آیین نامه اجرایی بند (الف) ماده (۴۶) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران
تصویب‌نامه شماره ۱۳۷۱۳۸/ت۶۳۳۱۰هـ مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۰۷ هیئت وزیران
آیین نامه اجرایی بند (الف) ماده (۴۶) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۳/۸/۳۰ به پیشنهاد شماره ۳۸۶۸۲۹ مورخ ۱۴۰۳/۸/۵ سازمان برنامه و بودجه کشور (با همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو و امور اقتصادی و دارایی) و به استناد بند (الف) ماده (۴۶) قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳، آیین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱- در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- قانون: قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳.
۲- قانون اصلاح: قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب ۱۳۸۹.
۳- ماده (۱۲): ماده (۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۱۳۹۴.
۴- حساب بهینه سازی: حساب بهینه سازی مصرف انرژی موضوع جزء (۲) بند (الف) ماده (۴۶) قانون.
۵- بازار بهینه سازی: بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست موضوع مصوبه شماره ۱۷۴۶۷۱۰ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۱۹ شورای عالی انرژی کشور و اصلاحیه‌های بعدی آن.
۶- آیین نامه بازار بهینه سازی: آیین نامه ایجاد بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست مصوب ۱۳۹۶/۱۱/۳۰ شورای عالی انرژی موضوع مصوبه شماره ۱۷۴۶۷۱۰ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۱۹ و اصلاحیه‌های بعدی آن و بند (پ) ماده (۴۶) قانون.
۷(اصلاحی ۳۰۱۰۱۴۰۳)- گواهی صرفه جویی: گواهی صرفه جویی انرژی که سندی قابل انتقال به غیر و قابل خرید و فروش در بهابازار (بورس) انرژی و نشان دهنده حق مالکیت دارنده بر مقدار مشخصی از حامل انرژی می‌باشد و مطابق شرایط مندرج در امیدنامه گواهی، قابل تحویل، اعمال/تسویه صورتحساب‌های مصرف انرژی خود و دیگری و برای پرداخت مالیات شرکت‌های مصرف کننده انرژی در سقف بهای مصرف انرژی آن شرکت است.
۸- سازمان: سازمان برنامه و بودجه کشور.
۹- بورس: شرکت بورس انرژی ایران.
۱۰- طرح‌های بهینه سازی: طرح‌هایی که منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی یا عدم مصرف سوخت می‌شود و مشتمل بر طرح‌های موضوع ماده (۱۲)، طرح‌های بازار بهینه سازی و طرح‌های موضوع ماده (۶۱) قانون اصلاح می‌باشد.
۱۱- شرکت‌های تابعه وزارتخانه‌های نفت و نیرو: شرکت‌های دولتی اصلی ذیل وزارتخانه‌های نفت و نیرو مشتمل بر شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران و شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی.
۱۲- ناشر گواهی: تا زمان تشکیل و فعالیت سازمان بهینه سازی و مدیریت راهبردی انرژی، شرکت ملی گاز ایران در خصوص گواهی صرفه جویی گاز، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران در خصوص گواهی صرفه جویی فراورده‌های نفتی و شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران در خصوص گواهی صرفه جویی برق.
ماده ۲- حساب بهینه سازی که به نام وزارت نفت توسط خزانه داری کل کشور به استناد بند (س) تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور نزد بانک مرکزی افتتاح گردیده است به عنوان حساب بهینه سازی موضوع این آیین نامه تعیین می‌شود. برداشت مبالغ از این حساب توسط وزارت نفت، بر اساس ضوابط تعیین شده در این آیین نامه و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط انجام می‌شود.
تبصره- در صورت تشکیل سازمان بهینه سازی و مدیریت راهبردی انرژی، این حساب به نام آن سازمان خواهد شد.
ماده ۳- منابع حساب بهینه سازی و ساز و کار واریز به آن به شرح زیر می‌باشد:
۱- معادل یک درصد (۱ %) از منابع حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی برای بازپرداخت طرح‌های بهینه سازی مصرف انرژی.
تبصره- سازمان مکلف است سالانه منابع فوق را در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی نماید.
۲(اصلاحی ۳۰۱۰۱۴۰۳)-شرکت‌های تابعه وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلفند پنج درصد (۵%) از سود خود را به صورت علی الحساب به حساب درآمد عمومی ذی ربط واریز نمایند. در صورت عدم پرداخت، خزانه داری کل کشور مکلف است وجوه مذکور را از حساب تمرکز وجوه شرکت‌‌‌ها نزد خزانه برداشت نماید.
تبصره ۱(اصلاحی ۳۰۱۰۱۴۰۳)- سازمان موظف است پنج درصد (۵%) سود موضوع این آیین نامه را در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی نماید.
تبصره ۲ (الحاقی ۳۰۱۰۱۴۰۳)- خزانه داری کل کشور مکلف است بلافاصله پس از دریافت ابلاغ سازمان، با رعایت قوانین و مقررات، نسبت به واریز منابع موضوع بندهای (۱) و (۲) به حساب بهینه سازی اقدام نماید.
۳- تمام عوارض دریافتی حاصل از هدررفت گازهای مشعل (فلر) که مطابق ساز و کار مندرج در آیین نامه اجرایی بند (ث) ماده (۴۶) قانون موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۱۹۰۷۰/ت۶۳۰۹۹هـ مورخ ۱۴۰۳/۸/۸، بلافاصله پس از وصول به حساب بهینه سازی واریز می‌گردد.
۴- جریمه‌های دریافتی موضوع ماده (۲۶) قانون اصلاح و عواید حاصل از صرفه جویی سوخت موضوع ماده (۶۱) قانون اصلاح که مطابق ساز و کار مندرج در آیین نامه اجرایی بند (ث) ماده (۴۶) قانون موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۱۹۰۷۰/ت۶۳۰۹۹هـ مورخ ۱۴۰۳/۸/۸، بلافاصله پس از وصول، به حساب بهینه سازی واریز می‌گردد.
۵- ده درصد (۱۰ %) از عواید حاصل از صادرات و فروش داخلی تمامی محصولات فرعی گاز از جمله اتان، پروپان، بوتان، پنتان و گوگرد و همچنین مایعات گازی شرکت‌های تابعه وزارت نفت.
تبصره- شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران مکلفند به صورت ماهانه نسبت به واریز منابع موضوع این بند به حساب بهینه سازی اقدام و گزارش واریز را به معاونت برنامه ریزی وزارت نفت اعلام نمایند.
۶- حداقل سی درصد (۳۰ %) از سهم دولت از عواید حاصل از صرفه جویی انرژی مطابق ساز و کار موضوع بند (پ) ماده (۴۶) قانون.
تبصره- معادل منابع قابل اختصاص به حساب بهینه سازی موضوع بند (۷) این ماده از محل سهم دولت در هریک از طرح‌های صرفه جویی ماده (۱۲) که دوره بازپرداخت اصل و فرع سرمایه گذاری آنها به پایان رسیده است با اعلام وزارت نفت به صورت سالانه در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی و با رعایت قوانین و مقررات اختصاص می‌یابد.
۷- تعهدات ناشرین برای پرداخت خسارت موضوع ماده (۵) این آیین نامه.
۸- سایر منابع پیش بینی شده در لوایح بودجه سنواتی برای بهینه سازی مصرف انرژی.
ماده ۴- استفاده از منابع حساب بهینه سازی با هدف تسهیل در شکل گیری بازار بهینه سازی، تضمین تسویه گواهی‌های صرفه جویی و کاهش نکول پذیری آنها به ترتیب اولویت‌های زیر صورت می‌پذیرد:
۱- خرید تضمینی گواهی صرفه جویی مطابق ساز و کار ماده (۵) این آیین نامه.
۲- بازپرداخت تعهدات از اصل و فرع سرمایه گذاری سرمایه گذاران دولتی و غیردولتی طرح‌های بهینه سازی مطابق ترتیبات جزء (۳) بند (پ) ماده (۴۶) قانون و ماده (۱۴) قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق مصوب ۱۴۰۱ تعیین می‌شود.
ماده ۵- دارندگان گواهی صرفه جویی دوره اوج در اولویت عدم اعمال مدیریت مصرف دوره اوج نسبت به سایر مصارف به استثنای مصارف خانگی و تجاری می‌باشند. پرداخت خسارت عدم تحویل حامل انرژی به دارنده گواهی صرفه جویی انرژی در چهارچوب مقررات بازار سرمایه در مواردی که نکول در تحویل حامل خارج از اختیار ناشرین باشد، مطابق شرایط مندرج در امیدنامه و آیین نامه بازار (موضوع آیین نامه بازار بهینه سازی) تعیین می‌شود.
ماده ۶- در راستای کاهش نکول پذیری و تسهیل گری بازار بهینه سازی، وزارت نفت مجاز است تمهیدات لازم برای عملیات بازارگردانی از طریق نهادهای مالی مطابق مقررات بازار سرمایه را به عمل آورد.
ماده ۷- قیمت خرید تضمینی در هر حامل انرژی صرفه جویی شده پنجاه درصد (۵۰ %) بالاترین قیمت مصوب داخلی همان حامل تعیین می‌شود.
تبصره (اصلاحی ۳۰۱۰۱۴۰۳)- در صورتی که سفارش فروش گواهی‌های متعلق به سرمایه گذار طرح‌های بهینه سازی طی پنج جلسه معاملاتی متوالی با نرخی معادل یا بالاتر از قیمت خرید تضمینی منجر به معامله نشود، با درخواست متقاضی و با اعلام بورس، وزارت نفت موظف است حداکثر ظرف پنج روز نسبت به خرید گواهی عرضه شده با نرخ خرید تضمینی از محل حساب بهینه سازی مصرف انرژی اقدام نماید.
ماده ۸- به منظور تسهیل شکل گیری بازار و کاهش نکول پذیری در مواردی که تخصیص گواهی صرفه جویی گاز از محل صرفه جویی در سایر حامل‌های انرژی مشمول قانون هدفمندی یارانه‌‌‌ها باشد، مابه التفاوت تعرفه محل مصرف گاز مشترک متقاضی اعمال گواهی پس از اعمال در قبض مشترک از این حساب به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌‌‌ها واریز می‌شود.
ماده ۹- مانده حساب بهینه سازی در پایان هر سال به سال بعد منتقل می‌شود و در سال‌های آتی به عنوان اعتبارات قانونی حساب منظور می‌شود.
ماده ۱۰- وزارتخانه‌های نفت، نیرو و امور اقتصادی و دارایی مکلفند گزارش عملکرد واریز منابع و هزینه کرد اعتبارات حساب بهینه سازی را حسب مورد هر شش ماه یکبار به سازمان ارایه نمایند.
معاون اول رئیس جمهور- محمدرضا عارف
