نهاد ریاست جمهوری

آیین‌نامه اعطای نشان‌های دولتی

آیین‌نامه اعطای نشان‌های دولتی (تصویب‌نامه شماره ۱۲۳۳۴/ت۳۳۵هـ  مورخ ۳۰/۸/۱۳۶۹ هیئت وزیران با اصلاحات بعدی)

هیأت وزیران در جلسات مورخ ۲۹/۷/۱۳۶۹ و ۲۷/۸/۱۳۶۹ به استناد ماده (۷) قانون وظائف و اختیارات ریاست جمهوری آئیننامه اعطای نشانهای دولتی را به شرح زیر تصویب نمود:

آئین‌نامه اعطای نشان‌های دولتی

فصل اول- نشانها و شرایط اعطای آنها

ماده ۱- نشانهای دولتی (کشوری) که طبق مقررات این آئیننامه به افراد شایسته دریافت نشان اعم از اتباع جمهوری اسلامی ایران یا اتباع خارجی اعطا می شود به ترتیب تقدم عبارتند از:

الف- نشانهای عالی که به ترتیب ارجحیت به شرح زیر می باشند:

۱- «انقلاب اسلامی »

۲- «استقلال »

۳- «آزادی»

۴- «جمهوری اسلامی »

ب- نشانهای تخصصی که عبارتند از:

«دانش »، «پژوهش »،«لیاقت و مدیریت »و«عدالت » و «نشان افتخار بهبود محیط کسب و کار»

ج- نشانهای عمومی ، که عبارتند از:

«سازندگی »،«خدمت »، «کار و تولید»،«شجاعت »، «ایثار»، «تعلیم و تربیت »، «فرهنگ و هنر»، «مهر» و «ادب پارسی » نشان «انقلاب اسلامی » بعنوان عالیترین نشان جمهوری اسلامی ایران مخصوص رئیس جمهور وقت است . سایر نشانها را رئیس جمهور به پیشنهاد وزرای ذیربط و تصویب هیات وزیران ، اعطا مینماید.

الف- نشانهای عالی

ماده ۲- نشان «انقلاب اسلامی » که برای هر دوره ریاست جمهوری یک عدد است و پس از تنفیذ حکم ریاست جمهوری ، به وی تعلق می گیرد.

ماده ۳- نشان «استقلال » به کسانی اعطا میشود که با قبول مسئولیتهای مهم ، تلاش همه جانبه در تبیین اصول و مواضع ، ابتکارات شایان توجه در نیل به خودکفائی و استقلال در زمینه های مختلف ، رهانیدن نظام از خطرات احتمالی ، کمک به اشاعه جهانی مبانی فکری انقلاب اسلامی و خدمات ارزنده دیگر در مقاطع حساس و سرنوشت ساز، برای به ثمر رساندن اهداف عالی نظام جمهوری اسلامی ایران نقش اساسی ایفا کرده اند.

ماده ۴- نشان «آزادی» به اشخاصی اعطا میشود که دارای یکی از نشانهای درجه یک عمومی یا تخصصی باشند و همچنان در جهت به ثمر رساندن اهداف مقدس نظام اسلامی ابراز شایستگی می نمایند.

تبصره- نشانهای «استقلال » و «آزادی» تنها دارای یک درجه می باشند. در هر دوره ریاست جمهوری از نشان استقلال حداکثر ( ۴ ) و از نشان آزادی حداکثر ( ۸ ) عدد اعطا میشود.

ماده ۵- نشان «جمهوری اسلامی » به روسا و دیگر مسئولان کشورهای خارجی ، عالیترین مقام اجرائی سازمانهای بین المللی و یا شخصیتهای برجسته فرهنگی ، سیاسی ، بین المللی که به یکی از جهات ذیل واجد شرایط شناخته شوند، اعطا میشود:

۱- اعلای کلمه اسلام و گسترش مبانی فکری انقلاب اسلامی

۲- دفاع از حقوق مستضعفان جهان .

۳- اقدام به رهائی کشور خود از استعمار فرهنگی ، اقتصادی و سیاسی .

۴- حفظ و حراست کشور خود از تجاوز ابرقدرتها یا دست نشاندگان آنها.

۵- اکتساب آزادیهای سیاسی و حقوق بشر برای مردم کشور خود.

۶- حمایتهای حساس و شایسته از موضع ایران در صحنه های مهم بین المللی .

۷- اتخاذ مواضع ضداستکباری .

۸- همکاری صمیمانه در ایجاد یا توسعه روابط سالم بین جمهوری اسلامی ایران و کشور متبوع شخصیت مسئول .

۹- تلاش بی وقفه برای ایجاد صلح و امنیت و آسایش در جهان .

ماده ۶- نشان «جمهوری اسلامی » دارای سه درجه است که با پیشنهاد وزیر امور خارجه و تصویب هیات وزیران به شرح زیر به افراد واجد شرایط اعطا میشود:

نشان درجه یک: روسای جمهور و نخست وزیران و شخصیتهای همتراز.

نشان درجه دو: وزرا و شخصیتهای همتراز.

نشان درجه سه: سفرا و شخصیتهای همتراز .

تبصره- تشخیص همترازی در مقامات هر کشور و سازمانهای بین المللی مطابق قوانین کشور متبوع دریافت دارندگان ، نشان انجام می گیرد.

ب- نشانهای تخصصی

ماده ۷- نشان «دانش » به افرادی اعطا میشود که به جهتی از جهات ذیل در ارتقای سطح علمی کشور تلاش چشمگیر و کم سابقه داشته باشند:

۱- ارائه تالیفات و آثار ارزشمند علمی

۲- تلاش و خدمت صادقانه ، در جهت ارتقای سطح علمی دانش پژوهان از طریق تدریس در دانشگاههای کشور.

ماده ۸- نشان «پژوهش» به افرادی اعطا میشود که به جهتی از جهات ذیل منشاء ایجاد تحول اساسی یا خدمت کم سابقه شوند:

۱- عرضه شیوه ها و روشهای جدید تحقیق .

۲- مطالعات و تحقیقاتی که منشاء تغییر و تحول علمی باشد.

۳- یافتن شیوه های جدید تحقیق .

۴- انتقال تحقیقات بنیادی به زمینه های کاربردی .

۵- هر نوع ابداع ، ابتکار، اختراع و اکتشاف مهم .

ماده ۹- نشان «لیاقت و مدیریت » به افرادی اعطا میشود که در مدیریت یا انجام فعالیتهای شایسته و کمک رسانی به محرومان و مستضعفان و یا بهره برداری صحیح از امکانات و یا ارائه روشهای بدیع ، موفقیت استثنایی کسب نمایند.

ماده ۱۰- نشان «عدالت » به کسانی اعطا میشود که به جهتی از جهات زیر در اجرای احکام و حدود الهی و برقراری حق و عدل در جامعه سهم موثر داشته اند و یا دارای سابقه قضائی و تقنینی شایسته باشند:

۱- کوشش در تدوین علمی و فنی قوانین .

۲- سابقه درخشان در امر قضایا یا تقنین .

۳- دفاع از حق و عدل و احقاق حقوق مردم .

۴- کشف و تعقیب جرایم .

قوه قضائیه از طریق وزیر دادگستری افراد واجد شرایط را به کمیسیون موضوع ماده ( ۲۲ ) معرفی می نماید تا به ترتیب مقرر اقدام کند.

ماده ۱۱- نشان “سازندگی ” به منظور ارج نهادن به کوششهائی که در جهت سازندگی کشور انجام می پذیرد به افرادی اعطا میشود که در یکی از جهات ذیل تلاش چشمگیر داشته باشند:

۱- توسعه عمران و آبادی کشور به ویژه در نقاط محروم .

۲- بازسازی نقاط آسیب دیده از جنگ و حوادث .

۳- ارائه طرحها و برنامه های موفق عمرانی .

۴- افزایش کمی و کیفی محصولاتی که در رونق اقتصادی کشور نقش اساسی دارند.

ماده ۱۲- نشان “خدمت ” به منظور تقدیر از خدمات انجام یافته در مسیر تحقق آرمانهای جمهوری اسلامی به افرادی اعطا میشود که در زمینه های زیر موفقیتی چشمگیر کسب کرده باشند:

۱- تلاش مستمر وصادقانه در انجام مسئولیتها و ارائه خدمات

۲- مدد رسانی به اقشار محروم و مستضعف .

ماده ۱۳- نشان «کار و تولید» به اشخاصی اعطا میشود که در صنعت یا کشاورزی به نتایج قابل توجه در یکی از زمینه های زیر دست یافته باشند:

۱- افزایش توان تولید کشور از نظر کمی و کیفی .

۲- استفاده مناسب از امکانات فنی و منابع اقتصادی .

۳- طراحی یا اجرای طرحهای مهم صنعتی و کشاورزی .

۴- ابتکار و نوآوری در زمینه بهبود شیوه های کار و تولید و افزایش بهره وری .

۵- بالا بردن سطح دانش فنی و حرفه ای .

۶- ایجاد بهترین روابط اسلامی و انسانی در محیط کار.

ماده ۱۴- نشان “شجاعت ” به افرادی اعطا میشود که بواسطه برخورداری از این خصیصه والای انسانی در جهتی از جهات ذیل موفق گردند:

۱- داوطلب شدن در انجام امور دشواری که برای کشور از حساسیت خاصی برخوردار است .

۲- پذیرفتن ماموریتهای خطیر دولتی یا وظائف مهم اجتماعی که با خطرات احتمالی همراه هستند.

۳- استفاده بجا و شایسته از مجموعه نیروها و مهارتهای بدنی در جهت نیل به هدفی والا.

ماده ۱۵- نشان ایثار به منظور تکریم این خصلت ارزنده ، به افرادی اعطا میشود که به جهتی از جهات ذیل ممتاز شناخته شوند:

۱- جانبازی و از خود گذشتگی در راه اهداف و مقاصد مقدس نظام اسلامی و به ویژه ایثارگران در دوران پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و ارایه خدمات برجسته‌ در جهت ساختن کشور و یا حفظ و پیشرفت نظام مقدس جمهوری اسلامی.

۲- تحمل خسارتهای مادی برای ارائه خدمتی حساس و ضروری .

۳- ممارست در نیکوکاریهای موثر اجتماعی و بنیانگذاری نهادهای خیریه و تاسیس موسسات علمی و تحقیقاتی و آموزشی در جامعه .

ماده ۱۶- نشان «تعلیم و تربیت » بمنظور تاکید بر اهمیت علم و ضرورت انتقال تربیت اسلامی در جامعه ، به اشخاصی اعطا میشود که در امور ذیل ابراز لیاقت نموده باشند:

۱- توسعه و انتقال علم و دانش و فن و حرفه .

۲- طراحی و اجرای شیوه های ابتکاری و موفق در امر تعلیم و تربیت .

۳- تلاش چشمگیر و موفقیت آمیز در مودب و متخلق نمودن تعلیمگیرندگان به آداب اسلامی و اخلاق پسندیده اجتماعی .

ماده ۱۷- نشان «فرهنگ و هنر» به کسانی اعطا میشود که فکر، ذوق و احساس خود را در راه بیان مفاهیم ارزشمند اسلامی- انسانی و اشاعه فرهنگ در یکی از جهات زیر به کار می گیرند:

۱- اشاعه فرهنگ غنی اسلامی و پیرایش جامعه از فرهنگ منحط بیگانه.

۲- گسترش مبانی نظری و استدلالی معارف مذهبی .

۳- گسترش فرهنگ ملی و احیاء سنتهای ارزشمند اجتماعی .

۴- ابراز خلاقیت و عرضه آثار بدیع هنری یا ادبی .

۵- بذل توجه خاص به میراثهای فرهنگی ، هنری یا ادبی کشور، به گونه ای که در احیا، نگهداری و بهره برداری آن موثر باشد.

۶- معرفی ، شرح ، تبیین ، نقد و عرضه یکی از رشته های هنری یا ادبی در سطوح بین المللی .

۷- ابداع سبکی نو در یکی از رشته های هنری یا ادبی .

۸ ـ ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه

۹ـ خلق آثار فرهنگی هنری شاخص و ارزشمند درجهت انتقال آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به نسلهای بعد.

ماده ۱۸ ـ به منظور ارج نهادن به مقام ومنزلت زن درجمهوری اسلامی ایران علاوه برامکان برخورداری زنان از دیگر نشان ها ، نشان مهر به زنانی اعطا می شود که دریکی از زمینه های زیر منشا آثار ارزنده باشند:

۱ ـ مشارکت سازنده و فعال دراموراجتماعی ، اقتصادی و سیاسی .

۲ ـ معرفی الگوی زن مسلمان درجامعه و تلاش برای تبیین وترویج مبانی عقیدتی و اجتماعی آن .

۳ ـ ارایه عملی الگوی مادر یا همسر نمونه به ویژه در میان مادران و همسران شهدا، جانبازان و آزادگانی که با فداکاری در حفظ و تحکیم خانواده، در زمینه‌های فرهنگی، آموزشی و یا پژوهشی خدمات برجسته‌ای را ارایه نموده باشند.

۴ ـ ابراز شایستگی درعرصه های بین المللی به نحوی که موجب افتخار برای کشور ومعرف شخصیت زن درجمهوری اسلامی ایران باشد.

ماده ۱۹- نشان ادب پارسی به افرادی تعلق میگیرد که در یکی از زمینه های زیر دارای ویژگی یا تلاش چشمگیر باشند:

۱- خلق آثاربدیع ادبی ( اعم از نظم یا نثر ) .

۲- احیای ذخایر ایران از طریق تحلیل و یا عرضه آن آثار.

۳- معرفی ادیبان و سخنوران گذشته به نحوی که در توانایی و رسائی زبان و ادبیات فارسی موثر باشد.

۴- فراهم آوردن موجبات آشنائی مردم جهان با زبان و ادب فارسی .

ماده ۲۰ ـ به برگزیدگان فرهنگستان‌ها نشان دو‌لتی اعطا شود. نوع و درجه نشان بر اساس ضوابط دو‌لت توسط هیأ‌تی که برگزیدگان را انتخاب می‌کنند تعیین شود.

د- تعداد و مزایای نشانهای تخصصی و عمومی

ماده ۲۱- هر یک از نشانهای تخصصی و عمومی دارای سه درجه اند که در هر سال حداکثر به تعداد ذیل اعطا میشود:

۱- نشانهای تخصصی درجه یک برای هر مورد حداکثر ( ۵ ) عدد

۲- نشانهای تخصصی درجه دو برای هر مورد حداکثر ( ۱۰ ) عدد

۳- نشانهای تخصصی درجه سه برای هر مورد حداکثر ( ۱۵ ) عدد

۴- نشانهای عمومی درجه یک برای هر مورد حداکثر ( ۳ ) عدد

۵- نشانهای عمومی درجه دو برای هر مورد حداکثر ( ۵ ) عدد

۶- نشانهای عمومی درجه سه برای هر مورد حداکثر (۷)عدد

ماده ۲۲ ـ‌ دارندگان نشان از مزایای زیر برخوردار می‌شوند:

الف ‌ـ‌ مزایای مادی

۱ ‌ـ‌ نشان عالی استقلال ۲۰۰ سکه بهارآزادی

۲ ‌ـ‌ نشان عالی آزادی ۲۰۰ سکه بهارآزادی

۳ ‌ـ‌ نشانهای تخصصی و عمومی‌ درجه یک ۱۰۰ سکه بهار آزادی

۴ ‌ـ‌ نشانهای تخصصی و عمومی‌ درجه دو ۷۵ سکه بهار آزادی

۵ ‌ـ‌ نشانهای تخصصی و عمومی‌درجه سه ۵۰ سکه بهار آزادی

ب ‌ـ‌ مزایای غیر مادی

۱ ‌ـ‌ شرکت در مراسم و آیین‌های رسمی.

۲ ‌ـ‌ چاپ نام و مشخصات دارندگان نشان در مجموعه‌های ادو‌اری.

۳ ‌ـ‌ نصب تصویر و لوح یادبود در شهرداری زادگاه یا مؤسسه و محل خدمت.

۴ ‌ـ‌ او‌لویت در برخورداری از فرصت‌های مطالعاتی و دریافت امکانات لازم برای اجرای طرحهای پژو‌هشی و تحقیقاتی.

فصل دوم- کمیسیونهای بررسی پیشنهادها

ماده ۲۱- نشانهای استقلال ، آزادی و جمهوری اسلامی و نشانهای تخصصی و عمومی به پیشنهاد هر یک از وزراء در کمیسیونهای موضوع مواد ( ۲۲ ) تا ( ۲۵ ) این آئین نامه که با مسئولیت دفتر اعطای نشانهای دولتی تشکیل میشود مورد بررسی قرار میگیرد. گزارش کمیسیونها پس از تائید کمیسیون فرهنگی به هیات دولت تقدیم میشود و نشانها پس از تصویب هیات وزیران اعطا میگردد.

تبصره- عضویت در کمیسیونهای موضوع مواد ( ۲۲ ) تا ( ۲۵ ) این آئیننامه برای مدت سه سال می باشد و عضویت مجدد با رعایت مفاد مواد مربوط بلامانع است

ماده ۲۲- کمیسیون بررسی پیشنهاد اعطای نشانهای «استقلال »، «آزادی» و «جمهوری اسلامی » و نشانهای تخصصی و نیز اعطای نشانهای تعلیم و تربیت ، فرهنگ و هنر و ادب پارسی مرکب از اعضای زیر است:

۱- دو نفر از شخصیتهای برجسته علمی ( آموزشی و پژوهشی ) و فرهنگی کشور به انتخاب کمیسیون فرهنگی هیات دولت .

۲ـ یک یا دو نفر از اعضای پیوسته هر یک از فرهنگستانهای کشور به پیشنهاد آن فرهنگستانها و تأیید کمیسیون فرهنگی هیات دولت اعضای فوق الذکر حسب مورد در جلساتی که موضوعات مربوط مطرح می شود شرکت می نمایند و در صورت تمایل می توانند با حق رای در سایر جلسات کمیسیون نیز شرکت کنند.

۳- یک نفر صاحبنظر در اقتصاد به پیشنهاد کمیسیون اقتصاد هیات دولت .

۴- نماینده دستگاه ذیربط.

ماده ۲۳- کمیسیون بررسی پیشنهاد اعطای نشانهای «سازندگی » و «خدمت » مرکب از اعضای ذیل است:

۱- پنج نفر از کارشناسان برجسته در امور اجرائی به انتخاب کمیسیون اقتصاد هیات دولت .

۲- سه نفر از اعضای علمی و آموزشی به انتخاب کمیسیون فرهنگی هیات دولت .

۳- نماینده دستگاه ذیربط.

۴- یک نفر صاحبنظر در مدیریت به پیشنهاد کمیسیون رفاه اجتماعی هیات دولت

ماده ۲۴- کمیسیون بررسی پیشنهاد اعطای نشان کار و تولید مرکب از اعضای ذیل است :

۱- سه نفر از کارشناسان برجسته در امور کار و کارگری و صنعت و کشاورزی به انتخاب جلسه مشترک کمیسیونهای امور زیر بنائی و صنعت و رفاه اجتماعی هیات دولت .

۲- یک نفر از سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی به انتخاب کمیسیون فرهنگی هیات دولت .

۳- نماینده دستگاه ذیربط.

ماده ۲۵- کمیسیون بررسی پیشنهاد اعطای نشانهای «ایثار» و «شجاعت » مرکب از اعضای ذیل است:

۱- سه نفر از کارشناسان برجسته ، به انتخاب کمیسیون سیاسی ، دفاعی هیات دولت .

۲- سه نفر از کارشناسان برجسته ، به انتخاب کمیسیون رفاه اجتماعی هیات دولت .

۳- رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی .

۴- نماینده دستگاه ذیربط.

فصل سوم- دفتر اعطای نشانهای دولتی و وظایف آن

ماده ۲۳- دفتر اعطای نشانهای دولتی مستقر در دفتر رئیس جمهور مسئول هماهنگی امور مربوط به اعطای نشانها و اجرای این آئین نامه در بخش مربوط به وظایف دفتر است.

ماده ۲۴- وظایف دفتر اعطای نشانهای دولتی عبارتند از:

۱- انجام کلیه امور مربوط به طراحی ، جنس ، ساخت و نگهداری نشان .

۲- دریافت پیشنهاد اعطای نشان از وزارتخانه های ذیربط و تنظیم و تکمیل پرونده های مربوط و انجام مقدمات صدور حکم نشان و برگزاری مراسم رسمی .

۳- پیگیری دعاوی مربوط به استفاده غیرمجاز از نشان و هر نوع جعل در آن .

۴- پرداخت مزایای نشان به دارندگان آنها، برطبق این آئین نامه .

۵ – جمع آوری اطلاعات از وزارتخانه های ذیربط در خصوص پیشنهاد استرداد نشان افرادی که شایستگی داشتن نشان را از دست می دهند و ایرانیانی که ترک تابعیت می نمایند و ارائه آنها به هیات وزیران

۶- تشکیل کمیسیونهای مذکور در این آئیننامه برای بررسی پیشنهاد اعطای نشانها.

تبصره- شکل و جنس نشانها پس از تائید رئیس جمهور، ابلاغ و به مورد اجرا گذاشته میشود.

ماده ۲۵- کلیه وزارتخانه ها مشخصات کامل فردی و شغلی دارندگان شرایط دریافت نشانهای «استقلال »، «آزادی» و «جمهوری اسلامی » و نیز کلیه نشانهای تخصصی و عمومی را با ذکر درجه و دلایل اعطای آن ، حداکثر تا پایان خرداد ماه هر سال به دفتر اعطای نشانهای دولتی ارسال می نمایند.

مهلت مزبور برای سال ۱۳۶۹ تا پایان آذر ماه می باشد.

ماده ۲۶- زمان اعطا و نحوه استفاده از نشانهای موضوع این آئیننامه و نیز چگونگی استفاده همزمان آنها و نشانهای خارجی در مراسم رسمی بموجب دستورالعملی خواهد بود که دفتر اعطای نشانهای دولتی تنظیم می نماید.

ماده ۲۷- نشان ایرانیانی که ترک تابعیت نمایند و افرادی که شایستگی داشتن نشان را از دست بدهند، به پیشنهاد وزیر ذیربط یا دفتر اعطای نشانهای دولتی و تصویب هیات وزیران از درجه اعتبار ساقط میشود و افراد مزبور از مزایای موضوع این آئیننامه محروم خواهند شد.

تبصره- استرداد نشان توسط دفتر اعطای نشانهای دولتی انجام می گیرد. نشانهای اعطائی به خارجیان در صورتیکه از درجه اعتبار ساقط شده باشند، مسترد شده تلقی و ملغی الاثر می گردد.

این تصویبنامه جایگزین تصویبنامه شماره ۱۱۴۴۷۰ / ت ۹۲۶ مورخ ۲۶/۱۰/۱۳۶۸ می گردد.

حسن حبیبی- معاون اول رئیس جمهور

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شناسنامه قانون در تلگرام