاده‌کنندگان از خدمات مشارکت میپردازند. دستگاه اجرایی میتواند درخصوص طرحهای غیرخودگردان حسب مورد با خرید تضمینی خدمت، پیش‌پرداخت، پرداخت وجوه تکمیلی و پرداخت بخشی از اقساط تسهیلات طرح، به توجیه‌پذیری طرح مشارکت برای مشارکت‌کننده کمک کند.
ماده ۷- مشارکت‌کننده داخلی میتواند از ظرفیت طرفهای خارجی در قراردادهای موضوع این دستورالعمل استفاده نماید. استفاده از مزایا و حمایت‌های قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاری خارجی ـ مصوب ۱۳۸۱ـ برای متقاضیان خارجی طرحهای مشارکتی با رعایت قانون یادشده مجاز است.
ماده ۸- در قرارداد مشارکت حداقل باید موارد زیر مشخص شده باشد:
· تعیین دوره اعتبار قرارداد مشارکت و چگونگی تمدید آن
· تعیین نحوه جبران خسارت ناشی از قصور هر یک از طرفین در انجام دادن تعهدات قراردادی
· تعیین شرایط فسخ قرارداد
· تعیین شرایط انتقال سهام شرکت پروژه، واگذاری حق انتفاع پروژه به غیر و جایگزینی طرفین قرارداد مشارکت
· تعیین شرایط تجدیدنظر (بهبود و یا بهروزرسانی) در مدل مالی قرارداد، نحوه تجدیدنظر و تعیین مراجع تصویب آن
· تعیین نحوه پایش قرارداد برای حصول اطمینان از رعایت ضوابط و استانداردهای مربوط و تأمین سطح مورد توافق از کمیت و کیفیت خدمات در طول دوره مشارکت
· تعیین ضوابط و استانداردهای کار
· تعیین نحوه برخورد با شرایط ویژه اقتصادی (نظیر تورم ریالی/ارزی خارج از نرم ۳ سال گذشته، رکود اقتصادی و…)
· تعیین تضامین قبل، حین و بعد از قرارداد
· تعیین نحوه حل اختلاف
تبصره- دستگاه اجرایی و مشارکت‌کننده میتوانند در متن قرارداد فیمابین، کمیسیون را به عنوان مرجع حل اختلاف تعیین نمایند. کمیسیون در این صورت مرجع حل اختلافات احتمالی خواهد بود.
ماده ۹- در تهیه طرحهای مشارکت، اجرا و بهرهبرداری باید کلیه ضوابط امنیتی ابلاغی مرکز مدیریت راهبردی افتا رعایت شود.
ماده ۱۰- گزارش عملکرد این دستورالعمل و کلیه مجوزهای صادره به همراه میزان مشارکت بخش غیر دولتی (بخش خصوصی و تعاونی) در همکاری با دولت به صورت سالانه اعلان عمومی میشود. دستورالعمل پس از ارزیابی عملکرد سالانه اجرای آن در صورت نیاز توسط کمیسیون مورد بازنگری قرار میگیرد.
این دستورالعمل در یازدهمین جلسه کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی در تاریخ ۱۳۹۴/۱۰/۱۵ به تصویب رسیده است.
پیوست: طرح‌ها و پروژه‌های پیشنهادی دارای اولویت در ارائه خدمات الکترونیکی جهت مشارکت با بخش غیر دولتی (خصوصی و تعاونی)
طرحهای ارائه خدمات الکترونیکی دارای اولویت که دستگاههای اجرایی میتوانند به روشهای مشارکتی پیاده‌سازی نمایند و در یازدهمین جلسه کمیسیون توسعه دولت الکترونیکی در تاریخ ۱۳۹۴/۱۰/۱۵ و نیز یازدهمین جلسه شورای اجرایی فناوری اطلاعات مورخ ۱۳۹۶/۱/۲۸ به تصویب رسیده است، به شرح زیر می‌باشد. بدیهی است در صورت پیشنهاد دستگاههای اجرایی و پس از تصویب در کمیسیون موارد به روزرسانی و اعلام میشود.
۱. طرح سامانه یکپارچه گمرک جمهوری اسلامی ایران ـ گمرک جمهوری اسلامی ایران
۲. طرح صدور ویزای الکترونیکی ـ وزارت امور خارجه
۳. طرح سامانه متمرکز مجوزهای جهاد کشاورزی ـ وزارت جهاد کشاورزی
۴. طرح سامانه صدور مجوزهای صنعت، معدن و تجارت ـ وزارت صنعت، معدن و تجارت
۵. طرح سامانه متمرکز مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاههای تابعه ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۶. طرح سامانه جامع دریایی و طرح صدور پروانه فعالیت ـ سازمان بنادر و دریانوردی
۷. طرح صدور پروانه بهرهبرداری از منابع آبی ـ وزارت نیرو
۸. طرح راه‌اندازی نظام یکپارچه صدور و تمدید پروانه مؤسسات پزشکی و راه‌اندازی داشبورد یکپارچه بهداشت ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۹. طرح سامانه برخط صدور انواع ضمانت‌نامه و بیمه‌نامه ـ صندوق ضمانت صادرات ایران
۱۰. طرح ارتقای سامانه اعلامات و شکایات ـ سازمان بازرسی کل کشور
۱۱. طرح تکمیل و توسعه سامانه بررسی و نظارت بر قیمت کالا و خدمات ـ سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده
۱۲. طرح صدور پروانه زناشویی بانوان ایرانی با مردان خارجی و ارایه شناسنامه به فرزندان آنها ـ وزارت کشور
۱۳. طرح پذیرش و نگهداری و اخراج اتباع خارجی غیرمجاز و متخلف ـ وزارت کشور
۱۴. صدور پروانه تأسیس و فعالیت سازمان‌های مردم نهاد و نظارت بر عملکرد و مجامع عمومی آنها ـ وزارت کشور
۱۵. طرح ارایه الکترونیکی محصولات و خدمات آماری ـ مرکز آمار ایران
۱۶. طرح سامانه جامع مدیریت موقوفات و اماکن متبرکه ـ سازمان اوقاف و امور خیریه
۱۷. طرح استعلام مدرک تحصیلی ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۱۸. طرح استعلام الکترونیکی ارتباطات سببی و نسبی ـ سازمان ثبت احوال کشور
۱۹. طرح سامانه جامع اموال دستگاههای اجرایی ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
۲۰. طرح خزانه‌داری الکترونیکی ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
۲۱. طرح اطلاعات بیمه‌ای ایرانیان ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۲۲. طرح توسعه سامانه جامع تخصصی دادرسی ـ سازمان تعزیرات حکومتی
۲۳. طرح سامانه جامع خدمات اجتماعی ـ سازمان بهزیستی کشور
۲۴. طرح سامانه صدور مجوزهای محیط زیست ـ سازمان حفاظت محیط زیست کشور
۲۵. طرح سامانه صدور مجوزهای حوزه دامپزشکی ـ سازمان دامپزشکی کشور
۲۶. طرح سامانه صدور مجوزها و ارایه تسهیلات ـ سازمان شیلات ایران
۲۷. طرح پورتال تعاون کشور ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۲۸. طرح سامانه متمرکز ارایه خدمات الکترونیکی آب و فاضلاب ـ وزارت نیرو
۲۹. طرح بیمه سلامت الکترونیکی روستاییان و عشایر ـ سازمان بیمه سلامت
۳۰. طرح بهرهبرداری از خدمات تبادل داده بیمه سلامت ـ سازمان بیمه سلامت