ضوابط و معيارهاي استقرار واحدها و فعاليتهاي صنعتي و توليدي
ضوابط و معيارهاي استقرار واحدها و فعاليتهاي صنعتي و توليدي (مصوبه ۷۸۹۴۶/ت۳۹۱۲۷هـ مورخ ۱۵/۴/۱۳۹۰ هيأت وزيران)
هيئت وزيران در جلسه مورخ ۸/۳/۱۳۹۰ بنا به پيشنهاد شماره ۵۵۵۰۷-۱مورخ ۱/۱۱/۱۳۸۶ سازمان حفاظت محيط زيست و به استناد تبصره (۲) ماده (۱۳) قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا ـ مصوب ۱۳۷۴- «ضوابط و معيارهاي استقرار واحدها و فعاليتهاي صنعتي و توليدي» را به شرح زير تصويب نمود:
ماده ۱- اصلاحات مندرج در اين آيين‌نامه در معاني مشروح مربوط به كار مي‌روند:
الف- محدوده و حريم شهر، محدوده شهرك و روستا: مطابق با قانون تعاريف محدوده و حريم شهر، روستا و شهرك و نحوه تعيين آنها -مصوب ۱۳۸۴-
تبصره ۱- در مورد شهرهاي فاقد طرح هادي يا جامع تا زمان تهيه طرح جامع يا هادي، محدوده طرحهاي مصوب قبلي آنها ملاك عمل خواهد بود.
تبصره ۲- در مورد روستاها، محدوده مصوب طرح هادي روستايي ملاك عمل خواهد بود و براي روستاهاي فاقد طرح هادي محدوده روستا تا زمان تهيه طرح هادي روستايي توسط بنياد مسكن انقلاب اسلامي تعيين مي‌شود.
ب- سكونتگاه‌ها: كليه شهرها، روستاها، شهركهاي مسكوني و مجتمع‌هاي مسكوني كه داراي حداقل بيست خانوار ساكن مي‌باشند. ملاك تشخيص جمعيت خانوار، آخرين سرشماري مركز آمار ايران مي‌باشد.
ج- كاربري صنايع: عرصه‌هايي در داخل و يا خارج شهرها و روستاها كه براساس طرحهاي مصوب موضوع آيين‌نامه نحوه بررسي و تصويب طرحهاي توسعه و عمران محلي، ناحيه‌اي، منطقهاي و ملي و مقررات شهرسازي و معماري كشور (موضوع تصويب‌نامه شماره ۵۵۸۳۷/ت۲۱۴۱۴هـ مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۷۸) براي فعاليتهاي توليدي و خدماتي اختصاص داده مي‌شود.
د- مكانهاي صنعتي: عرصه‌هايي خارج از محدوده شهرها و روستاها كه در طرحهاي جامع شهري و ناحيه‌اي حسب ضوابط مربوط براي استقرار فعاليتهاي صنعتي مجاز و مشروط تعيين شده‌اند.
هـ- شهرك صنعتي تخصصي: شهركي كه در زمينه توليد يا خدمات صنعتي خاص و يا فعاليتهاي هم خانواده يا مكمل و واحدهاي پژوهشي و فناوري و خدمات پشتيباني آن ايجاد مي‌شود.
و- ناحيه صنعتي روستايي: مطابق با آيين‌نامه اجرايي قانون حمايت از ايجاد نواحي صنعتي روستايي (موضوع تصويب‌نامه شماره ۱۱۶۰۰۲/ت۳۵۲۵۳هـ مورخ ۱۸/۹/۱۳۸۵)
ز- حريم كمي و كيفي آب: مطابق بند (خ) اصلاحي ماده (۱) آيين‌نامه مربوط به بستر و حريم رودخانه‌ها، انهار، مسيل‌ها، مرداب‌ها، بركه‌هاي طبيعي و شبكه‌هاي آبرساني، آبياري و زهكشي (موضوع تصويب‌نامه شماره ۵۸۹۷۷/ت۲۹۱۰۱هـ مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۸۲).
ح- مناطق حساس ساحلي ـ دريايي: خورها، مصبها، خليج‌ها، تالاب‌هاي ساحلي، رويشگاههاي حرا، بسترهاي علفي، صخره‌هاي مرجاني، مناطق تخم‌گذاري لاك‌پشتهاي دريايي و نظاير آنها كه واجد منابع حساس ساحلي و دريايي و يا وابسته به دريا مي‌باشند و اين حساسيت به واسطه تنوع زيستي، غناي جانداران، وجود گونه‌هاي در معرض خطر، آسيب‌پذير و كمياب، واقع شدن اجتماع‌هاي حياتي در آستانه تحمل اكولوژيك در آنها، حساسيت به آلاينده‌ها، كندي ترميم آسيب‌هاي وارد شده بر محيط زيست و مشكلات ناشي از پاكسازي از آلاينده‌هاي محيطي آنها مي‌باشد.
ط- فناوري زيست محيطي: توليد يا فرآيندي از توليد كه منجر به حذف، پيشگيري، كاهش يا تخفيف اثرات منفي ناشي از فعاليتهاي انساني بر محيط زيست گردد، فرآيندهايي كه منتج به توليد مواد زايد جامد كمتر، مصرف كمتر منابع و در نهايت كارآيي بالاتر شوند.
ي- منطقه‌بندي ايران براي استقرار واحدهاي صنعتي و خدماتي: براساس طرح كالبدي ملي و منطقهاي ايران موضوع مصوبه مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۷۵ شورايعالي شهرسازي و معماري ايران، كشور به ده منطقه به شرح جدول پيوست شماره (۱) كه به مهر «پيوست تصويب‌نامه هيئت وزيران» تأييد شده است تقسيم گرديده است.
ماده ۲- واحدهاي صنعتي و توليدي با توجه به فرآيند توليد به شرح زير طبقه‌بندي مي‌شوند:
۱- غذايي
۲- نساجي
۳- چرم
۴- سلولزي
۵- فلزي
۶- كاني غيرفلزي
۷- شيميايي
۸- دارويي
۹- برق و الكترونيك
۱۰- كشاورزي
۱۱- ماشين‌سازي
۱۲- نوين (نانو و بيوتكنولوژي)
۱۳- نفت و گاز و پتروشيمي
۱۴- بازيافت
ماده ۳- صنايع براساس شدت و ضعف‌آلودگي و ديگر مسايل زيست‌محيطي در گروههاي ذكر شده در ماده (۲) اين تصويب‌نامه در رده‌هايي با مشخصات زير قرار مي‌گيرند:
رده ۱- واحدهاي اين رده مجاز مي‌باشند تا در كاربري‌هاي صنعتي يا كارگاهي داخل شهرها و روستاها يا مكانهاي صنعتي مجاز خارج از محدوده مصوب شهري و روستايي استقرار يابند.
رده‌هاي ۲ و ۳- واحدهاي اين رده‌ها مجازند در شهركها و نواحي صنعتي و مكانهاي صنعتي در خارج از محدوده مصوب شهرها و روستاها مشروط به رعايت فواصل از ساير كاربري‌ها به شرح جدول پيوست شماره (۲) كه به مهر «پيوست تصويب‌نامه هيئت وزيران» تأييد شده است استقرار يابند.
رده‌هاي ۴ و ۵ و ۶- واحدهاي اين رده‌ها مجازند در شهركها و نواحي صنعتي و يا مكانهاي صنعتي مصوب تعيين شده در خارج از حريم مصوب شهر و خارج از محدوده مصوب روستاها و مشروط به رعايت فواصل از ساير كاربري‌ها به شرح جدول پيوست شماره (۲) استقرار يابند.
تبصره ۱- در مناطقي كه فاقد شهرك صنعتي و ناحيه صنعتي مي‌باشند واحدهاي مشمول رده‌هاي (۲)، (۳)، (۴)، (۵) و (۶) مي‌توانند با رعايت حداقل فواصل از مراكز و اماكن به شرح جدول پيوست شماره (۲) در ساير مكانهاي صنعتي تعيين شده در خارج از حريم مصوب شهر (در خصوص رده‌هاي «۲» و «۳» خارج از محدوده شهر) و روستا استقرار يابند.
تبصره ۲- واحدهاي كشاورزي مشمول رده‌هاي (۲)، (۳)، (۴)، (۵) و (۶) مي‌توانند با رعايت فواصل به شرح جدول پيوست شماره (۲) در خارج از شهركهاي صنعتي و نواحي صنعتي و يا در داخل مجتمع‌هاي تخصصي و مجتمع‌هاي توليدي كشاورزي مستقر شوند.
رده ۷- محل پيشنهادي جهت استقرار واحدهاي اين رده در خارج از محدوده شهر و روستا با توجه به فرآيند توليد، توپوگرافي منطقه، شرايط اقليمي، ظرفيت قابل تحمل محيط زيست، جهت بادهاي غالب، جهات توسعه شهري و ساير ملاحظات زيست محيطي، به صورت موردي توسط اداره كل حفاظت محيط زيست استان به شرح جدول پيوست شماره (۱) و بر اساس دستورالعملي كه توسط سازمان حفاظت محيط زيست صادر مي‌گردد مورد بررسي كارشناسي و اعلام نظر قرار مي‌گيرد.
تبصره ۳- استقرار صنايع در اراضي مستعد كشاورزي منطبق با قوانين و مقررات، مستلزم كسب موافقت وزارت جهاد كشاورزي مي‌باشد.
تبصره ۴- احداث و استقرار واحدهاي اين رده صرفاً در شهركهاي صنعتي تخصصي مجاز است.
ماده ۴- در چهارچوب ضوابط شهركهاي صنعتي، احداث هر نوع واحد توليدي و صنعتي به استثناي صنايع رده (۷) در داخل شهركها و نواحي صنعتي مشروط به اينكه شهرك داراي طرحهاي منطقه‌بندي استقرار واحدهاي صنعتي و خدماتي، فضاي سبز و سيستم مركزي تصفيه فاضلاب باشد، بلامانع است. متقاضيان احداث شهركهاي صنعتي همزمان با اخذ مجوز احداث موظف به طراحي سيستم تصفيه فاضلاب مركزي بوده و بايد پس از واگذاري پنجاه درصد (۵۰%) واحدها و به بهره‌برداري رسيدن سي درصد (۳۰%) آنها و وجود حداقل (۱۰۰) متر مكعب فاضلاب در روز، نسبت به احداث سيستم تصفيه فاضلاب مركزي اقدام نمايند.
ماده ۵- تا زمـان بهره‌برداري سـيستم مركزي تصـفيه فاضلاب هر واحـد بايد نسبت به راه‌اندازي سيستم پيش تصفيه فاضلاب و دفع فاضلاب خود اقدام نمايد. منطقه‌بندي شهركهاي صنعتي بايد با توجه به نوع آلودگي‌ها براساس جدول استقرار منطقه‌ها به شرح جدول پيوست شماره (۳) كه به مهر «پيوست تصويب‌نامه هيئت‌وزيران» تأييد شده است، صورت گيرد.
ماده ۶- استقرار واحدهاي آب بر و فاضلاب‌زا (به استثناي واحدهاي صنعتي مستقر در شهركها و نواحي صنعتي) در داخل دشت‌ها و آبخوانهاي ممنوعه و بحراني كشور كه توسط وزارت نيرو اعلام مي‌شود، منوط به اخذ مجوز وزارت نيرو و موافقت سازمان حفاظت محيط زيست مي‌باشد.
ماده- فهرست رده‌بندي صنايع به شرح پيوست شماره (۴) كه به مهر « پيوست تصويب‌نامه هيئت وزيران» تأييد شده است، تعيين مي‌شود. چنانچه واحد توليدي و صنعتي در فهرست يكي از كدهاي مندرج در اين ضوابط اشاره نشده باشد به منظور تعيين كد جديد و يا تطبيق آن با كدهاي موجود، موضوع در كميته‌اي به مسؤوليت سازمان حفاظت محيط زيست و با مشاركت نماينده تام‌الاختيار ارگان ذي‌ربط صادركننده جواز مطرح و تصميم‌گيري خواهد شد.
ماده ۸- در مواردي كه امكان اجراي ضوابط استقرار در استان وجود نداشته باشد، مراتب در كارگروهي به رياست معاون امور عمراني استانداري و نمايندگان ادارات كل صنايع و معادن، حفاظت محيط زيست، راه و شهرسازي، نيرو (رييس شوراي انسجام بخشي استان)، نفت (با معرفي وزارت نفت) و جهاد كشاورزي مورد بررسي قرار مي‌گيرد تا با در نظر گرفتن مواردي از قبيل فرآيند توليد، توپوگرافي منطقه، شرايط اقليمي، ظرفيت قابل تحمل محيط زيست، جهت باد غالب و گسترش شهرها در مورد محل استقرار صنايع رده‌هاي (۱) تا (۳) موضوع ماده (۳) اين آيين‌نامه تصميم‌گيري نمايند. دبيرخانه اين كارگروه در اداره كل حفاظت محيط زيست استان خواهد بود.
تبصره- چنانچه كارگروه مذكور بر استقرار صنايع رده‌هاي (۴) تا (۷) موضوع ماده (۳) اين آيين‌نامه خارج از ضوابط فوق اصرار داشته‌باشد، موضوع به كميسيون متشكل از افراد متناظر در مركز در سطح معاونين وزرا به رياست معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست جهت تصميم‌گيري ارجاع مي‌شود.
ماده ۹- مراجع صادركننده مجوز تأسيس واحدهاي صنعتي و توليدي موظفند قبل از استقرار واحد، موضوع را از ادارات كل حفاظت محيط زيست استانها استعلام نمايند. ادارات يادشده موظفند در صورت وجود مغايرت با ضوابط استقرار، ظرف دو هفته از تاريخ وصول استعلام، موارد مغايرت را اعلام نمايند، عدم اعلام مغايرت در مهلت ياد شده به منزله موافقت تلقي مي‌شود.
ماده ۱۰- مراجع صادركننده جواز تأسيس (به استثناي واحدهاي صنعتي متقاضي استقرار در شهركها و نواحي صنعتي) مكلفند در هنگام صدور جواز تأسيس ساير قوانين و مقرراتي را كه متقاضي موظف به رعايت آن مي‌باشد از جمله: اخذ كاربري مصوب از كميسيون موضوع ماده (۱۳) آيين‌نامه مربوط به استفاده از اراضي، احداث بنا و تأسيسات در خارج از محدوده قانوني و حريم شهرها -مصوب ۱۳۶۵-؛ اخذ پروانه ساختماني از مرجع صدور جواز تأسيس؛ اخذ پايان كار ساختماني از مرجع صدور پروانه ساختماني؛ اخذ موافقت صدور پروانه بهره‌برداري از مراجع مربوط (محيط زيست و دستگاه صادركننده) را در ظهر جواز صادره به متقاضي درج نمايد.
ماده ۱۱- كليه مراجع و دستگاههاي متولي استقرار واحدهاي صنعتي و توليدي و نيز مراجع صدور جواز تأسيس مكلفند در صورت وجود شهرك يا ناحيه صنعتي نسبت به هدايت متقاضيان به مناطق يادشده اقدام و از استقرار پراكنده واحدهاي مذكور ممانعت نمايند.
ماده ۱۲- تصويب‌نامه‌هاي شماره ۶۴۶۷۷/ت۱۸۵۹۱هـ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۷۸، شماره ۱۱۳۵۹/ت۲۳۴۱۵هـ مورخ ۲۱/۳/۱۳۸۰ و شماره ۲۷۹۶۵/ت۳۲۰۱۰هـ مورخ ۸/۵/۱۳۸۴ لغو و تصويب‌نامه شماره ۳۲۷۱۹/ت۲۵۸۴۲هـ مورخ ۱۶/۷/۱۳۸۱ با اعمال اصلاحات اين آيين‌نامه همچنان به قوت خود باقي است.
معاون اول رئيس جمهور- محمدرضا رحيمي